U 19 i 20 časova koncentracije štetnih i za zdravlje opasnih PM 10 čestica su bile 13 puta veće od zakonom dozvoljenih. Tako su u ta dva sata koncentracije PM 10 čestica iznosile 652 mikro grama po metru kubnom da bi u 21 sat iznosile 502,9mg/m3 što su opet 10 puta veće koncentracije od zakonom dozvoljenih 50mg/m3.
Takođe i otrovne i još opasnije PM 2,5 čestice su u 19 i 20 časova bile oko 600 mg/m3 što predstavlja katastrofalno prekoračenje koje zahtjeva izbjegavanje kretanja stanovništva na otvorenom prostoru. Nažalost nijesu se oglasile nadležne službe da upozore građane na opasnost tako da mnogi građani nisu bili ni svjesni da su bili zdravstveno ugroženi. Visina štetnih PM 2,5 čestica u vazduhu je u 21 sat i dalje iznosila izuzetno visokih 454.9mg/m3.
Koncentracije Sumpor dioksida su u 19 časova iznosile 152,3 mg/m3 što su takođe visoke koncentracije pogotovo kad se uporede sa ostalim crnogorskim gradovima.
Važeća regulativa u EU propisuje srednju dnevnu vrijednost za PM10 od 50 mg/m 3 koja ne smije biti prekoračena više od 35 dana godišnje, a do 2010 se zahtijeva poboljšanje kvaliteta vazduha jer prekoračenja ne smije biti više od 7 dana godišnje. Dozvoljena srednja godišnja vrijednost za PM10 je 40 mg/m 3, ali u dokumentima koje prate Okvirnu i „Ćerke direktive“, se ne navodi da bi srednja godišnja vrijednost trebalo da se tokom vremena smanjuje. Aneks XIV nove direktive (Council Directive 2008/50/EC ) propisuje monitoring čestica od 2.5 mikrona (PM2.5) i reguliše ga dvostepeno. U prvom koraku propisana je srednja godišnja granična vrijednost PM2.5 od 25 μg/m3 počev od 1.1.2015., da bi u drugom stepenu po predlogu koji je za sada na snazi, ali koji može da bude i izmijenjen, od 1.1.2020. koncentracija PM2.5 bi bila limitirana na godišnjem nivou od 20 μg/m3. Uspostavljanju monitoringa i graničnih vrijednosti u EU za PM2.5 su prethodile intenzivne pripreme koje su omogućile standardizaciju procedura za montoring frakcije finih čestica (EN, 2005). Brojne naučne institucije u EU intenzivno rade na većem broju istraživačkih projekata gdje mjere frakciju finih čestica i utvrđuju njihov elemetarni sastav, odnosno prate trendove. Većina zemalja iz našeg okruženja već je uskladila svoju zakonsku regulativu sa EU i odavno je uspostavila adekvatne monitoring mreže za praćenje aerozagađenja uključujući monitoring PM10 , a poslednjih godina i PM2.5.
PM 2.5
Pošto su vrlo male i lagane, fine čestice imaju tendenciju da ostaju duže u vazduhu nego teže čestice. Ovo povećava šanse da ljudsko tijelo ili životinja udahne ove čestice u pluća. Zahvaljujući svojoj maloj veličini, čestice manje od 2.5 mikrometara su sposobne da prođu nos i grlo, te mogu da prodru duboko u pluća, a čak mogu ući i u krvotok.
Istraživanja su pokazala tijesnu vezu između izlaganja finim česticama i prijevremenoj smrti od kardiovaskularnih ili pulmonalnih bolesti. Fine čestice su takođe poznate po sposobnosti da izazovu ili pogoršaju hronična oboljenja kao što su astma, srčani napad, bronhitis i ostale respiratorne probleme.
U toku dana zabilježene su i izuzetno visoke koncentracije Sumpor dioksida na mjernoj stanici Gradina udaljenoj 12 km od Pljevalja i u 11 sati su iznosile 277,7 mg/m3.
Pročitajte još