Saopštenje Ekološkog društva „Breznica“ povodom enormnog zagađenja vazduha u Pljevljima, koje je 13. januara 2017.godine, u pet časova ujutru registrovalo 845.6 mg/m3 ili preko sedamnaest puta ili 1.700 odsto, više od granica maksimalno dozvoljane koncentracije (MDK)

Stanje zagađenja vazduha je i ove godine na ivici ljudske izdržljivosti i zbog toga ponovo tražimo hitnu reakciju nadležnih i uvođenje vanrednog stanja do konačnog rešenja problema zagađenja vazduha i potpunog prestanka opsanosti po zdravlje građana. Tražimo hitnu izradu i donošenje Akcionog plana postupanja i zaštite zdravlja stanovništva od aerozagađenja u kriznim situacijama. Sve liči kao da se radi o nekom eksperimentu u kome se testira pojedinačna izdržljivost građana – zamorčića, a samo područje izgleda i podsjeća na neki veliki radioaktivni, apokaliptični opitni centar. Sve podsjeća na Černobil.

Ovih dana zagađenje vazduha u Pljevljima, kao i prošle godine, obara sve rekorde po zagađenosti i količini labdećih čestica PM 10 u vazduhu. Podsjećanja radi, 19. novembra 2015. godine, koncentracija ovih opasnih materija u vazduhu iznosila je preko 560 mg/m3, što je 1.100 procenata iznad MDK. Trend se nastavio i prošle godine, kada su takođe biježena ogromna satna prekoračenja tokom cijele godine. I ove zime zagađenje vazduha u Pljevljima dostiže granice ljudske izdržljivosti, koje je 13. januara, 2017. godine, u pet časova ujutru iznosilo preko 845.6 mg/m3, dakle sedamnaest puta više, ili 1700 % iznad granica maksimalno dozvoljene koncentracije (MDK).

U vazduhu su prisutni i drugi veoma toksični i po zdravlje ljudi, veoma opasni hemijski elementi koji pogubno utiču na zdravlje stanovnika Pljevalja, kao što su uran, torijum, kadmijum, benzoapiren, azotni oksidi i brojni drugi, veoma toksični hemijski elementi. U Pljevljima se ne bilježe i obaraju samo rekordi u zagađenju i prekoračenju koncentracija praškastim materijama, rekorde obaraju i ogroman broj smrtnih slučajeva, kao i do sada nezabilježene posjete izabranim ljekarima u Domu zdravlja i Opštoj bolnici, koji se ogledaju i broje u hiljadama pregleda i intervencija dnevno. U Bolnici za plućne bolesti u Brezoviku, od 250 pacijenata preko 70% je iz Pljevalja.U Onkološkom odeljenju KBC-a u Podgorici, od deset pacijanata koji dođu na pregled, sedam je iz Pljevalja?! Ovi podaci očigledno nikoga ne brinu. Kao što nikoga ne brine ni Izvještaj Svjetske Zdravstvene Organizacije (WHO) koji je objavljan prošle godine i koji je pokazao katastrofalne nalaze o Pljevljima.

Ovakav neodgovoran odnos svih struktura vlasti, prema građanima Pljevalja predstavlja školski primjer bezobzirnosti i bahatosti na štetu cijele jedne zajednice i jednog naroda, koji je izgleda žrtvovan zarad nečijih viših interesa. Po ko zna koji put pitamo nadležne, zašto se ne primjenjuju važeće zakonske odredbe Zakona o zaštiti vazduha („Sl. List CG”, broj 25/10) član 21/, zašto se ne primjenjuju Ustavom zagarantovana prava građana i zašto se i dalje toleriše probijanje graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha, pogotovo za emisije NOx, PM10, PM2.5 i Sox i drugih takođe opasnih hemijskih materija u vazduhu?

Niko nije našao za potrebu da građane Pljevalja obavijesti, savjetuje i upozori, da je zagađenje enorno povećano i da postoji opsanost ozbiljnog narušavanja njihovog zdravlja. Famozni plan kvaliteta vazduha za opštinu Pljevljima koje je donijelo Ministarstvo Održivog razvoja i Turizma je mrtvo slovo na papiru.

Zaštita zdravlja stanovništva Pljevalja bi trebao i moralo biti prioritet nad svim ostalim prioritetima i predstavljati primjer u ostvarivanju ciljeva, u prvom redu preventivnog smanjenja broja oboljelih od najtežih bolesti, bez obzira na cijenu koštanja, jer bi trebalo i bilo logično, da je zdravlje građana na prvom mjestu.

Ali svi i dalje ćute. Ćute ljekari pod Hipokratovom zakletvom, ćute u Opštini Pljevlja, ćute i predstavnici građana u lokalnom parlamentu, izuzev par izuzetaka. Ćute i sami građani Pljevalja, gledaju svoje najbliže kako se truju, bespomoćno gledaju svoju djecu koju vode od ambulante do ambulante i ćutke se mire sa sudbinom, koja je neumoljiva i koja će uskoro morati doći na naplatu. Gledaju apokalipsu, žive u njoj i ćute! Niko da prokameni ni jedne jedine riječi. Svi ćute, spremno, smireno i tiho čekaju kraj.

Milorad Mitrović, NVU „Ekološko društvo Breznica“.