Sporazum sadrži dva člana koji se odnose na upućivanje zahtjeva za mišljenje Venecijanskoj komisiji i funkcionisanje Skupštine, ali se ni u jednom od stavki ta dva člana ne pominje moratorijum na identitetske teme, na čemu je opozicija prethodno insistirala

Vlast i opozicija se sporazumom, koji je u subotu sklopljen između premijera i lidera Pokreta Evropa sad Milojka Spajića i predstavnika parlamentarne opozicije i kojim je okončana višemjesečna opoziciona blokada rada Skupštine, nisu obevezali da će staviti moratorijum na identitetska pitanja koja izazivaju društvene podjele, a koja se tiču izmjena Ustava i Zakona o državljanstvu. 

Predstavnici opozicije tvrde da su tim sporazumom, sklopljenim uz posredovanje šefa Delegacije Evropske unije u Podgorici Johana Satlera, ispunjeni svi njihovi uslovi koji se tiču prevazilaženja ustavne krize i da se njime stavljaju van fokusa pokušaji dijela parlamentarne većine da, kroz izmjene Ustava i Zakona o državljanstvu, ugroze nacionalni interes Crne Gore.

Utisak da je i to pitanje, na kome crnogorska opozicija uporno insistira, sastavni dio sklopljenog sporazuma, javnost je stekla u nedjelju nakon što je Delegacija EU izdala usaglašeno saopštenje u kome se, između ostalog, pominje da su vlast i opozicija „postigli saglasnost da bez opšteg političkog konsenzusa neće predlagati pitanja koja dijele društvo, a kako je to predviđeno i ,Barometrom 26ʼ“.

To, međutim, ne proizilazi iz teksta sporazuma koji je u subotu premijer Spajić potpisao sa liderima Demokratske partije socijalista Danijelom Živkovićem, Socijaldemokrata Damirom Šehovićem i Hrvatske građanske inicijative Adrijanom Vuksanovićem, a u koji je Pobjeda imala uvid.

Sklopljeni sporazum sadrži dva člana koji se odnose na upućivanje zahtjeva za mišljenje Venecijanskoj komisiji i funkcionisanje Skupštine, ali se ni u jednom od stavki ta dva člana ne pominje moratorijum na identitetske teme, na čemu je opozicija prethodno insistirala.

Prvim članom tog sporazuma premijer Spajić i opozicioni predstavnici su se saglasili da, najkasnije u roku od sedam dana od njegovog donošenja, Venecijanskoj komisiji upute zahtjev za mišljenje.

Sporazumom je dogovoreno da tekst tog zahtjeva pripremi po jedan predstavnik obje strane, a da usaglašeni zahtjev Venecijanskoj komisiji uputi predsjednik Vlade.

– Strane se saglašavaju da preuzmu sve neophodne korake ka punoj primjeni mišljenja Venecijanske komisije u najkraćem roku, a najkasnije 15 dana nakon njegovog dostavljanja. Do dostavljanja mišljenja Venecijanske komisije obustaviće se dalja procedura izbora jednog sudije Ustavnog suda po konkursu koji je Ustavni odbor Skupštine objavio 23. decembra prošle godine – piše u prvom članu Sporazuma.

Drugim članom usvojenog sporazuma, njegovi potpisnici obavezali su se na normalizaciju političke situacije i ponovno uspostavljanje funkcionalnosti Skupštine.

– Strane se obavezuju da podrže EU reforme i zakonodavne inicijative pripremljene u konsultaciji sa institucijama EU, sa ciljem završetka pregovora o pristupanju do kraja 2026. godine. Strane se obavezuju i da nastave rad parlamentarnog odbora za sveobuhvatnu izbornu reformu, sa ciljem završetka tog procesa najkasnije do kraja ove godine – zaključuje se u sporazumu.

Sve to stoji i u saopštenju Delegacije EU u kome se dodaje još i to da su potpisnici sporazuma postigli saglasnost da, bez opšteg političkog konsenzusa, neće otvarati pitanja koja izazivaju društvene podjele.

O tome, sa druge strane, u finalnom tekstu sporazuma, na koji su Spajić, Živković, Šehović i Vuksanović stavili svoje potpise, nema ni slova.

Međutim, bez obzira na tu činjenicu, opozicija tvrdi da je tim dokumentom stavljena tačka na pokušaj dijela parlamentarne većine da, kroz izmjene Ustava i Zakona o državljanstvu, srpski jezik proglasi službenim i omogući sticanje i crnogorskog državljanstva što bi, prema ocjenama brojnih analitičara, imalo nesagledive posljedice po suverenitet države, jer bi ogromnom broju srpskih državljana omogućilo pravo glasa i u Crnoj Gori.

Da vlast i opozicija nemaju usaglašene stavove o onom što su potpisali bilo je jasno i tokom zasijedanja Skupštine u utorak, kada je poslanik DPS-a Nikola Rakočević tvrdio da je postignuti sporazum „vjetar u jedra evropskoj politici Crne Gore“ i da se njime „stavlja van fokusa pokušaj ugrožavanja nacionalnog interesa od strane dijela parlamentarne većine“.

Rakočević je ocijenio i kako dio većine Crnu Goru želi da dijeli i razgrađuje sve što je zajednički građeno i da je to razlog zbog koga su potpisali sporazum sa Spajićem i vratili se u parlament.

Rakočevićeve tvrdnje osporio je potpredsjednik Skupštine i poslanik PES-a Boris Pejović koji je svjedočio potpisivanju sporazuma. Pejović je, reagujući na navedeno, istakao kako se iz Rakočevićevog izlaganja stiče utisak da su potpisali neki drugi sporazum.

– Sporazum se tiče konsultacije Venecijanske komisije. Parlamentarna većina vam je to ponudila još prije mjesec dana i vi ste to tada odbili – podsjetio je Pejović.

Odgovarajući na to, Rakočević se pozvao na izjavu ambasadora Satlera, odnosno na rečenicu iz saopštenja Delegacije EU u kojoj piše da se bez konsenzusa neće predlagati pitanja koja dijele javnost, a koje u formalnom sporazumu nema.