Prenatrpanost soba kao i uslovi smještaja (posebno u Istražnom zatvoru) su problemi koji opterećuju pritvorena lica i lica koja izdržavaju kaznu zatvora.

Prema podacima Uprave za izvršenje krivičnih sankcija (UIKS-a), broj pritvorenih lica u pritvorskoj jedinici u Spužu se kretao u određenom vremenskom periodu do 460, a da su predviđeni smještajni kapaciteti za 292 lica, što je za 168 pritvorenika/ca više, piše u godišnjem izvještaju Zaštitnika ljudskih prava i sloboda.

“ Od ukupnog broja pritvorenih lica, odnosno 460, uz saglasnost predsjednika Višeg suda u Podgorici, u posebnom dijelu Zatvora za kratke kazne jedan vremenski period bilo je premješteno 70 pritvorenih lica. Uprava za izvršenje krivičnih sankcija suočava se sa problemom prebukiranosti smještajnih kapaciteta u
Istražnom zatvoru Podgorica, a koji su uzrokovani prijemom prekomjernog broja pritvorenih lica koja
upućuje nadležni sud za koje UIKS mora iznaći rješenje za njihov smještaj. U takvim uslovima neophodno je, prije svega, osigurati bezbjednost svih pritvorenih lica u zatvoru, što podrazumijeva da se određena lica ne smiju dovoditi u bilo koju vrstu kontakta, te da sa tim u vezi treba organizovati odvojeni smještaj, odvojeni boravak na otvorenom, posjete i sl. Međutim, i pored navedenih otežavajućih okolnosti uprava UIKS-a mora obezbijediti dosljedno poštovanje prava pritvorenika/ca kojima mora biti omogućeno puno korišćenje zakonom garantovanih prava „, navodi Ombudsman.
U Istražnom zatvoru i dalje postoje sobe koje ne ispunjavaju minimalne standarde u pogledu površine i
materijalnih uslova boravka lica, upozorio je Zaštitnik.

Pritvorenik se žalio da je u sobi sa osam lica

Podnosilac pritužbe, kako se navodi u Izvještaju, je u pritužbi naveo: da se nalazi u Istražnom zatvoru tri mjeseca; da je smješten u sobi, sa još 8 pritvorenih lica.

“ Ukazao je da je prostorija prenatrpana; da su materijalni uslovi u prostoriji katastrofalni. Nakon sprovedenog ispitnog postupka, Zaštitnik je Upravi za izvršenje krivičnih sankcija dao preporuke, da u svim sobama upodobi broj kreveta prema kvadraturi i međunarodnim minimalnim standardima i odredbama Pravilnika o bližem načinu izvršenja pritvora; obezbijedi adekvatnu
ventilaciju soba; obezbijedi potrebne količine posteljine; obezbijedi uslove za redovno pranje i sušenje veša; obezbijedi higijenske pakete shodno Pravilniku svim pritvorenicima kojima je to neophodno; za sve pritvorenike obezbijediti propisano trajanje šetnje na otvorenom, od najmanje dva časa dnevno, u prikladnim vremenskim intervalima „, naveli su u Izvještaju.

Zbog ekstremnih temperatura ljeti skučenost veliki problem

Zaštitnik već godinama ukazuje na ove nedostatke i daje odgovarajuće preporuke kako kroz Mišljenja, tako i kroz detaljne Izvještaje NPM-a,123 a što je rezultiralo i presudama Evropskog suda za ljudska prava.124
„Kako je Istražni zatvor Podgorica smješten u klimatskom području poznatom po velikoj vlažnosti i ekstremno visokim temperaturama, koje u ljetnjem periodu prelaze 40 Celzijusa, ističemo da zbog humanog postupanja treba nastojati da se obezbijedi minimum standarda za normalan boravak pritvorenih lica u sobama i samicama, a posebno uzimajući u obzir veliku skučenost u prostorijama gdje oni borave 23 od ukupno 24 sata dnevno, izuzimajući 1 sat boravka na otvorenom prostoru – šetnja“, naveli su u izvještaju.

Zaštitnik podsjeća da je i Evropski sud za ljudska prava već utvrdio da zatvori moraju da budu
organizovani na takav način da se obezbijedi „poštovanje dostojanstva pritvorenika/ca, bez obzira na
finansijske ili logističke teškoće“.125 Šta više, Sud je naglasio da je CPT utvrdio da sedam kvadratni
metara po zatvoreniku, predstavlja poželjnu smjernicu za projektovanje zatvorske ćelije.
“ Zaštitnik pozitivnim ocjenjuje informaciju da su u toku radovi na proširenju kapaciteta Istražnog zatvora
koji bi trebali osigurati dodatni smještajni kapacitet za oko 70 zatvorenika, kao i da je do kraja izvještajne
godine počela sa izgradnjom zatvorska bolnica u UIKS-u. Izgradnjom zatvorske bolnice rasteretiće se
kapaciteti samog zatvora kao i Specijalne psihijatrijske bolnice u Kotor „, kazali su u Izvještaju.