Iz Instituta za javno zdravlje Crne Gore upozorili su da zagađenje vazduha na otvorenom ili u zatvorenom prostoru predstavlja jedan od najznačajnijih rizika po zdravlje.

Rizik ugrožava sve kategorije stanovništva, a posebno osobe sa bolestima srca i hroničnim plućnim bolestima.

Kako su objavili na svom sajtu, podaci iz studije uticaja zagađenja vazduha na zdravlje u Crnoj Gori ukazuju na to da je više od 250 prijevremenih smrtnih slučajeva i 140 prijema u bolnicu na godišnjem nivou u tri grada, kao i niz drugih zdravstvenih posledica, direktno povezano sa izlaganjem PM česticama čije su koncentracije premašivale preporučene koncentracije od strane Svjetske zdravstvene organizacije. Procjena uticaja obuhvatila je Pljevlja, Podgoricu i Nikšić.

Preporuke

Iz IJZCG preporučuju da se redovno prate parametri koje objavljuje Agencija za zaštitu životne sredine, te da se tokom trajanja povišenog zagađenja vazduha izbjegavaju aktivnosti na otvorenom pri kojima se diše brže ili dublje. Ističu da, između ostalog, treba izbjegavati prometne ulice i saobraćajnice, gdje je koncentracija respirabilnih čestica veća usled zagađenja koja potiču od prevoznih sredstava (automobila, kamiona i sl.).

– Znatan dio ovog uticaja može se pripisati zagađenju vazduha koje se javlja u zimskim mjesecima usljed sagorijevanja čvrstih goriva (drveta i uglja) koja se koriste za grijanje u domaćinstvima i povećanog intenziteta saobraćaja, tako i meteoroloških uslova koji pogoršavaju zagađenje u zimskom periodu. Sagorijevanje čvrstih goriva za potrebe pripreme hrane i grijanje takođe znatno povećava ukupnu izloženost zagađenom vazduhu stanara kuća koje koriste čvrsto gorivo za kuvanje i grijanje zbog direktnog stvaranja zagađenja u zatvorenim prostorima – navodi se u izvještaju o smanjenju posljedica zagađenja vazduha u ovom periodu.

Iz IJZCG ukazuju da kao posljedica kratkotrajnog izlaganja zagađenom vazduhu i kod zdravih ljudi nastaju simptomi kao što su su iritacija sluzokože očiju, nosne šupljine i grla, kašljanje, stezanje u grudima, otežano disanje. Ovi simptomi nastaju privremeno i nestaju kada se popravi kvalitet vazduha.

Djeca u riziku da dobiju astmu

Kod djece postoji veća vjerovatnoća da će biti izložena zagađenom vazduhu jer često provode više vremena na otvorenom, učestvuju u različitim aktivnostima i igri, a pritom udišu više vazduha po kilogramu tjelesne težine u odnosu na odrasle osobe. Djeca su takođe osjetljivija na zagađenje vazduha u odnosu na odrasle s obzirom da su njihovi disajni putevi još u fazi razvoja. Osim toga, kod djece postoji veća vjerovatnoća za javljanja astme u odnosu na odrasle, što dodatno povećava rizik, upozoravaju iz IJZCG.

Iz IZCG objašnjavaju da osobe s bolestima srca i krvnih sudova uključuju sve osobe s poznatim bolestima koronarnih arterija, ishemijske bolesti srca, osobe koje imaju ili su imale anginu i/ili srčani udar, operacije na srcu (npr. stent, bajpas), zatajenja srca, aritmije, periferne vaskularne bolesti, prolazne ishemijske napade ili cerebrovaskularne bolesti.

Kod osoba sa bolestima srca i krvnih sudova izlaganje zagađenom vazduhu će uzrokovati pogoršanje simptoma i bolesti čak i ako se simptomi ne osjećaju neposredno. Ova grupa uključuje i starije osobe, jer postoji vjerovatnoća da imaju nedijagnostifikovane bolesti srca i krvnih sudova, kao i osobe s višestrukim faktorima rizika, kao što su osobe sa šećernom bolešću, visokim krvnim pritiskom, povišenim holesterolom, osobe koje konzumiraju duvan i sl. Osobe koje imaju neku bolest pluća i organa za disanje (uključujući astmu i hronične opstruktivne bolesti pluća) neće biti u mogućnosti da dišu duboko i snažno, kao što to inače čine kada vazduh nije zagađen. Ove osobe mogu iskusiti simptome kao što su kašalj, bol u grudima, otežano disanje, zamor. U slučaju javljanja navedenih simptoma, potrebno je obratiti se izabranom ljekaru, kao i slijediti uputstva u pogledu uzimanja terapije i liječenja bolesti kod pacijenata koji su na terapiji – navode iz IJZCG.