Transnacionalno krijumčarenje kokaina već dugi niz godina predstavlja dominantnu kriminalnu aktivnost kojom se bavi najveći broj organizovanih kriminalnih grupa iz Crne Gore. 

Prema izvještaju Procjeni opasnosti od teškog i organizovanog kriminala u Crnoj Gori (SOCTA 2021), organizovane kriminalne grupe iz Crne Gore koje djeluju u ovoj oblasti, predstavljaju dio širih kriminalnih mreža sastavljenih od struktura koji svoje porijeklo vode iz zemalja Zapadnog Balkana. Koje su tokom prethodnog perioda zauzele veoma značajnu poziciju na transnacionalnom kriminalnom tržištu, pri čemu kontrolišu sve faze procesa krijumčarenja, počev od nabavke i ukrcaja kokaina u zemljama Južne Amerike, preko organizacije transporta i isporuke u zemljama Evrope, ali i u značajnoj mjeri su razvijene mreže zadužene za distribuciju na lokalnom nivou u zemljama Zapadne Evrope.

CRNOGORSKI KLANOVI IMAJU OGRANKE ŠIROM REGIONA

Karakteriše ih jasna hijerarhijska struktura, nerijetko sa raspodjelom moći između više lica koja imaju status vođa organizovane kriminalne grupe, uz unutrašnju organizaciju koja podrazumijeva postojanje različitih ćelija.

-Odnosno ogranaka, stacioniranih u više država u kojima organizovane kriminalne grupe sprovode svoje aktivnosti, sa jasno podijeljenim ulogama svih članova, a koje su veoma često specijalizovane za realizaciju specifičnih kriminalnih aktivnosti. U dijelu koji se odnosi na raspodjelu poslova i zadataka registrovano je da grupe iz Bosne i Hercegovina, Slovenije i Hrvatske, često djeluju kao ogranci odnosno ćelije organizovanih kriminalnih grupa iz Crne Gore i Srbije. U navedenoj konstalaciji “snaga” kriminalne grupe iz Hrvatske, pored aktivnog učešća u različitim fazama krijumčarenja, zadužene su i izradu i nabavku falsifikovanih putnih isprava, dok su kriminalne grupe iz Slovenije zadužene za krijumčarenje korišćenjem drumskih prevoznih sredstava, ali i za pružanje logističke podrške u cilju boravka članova organizovanih kriminalnih grupa iz Crne Gore i Srbije i koordinacije kriminalnih aktivnosti širom Evrope-navodi se u SOCTA-i.

ZA ŠVERC KOKAINA OD LUKSUZNIH BRODOVA DO MLAZNIH AVIONA

Aktivnost krijumčarenja kokaina kontinuirano se sprovodi korišćenjem prekookeanskih teretnih brodova, dok se jednim dijelom određene količine kokaina krijumčare i luksuznim brodovima namijenjenim za kruzer putovanja- navodi se u SOCTA-i.

-Prema pomenutom izvještaju, registrovan je i trend korišćenja manjih plovila, kao i za sada još uvijek neistraženi slučajevi korišćenja manjih letilica – mlaznih aviona. Iako se krijumčarenje kokaina vrši uobičajenom rutom Južna Amerika – Evropa, gdje kao ključne ulazne tačke slove Španija, Holandija, Belgija, Italija, registrovano je da se tokom izvještajnog perioda intenziviralo korišćenje rute preko Jugoistične i Istočne Evrope, odakle se vrši dalji transport ka drugim evropskim destinacijama. Ne može se isključiti mogućnost da su navedene promjene krijumčarskih ruta jednim dijelom uslovljene i pojačanim aktivnostima organa za sprovođenje zakona na ključnim ulaznim tačkama u krijumčarskom lancu- preciziraju u pomenutom izvještaju.

Nadležni dodaju:“Posebno ukazujemo da se u sve većoj mjeri prilikom iskrcaja kokaina na krajnjim destinacijama koristi metod “RIP OFF”, koji podrazumijeva preuzimanje kokaina iz brodskih kontejnera prilikom njihovog stacioniranja u velikim prekookeanskim lukama, pri čemu vlasnik ili prevoznik najčešće i nijesu svjesni da se u kontejnerima u kojima se prevozi druga roba nalaze i narkotici“.

VRBOVANjE POMORACA

Tokom izvještajnog perioda, na različitim destinacijama širom svijeta, u aktivnostima u kojima su učestvovala lica iz Crne Gore zaplijenjeno je preko 30 tona kokaina.

-Organizovane kriminalne grupe su tokom dugogodišnjeg djelovanja razvile veoma jaku unutrašnju strukturu, u čijem sastavu se nalazi i značajan broj lica koja su svoju kriminalnu karijeru započeli kao članovi posade prekookeanskih brodova, što im je kasnije i omogućilo da se specijalizuju za izgradnju i kontrolu mreže vrbovanih pomoraca, koji su se kroz navedeni angažman specijalizovali za sprovođenje transporta kokaina od početnih do krajnjih destinacija. Sve češći slučajevi razotkrivanja krijumčarskih operacija u kojima učestvuju pomorci iz Crne Gore, doprinijeli su značajnom padu rejtinga ove profesije i degradaciji standarda, što može usloviti brojne barijere kada je riječ o angažovanju pomoraca iz Crne Gore i ujedno može uticati na egzistenciju velikog broja karijernih pomoraca. Iako Crna Gora nije interesantna kao krajnja destinacija za krijumčarenje kokaina, zabrinjavajući je trend uzrokovan posljednjim registrovanim slučajevima zapljene velikih količina kokaina koje su dopremljene preko Luke Bar, što ukazuje da se i preko teritorije Crne Gore povremeno krijumčare značajne količine kokaina, koje se dalje korišćenjem vozila za drumski prevoz tereta transportuju do krajnjih destinacija- objašnjeno je u SOCTA-i.

PORAST KORISNIKA NARKOTIKA  U CRNOJ GORI

U odnosu na lokalno tržište u Crnoj Gori prikupljeni podaci ukazuju da je došlo do blagog porasta konzumenata kokaina, pri čemu je procenat konzumenata kokaina na nivou od 10 do 20% u odnosu na ukupan broj konzumenata svih vrsta opojnih droga.

-Kokain se za potrebe lokalnog tržišta uglavnom doprema iz opština koje gravitiraju na jugu Crne Gore, a za transport se dominantno koriste različite vrste prevoznih sredstava, pri čemu se skriva u unutrašnjosti vozila na teško pristupačnim mjestima (ventilacioni otvori, rezervne grume, različite vrste pregrada), dok pojedina vozila imaju i specijalno izrađena mjesta za skrivanje tzv.štekove ili bunkere-navodi se u dokumentu.

CRNOGORSKI KLANOVI UTIČU NA BEZBJEDNOST U ZEMLjI

Sa bezbjednosnog aspekta i stepena društvene opasnosti mora se naglasiti da organizovane kriminalne grupe iz Crne Gore koje svoje aktivnosti sprovode u oblasti krijumčarenja kokaina karakteriše strateško opredjeljenje za primjenu različitih oblika nasilja, koje nerijetko i u značajnoj mjeri utiče i na ocjenu cjelokupne bezbjednosne situacije u državi.

-Imajući u vidu činjenicu da aktivnost transnacionalnog krijumčarenja kokaina generiše enormne zarade koje se mjere desetinama miliona eura, kao i strateška usmjerenja organizovanih kriminalnih grupa sa područja Zapadnog Balkana za uspostavljanje monopolskog položaja, posljedice ove kriminalne aktivnosti reflektuju se kroz izvršenje teških krivičnih djela protiv života i tijela usmjerenih na pripadnike suprotstavljenih organizovanih kriminalnih grupa, a nerijetko i na sopstvene članove ali i službenike organa za sprovođenje zakona. Posebno treba naglasiti da su zbog veoma razvijene geografske dimenzije djelovanja organizovane kriminalne grupe iz Crne Gore koje se bave krijumčarenjem kokaina i uporedo sa izvršenjem teških krivičnih djela protiv života i tijela, tokom izvještajnog perioda postale veoma ozbiljan bezbjednosni rizik i za veliki broj zemalja Evrope- naglašava SOCT-a.

U dikumentu se navodi :“Akumulacijom kapitala koji se kroz brojne ekonomsko – poslovne transakcije i privredne grane plasira u legalne tokove u značajnoj mjeri povećava se moć i uticaj ovih kriminalnih struktura, što uz koruptivne aktivnosti u značajnoj mjeri utiče i na njihovo pozicioniranje u okviru različitih segmenata društvene svakodnevnice.

-Iako se može zaključiti da su organizovane kriminalne grupe oslabljene usljed značajnih aktivnosti organa za sprovođenje zakona koje su rezultirale rekordnim zaplenama kokaina, kao i usljed međusobnih dugogodišnjih sukoba, a analizirajući dosadašnje trendove djelovanja organizovanih kriminalnih grupa iz Crne Gore i sa njima povezanih struktura iz zemalja regiona, može se očekivati njihovo dalje jačanje, posebno zbog činjenice da su tokom izvještajnog perioda dostigli značajan nivo organizacione i finansijske stabilnosti, kao i uspostavljanje veoma čvrstih konekcija sa kriminalnim strukturama u zemljama Južne Amerike. Izražena finansijska moć, čvrsta hijerarhijska organizacija, veliki broj različitih ogranaka, odnosno ćelija sposobnih da samostalno sprovode kriminalne aktivnosti, širok krug potencijalnih saradnika specijalizovanih za realizaciju specifičnih zadataka, paralelne krijumčarske operacije, su samo neki od faktora koji će u narednom periodu uticati na prisustvo organizovanih kriminalnih grupa iz Crne Gore na transnacionalnom krijumčarskom tržištu- zaključaj je dokumenta za dio koji se odnosi na stanje u Crnoj Gori po pitanju kokaina.

KOKAIN ZA CG IZRAZITO VISOKOG KVALITEA

Kokain, koji je namijenjen tržištu Crne Gore karakteriše izrazito visok stepen čistoće, koji se u najvećem broju obrađenih slučajeva kreće preko 90%.

– Najčešće supstance koje se koriste za razblaživanje su kreatin, tetramisol, norkokain, anhidroekgonin, cinamoilkokain i ekgonin metil estar- piše u SOCTA-i.

CIJENA NARKOTIKA „SKAČE“ TOKOM LjETNjE SEZONE

Prema izvještajum treba naglasiti da se odnos potražnje i ponude značajno mijenja u toku ljetnje turističke sezone, kada su registrovane i značajne promjene u dijelu koji se odnosi na cijene narkotika namijenjeih lokalnoj distribuciji.

-Cijena kokaina namijenjenog za uličnu prodaju kreće su u iznosu od 35 000 – 40 000 eura po kilogramu, dok se dalja distribucija vrši po cijeni 70-100 eura po gramu. U toku ljetnje turističke sezone na području primorskih opština dolazi do značajnog porasta cijene, pri čemu se cijena grama kokaina kreće u rasponu od 100- 150 eura. Uspostavljanju stabilne mreže za distribuciju kokaina u toku ljetnje turističke sezone, naročito u opštinama na Crnogorskom primorju u značajnoj mjeri doprinosi i boravak klijentele visoke platežne moći, kako i razgranata mreža saradnika uključenih u pružanje različitih vrsta usluga i organizaciji različitih vidova zabave i noćnog provoda- navodi izvještaj.