Sredstva prinude koja služe za razbijanje demonstracija, a korišćena su početkom septembra prošle godine na Cetinju kratkotrajnog su dejstva. U periodu od oko 07.40 i 08.15 sati 5. septembra 2021. godine dogodilo se paljenje i dugotrajno sagorijevanje drugih zapaljivih materija koje su udružene s primjenom hemijskih sredstava prinude mogle sinergijski djelovati i dodatno ugroziti zdravlje građana koji su datog dana bili prisutni u Opštini Cetinje, navodi se u stručnom mišljenju kliničke toksikološkinje Sandre Đuranović.

Ona je kao jedini klinički toksikolog u Crnoj Gori dala nalaz sa kojim je upoznat Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore.

Toksikološkinja je dala stručno mišljenje povodom upotrebe hemijskih sredstava od strane Uprave policije, a u vezi aktivnosti u Instituciji Ijudskih prava i sloboda povodom događaja 4. i 5. septembra 2021. godine na Cetinju.

Uvidom u dostavljenu dokumentaciju, navela je da sva sredstva prinude koja služe za razbijanje demonstracija djeluju jako brzo, odmah nakon ispaljivanja i kratkotrajnog su dejstva, 15 do 30 minuta.

OS sprej se koristi prilikom bliskog kontakta (manje razdaljina i mogu ga nabaviti i privatna lica), dok CS ručna bomba se ne koristi u bliskom kontaktu, piše u dokumentu.

“Uticaj na fizičko zdravlje čovjeka zavisi od količine upotrebljenih sredstava, načina primjene (ispred, iza ili u masu okupljenih Ijudi), lokacije, da li se radi o otvorenom ilizatvorenom prostoru, vremena ekspozicije.Data hemijska sredstva imaju kratkotrajno dejstvo, 15 do 30 min ukoliko se čovjek ukloni s amjesta ekspozicije. Medutim ukoliko čovjek ne postupi adekvatno uklanjanjem kompletne odjeće, pranjem kože, ispiranjem sluzokoža ili ulaskom u zatvoreni prostor više Ijudi koji su bili izloženi onda se samo dejstvo primjenjenog sredstva produžava. Svi neželjeni efekti na zdravlje Ijudi koje izazivaju hemijska sredstva prinude su individualni za svakog čovjeka, a takođe zavise i od prethodnog zdrastvenog stanja”, navela je Đuranović u svom nalazu.

“Zdravlje bilo dodatno ugroženo”

Po njenom sudu, postoje dugotrajni efekti koji nastaju kao posljedica dugotrajne izloženosti suzavcu, pogotovo u neposrednoj blizini, koja mogu biti različitog stepena invaliditeta, pa u određenim slučajevima dovesti i do smrti čovjeka (slučajevi zabilježeni u svijetu).

“Uvidom u kompletnu dokumentaciju mogu da dam stručno mišljenje da obzirom da nije vršeno mjerenje kvaliteta vazduha za navedeni period, kako prije, tako i poslije. Teško je dati adekvatan stručni nalaz da li je sama primjena suzavca i u kolikoj mjeri bila štetna po zdravlje Ijudi. Budući da nisam imala podatke o strujanju vazduha od strane HMZCG i zbog same konfiguracije Cetinja, to samo dodatno otežava adekvatno davanje mišljenja. I ono što je značajno navesti iz dokumentacije, u periodu od oko 07:40 časova i 08:15 časova dana 5.septembra 2021. bilo je paljenje i dugotrajno sagorijevanje drugih zapaljivih materija koje su udružene sa primjenom hemijskih sredstava prinude mogla sinergistički djelovati i dodatno ugroziti zdravlje građana koji su datog dana bili prisutni u opštini Cetinje”, navela je Đuranović.

Kako tvrdi, uvidom u medicinsku dokumentaciju koja je podacima neadekvatno notirana od strane Ijekara koja su evidentirale u tom trenutku kako fizičko, tako i psihičko stanje pacijenata, sve opet dodatno otežava da se da pravi zaključak.

“U svakom slučaju moj nalaz ne može biti potpun i relevantan za primjenu u svrhu mogućeg sudskog procesa, prvo zato što ja nisam postavljena za sudskog vještaka moje struke (klinički toksikolog). Drugo, nisu obavljena mjerenja kvaliteta vazduha u datom periodu, a nije dostavljena ni adekvatna medicinska dokumentacija”, naglasila je dr Đuranović.

Kritičnog dana, tokom ustoličenja mitropolita Joanikija na Cetinju i protesta s tim u vezi, crnogorska policija je upotrijebila višehemijskih sredstava, dok je jedan dio učesnika protesta zapalio gume.

Podsjetimo, Đuranović je nedavno prijavila policiji da joj je muškarac J.O. prijetio pištoljem u Institutu za javno zdravlje, a najavila je da će se, ukoliko je država Crna Gora ne zaštiti, obratiti američkoj i britanskoj ambasadi za pomoć i zaštitu.

“Policija mi sugerisala da se sklonim iz Podgorice”

U izjavi za RTCG, Đuranović je rekla da joj je od policije savjetovano da se povuče iz Podgorice, radi sigurnosti nje i njene porodice.

“Želim da naglasim da je moj nalaz stručni, koji je zahtjevao da napišem ombudsman Siništa Bjeković, to jest, njegova zamjenica, Mirjana Radović, ustvari, moja izjava, a za sve dalje informacije, jer postoji i dalja dokumentacija, moram prvo da se konsultujem sa mojim stranim partnerima”, rekla je Đuranović.

RTCG je kontaktirala ovim povodom i ombudsmana Sinišu Bjekovića. Iz Institucije je rečeno čekaju i drugi izvještaj. Tek nakon što ga dobiju, sačiniće konačno mišljenje.