jerenja pokazuju da su povećane koncentracije PM čestica u centralnom i sjevernom regionu, odnosno u Podgorici, Nikšiću, Bijelom Polju i Pljevljima koje su uslovljene industrijskom aktivnošću, emisijom iz saobraćaja i emisijom iz ložišta tokom sezone grijanja.

Konkretno, kako je Pobjedi kazao direktor Agencije za zaštitu prirode i životne sredine Nikola Medenica tokom novembra prošle godine registrovana su prekoračenja srednje dnevne koncentracije PM10 čestica u Pljevljima 23 dana, Podgorici-Zabjelo 21 dan, Podgorici-Blok V 20 dana, u Nikšiću 22 dana i Bijelom Polju 24 dana.

PM čestice

– Izmjerene su i veoma visoke koncentracije PM2,5 čestica, za koje je propisana granična vrijednost na godišnjem nivou. U gradovima u kojima su registrovana prekoračenja srednjih dnevnih koncentracija PM10 čestica, prosječna koncentracija PM2,5 čestica tokom novembra kretala se od 49 µg/m3 na mjernom mjestu u Bloku V u Podgorici do 72 µg/m3 na mjernom mjestu u Pljevljima. Granična vrijednost za srednju godišnju koncentraciju PM2,5 čestica iznosi 20 µg/m3 – objašnjava Medenica.

On naglašava da prisustvo faktora koji utiču na pogoršanje kvaliteta vazduha traje od četiri mjeseca u Podgorici do šest mjeseci u Nikšiću, Bijelom Polju i Pljevljima.

– U tim vremenskim periodima je skoncentrisan cjelokupni godišnji broj prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti suspendovanih čestica, osim u slučajevima akcidentnih situacija – kazao je Medenica.

Uobičajena je situacija, naglašava on, da je tokom zimskih mjeseci lošiji kvalitet vazduha, posebno u centralnom i sjevernom regionu naše zemlje.

– Generalno posmatrajući, industrijska aktivnost, emisije iz saobraćaja i emisije iz ložišta tokom sezone grijanja su glavni ,,krivci“ za lošiji kvalitet vazduha. Epizode visokog zagađenja vazduha, u prvom redu suspendovanim česticama (PM10 i PM2.5) su karakteristične za zimske mjesece u periodima kada vremenski uslovi, uz pojavu visokog atmosferskog pritiska, usporavaju cirkulaciju vazduha donoseći suve, hladne i maglovite noći – tvrdi Medenica.

Ovi uslovi, dodaje on, često praćeni i temperaturnim inverzijama, posebno u kotlinama, sprečavaju disperziju emisija i prouzrokuju zadržavanje polutanata koji su proizvod sagorijevanja fosilnih goriva, emisija iz saobraćaja i sličnih izvora, na nivou neposredno iznad tla, što dovodi do pojave visokih koncentracija zagađujućih materija u prizemnom sloju atmosfere.

Sezona grijanja

– U periodima godine, van sezone grijanja, nema prekoračenja graničnih vrijednosti za zagađujuće materije i ispunjeni su svi kriterijumi dobrog kvaliteta vazduha. Generalno, nakon prestanka sezone grijanja, značajno se poboljšava kvalitet vazduha. Tokom mjeseci kada se evidentira pogoršanje kvaliteta vazduha, broj dana sa prekoračenjima graničnih vrijednosti zavisi u najvećoj mjeri od meteoroloških faktora. Ako su prisutni visok atmosferski pritisak, temperaturne inverzije i nema padavina, svakako će i kvalitet vazduha biti lošiji – kazao je naš sagovornik.

Na lošiji kvalitet vazduha u Pljevljima značajno su, navodi, uticala prekoračenja srednjih satnih i srednjih dnevnih koncentracija sumpor(IV)oksida SO2, kao i prekoračenja srednje dnevne granične vrijednosti koja iznosi 125 µg/m3, kojih je bilo tokom šest dana novembra.

– Hemijskom analizom PM10 čestica utvrđeno je povećano prisustvo benzo(a)pirena u uzorcima iz Pljevalja, Nikšića, Bijelog Polja i Podgorice. Kvalitet vazduha u Južnoj zoni u kojoj se mjerna mjesta nalaze u Baru i Kotoru je bio zadovoljavajući po osnovu svih mjerenih parametara – naveo je Medenica.

• 
  Mujović: Projekata je puno, želim da se naprave veliki pomaci
• 
  MPNI: Sve osnovne škole u Crnoj Gori će u narednim sedmicama dobiti edukativne robotiće
• 
  Abazović o švercu cigareta: Ostala je još jedna stepenica do vrha piramide
• 
  Vukčević: Ustavni sud da utvrdi da je Ustavni odbor prekršio Ustav, a onda da donese odluku
• 
  Backović: Problem finansiranja vjerskih škola i dalje bez rješenja
• 
  Pošta Crne Gore završava 2024. godinu s istorijskim poslovnim uspjesima

Od značajnih projekata koje je sprovodila Agencija Medenica navodi da je izrađena i usvojena Informacija o stanju životne sredine u Crnoj Gori za 2019. godinu koji je osnovni dokument kojim se daje ocjena ukupnog stanja životne sredine u Crnoj Gori, kao i preporuke u planiranju politike zaštite životne sredine.

– Izrađen je i prijedlog Program monitoringa životne sredine za 2021. godinu i dostavljen je Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma na razmatranje i dalje procesuiranje ka Vladi – kazao je Medenica.

Agencija je imala i aktivno učešće u radu pregovaračkih struktura i priprema materijala za potrebe pregovaračkog postupka za Poglavlje 27 – Životna sredina, za oblasti zaštita prirode, učešće u radu Regionalne grupe za biodiverzitet (BDTF), saradnja sa Evropskom Agencijom za životnu sredinu (EEA) i izvještavanje prema međunarodnim organizacijama, izrada zaštite morskih područja za zaštićeno područje Platamuni, Katič, Stari Ulcinj, Brdo Spas (opština Budva), Studija zaštite za Brdo Gorica, Izrada nultog stanja biodiverziteta na području planiranog vojnog poligona na Sinjajevini i mnoge druge.

Projekti

– Pored već ustaljenih aktivnosti, koje proizilaze iz nadležnosti Agencije, tokom ove godine planiramo razvijanje aplikacije za Twinning light projekat ,,Razvijanje integrisanog softverskog alata i ažuriranje inventara emisije gasova za period 2011-2020“ – kazao je Medenica podjsjećajući da je Twinning instrument Evropske unije, koji počiva na saradnji između javne uprave u zemlji korisnici i odgovarajuće institucije u nekoj od zemalja članica EU.

– Projekat, koji će se realizovati u saradnji sa partnerskom zemljom članicom EU, za cilj ima omogućavanje redovnog izvještavanja o emisiji gasova, uključujući i gasove s efektom staklene bašte, a u sklopu obaveza u pogledu izvještavanja koje proizilaze iz nacionalnog zakonodavstva – objasnio je Medenica.

Ove godine će kazao je nastaviti i aktivnosti na prikupljanju podataka o distribuciji staništa i vrsta za svrhu identifikacije potencijalnih područja Nature 2000, a u martu očekuju realizaciju Studije zaštite za Brdo Gorica, a odradiće reviziju studija Nacionalnih parkova i sprovesti program monitoringa životne sredine Crne Gore za 2021. godinu.

Izolacija i ,,zaključavanje“ tokom pandemije uslovili veće zagađenje

Po riječima Nikole Medenica imajući u vidu sve faktore koji utiču na kvalitet vazduha (u prvom redu meteorološke faktore) ne može se donijeti zaključak o značajnijem uticaju smanjenja frekvencije saobraćaja, kumulativno na kvalitet vazduha.

– Kako je uticaj individualnih i kolektivnih ložišta dominantno najveći na kvalitet vazduha, za očekivati je da uslijed dužeg boravka u prostorijama i potencijalno veće upotrebe energenata za grijanje prostorija, kvalitet vazduha bude lošiji usljed ,,zaključavanja“. Ako se uporede podaci iz novembra 2020. i 2019. godine, zaključak je da je tokom novembra prošle godine bio lošiji kvalitet vazduha, posebno u centralnoj zoni kvaliteta vazduha – tvrdi Medenica.

Obezbijeđena sredstva za nastavak Nature 2000

Medenica je kazao da su u okviru državnog budžeta za 2019. i 2020. godinu izdvojena sredstva za nastavak aktivnosti terenskog rada koji je sprovodila Agencija za zaštitu prirode i životne sredine (AZPŽS) po unaprijeđenoj metodologiji koju je uspostavio prethodno realizovani IPA projekat ,,Uspostavljanje Natura 2000 mreže“.

– Tokom prošle godine, stručnjaci za ornitofaunu otpočeli su terenski rad 6. juna, jer usljed pandemije kovid-19 i mjera koje su bile na snazi, terenski rad nije mogao otpočeti ranije. Do sada je realizovano 98 odsto terenskih dana. U bazu podataka Fulcrum unešeno je 1.035 podataka. Ostatak predviđenih dana će se realizovati do kraja ove godine – kazao je Medenica.