Koncentracije štetnih materija u vazduhu u Pljevljima večeras obaraju sve rekorde po visini štetnih materija u vazduhu .Tako su satne koncentacije PM10 i PM 2,5 čestica u toku čitavom dana bile znatno veće od zakonom dozvoljenih 50 mikro grama po metru kubnom, da bi najveće koncentracije dostigle u 18 časova i iznosile su 799,5 mikro grama po metru kubnom što su 16 puta veće vrijednosti od zakonom dozvoljenih.
Takođe su izuzetno visoke satne koncentracije još opasnijih PM2,5 čestica koje su u 18 časova dostigle rekordne vrijednosti od 708.2 mikro grama po metru kubnom.
Neke od mjera koje bi trebalo POSLUŽITI NADLEŽNIM SLUŽBAMA :
- Redovno, tačno i blagovremeno informisanje građana o kvalitetu vazduha u gradu. Neophodno je redovno i tačno obavještavati javnost putem svih sredstava javnog informisanja o stanju kvaliteta vazduha na dnevnom nivou. Nužno je navesti jasne mjere zaštite stanovništva u danima kada su stanovnici suočeni sa velikim zagađenjem vazduha.
- Zaštita djece i mladih. U danima kada postoji ekstremno zagađenje vazduha donijeti mjeru o privremenom zatvaranju vrtića i škola koje rade u ugroženim dijelovima gradova.
- Zaštita osjetljivih kategorija stanovništva, ali i zdravih osoba. Redovno informisanje građana o dozvoljenim aktivnostima stanovništva i zdravstveni savjeti u danima kada je visoko zagađenje vazduha. Neophodno je da institucije na gradskom i nacionalnom nivou daju jasne i precizne upute putem dostupnih sredstava javnog informisanja o dozvoljenim aktivnostima starijih osoba, trudnica, djece, osoba koje pate od hroničnih plućnih ili srčanih oboljenja, ali i zdravih osoba.
Važeća regulativa u EU propisuje srednju dnevnu vrijednost za PM10 od 50 mg/m 3 koja ne smije biti prekoračena više od 35 dana godišnje, a do 2010 se zahtijeva poboljšanje kvaliteta vazduha jer prekoračenja ne smije biti više od 7 dana godišnje. Dozvoljena srednja godišnja vrijednost za PM10 je 40 mg/m 3, ali u dokumentima koje prate Okvirnu i „Ćerke direktive“, se ne navodi da bi srednja godišnja vrijednost trebalo da se tokom vremena smanjuje. Aneks XIV nove direktive (Council Directive 2008/50/EC ) propisuje monitoring čestica od 2.5 mikrona (PM2.5) i reguliše ga dvostepeno. U prvom koraku propisana je srednja godišnja granična vrijednost PM2.5 od 25 μg/m3 počev od 1.1.2015., da bi u drugom stepenu po predlogu koji je za sada na snazi, ali koji može da bude i izmijenjen, od 1.1.2020. koncentracija PM2.5 bi bila limitirana na godišnjem nivou od 20 μg/m3. Uspostavljanju monitoringa i graničnih vrijednosti u EU za PM2.5 su prethodile intenzivne pripreme koje su omogućile standardizaciju procedura za montoring frakcije finih čestica (EN, 2005). Brojne naučne institucije u EU intenzivno rade na većem broju istraživačkih projekata gdje mjere frakciju finih čestica i utvrđuju njihov elemetarni sastav, odnosno prate trendove. Većina zemalja iz našeg okruženja već je uskladila svoju zakonsku regulativu sa EU i odavno je uspostavila adekvatne monitoring mreže za praćenje aerozagađenja uključujući monitoring PM10 , a poslednjih godina i PM2.5.
PM 2.5
Pošto su vrlo male i lagane, fine čestice imaju tendenciju da ostaju duže u vazduhu nego teže čestice. Ovo povećava šanse da ljudsko tijelo ili životinja udahne ove čestice u pluća. Zahvaljujući svojoj maloj veličini, čestice manje od 2.5 mikrometara su sposobne da prođu nos i grlo, te mogu da prodru duboko u pluća, a čak mogu ući i u krvotok.
Istraživanja su pokazala tijesnu vezu između izlaganja finim česticama i prijevremenoj smrti od kardiovaskularnih ili pulmonalnih bolesti. Fine čestice su takođe poznate po sposobnosti da izazovu ili pogoršaju hronična oboljenja kao što su astma, srčani napad, bronhitis i ostale respiratorne probleme.
Pročitajte još