Vlada u predlogu izmjena i dopuna Zakona o državnim službenicima i namještenicima planira da snizi uslove za visoki rukovodni i ekspertski kadar u javnoj upravi tako što će za njihovo imenovanja biti potreban šesti stepen obrazovanja a ne sedmi kao što je to sada navedeno, saznaju “Vijesti”.

Šesti stepen obrazovanja su takozvane bečelor diplome, koje se dobijaju nakon trogodišnjeg školovanja, a njih “proizvodi” i veliki broj privatnih fakulteta u Crnoj Gori i susjednim zemljama.

Zakonski uslovi o potrebnom obrazovanju se ne odnose na ministre, potpredsjednike Vlade ili premijera, jer su oni izabrane političke ličnosti i mogu imati bilo koju školsku spremu.

Zakon kojim se snižavaju kriterijumi se odnosi na visoke državne funkcionera – sekretari ministarstava, direktori direktorata i uprava, rukovodioci organa i službi i njihovi pomoćnici, načelnici i šefovi službi… i takozvani ekspertski kadar koji se bavi pisanjem zakona, državnih strategija i planova. Ovim kadrovima je planiran kroz nacrt izmjena i dopuna zakona o zaradama u javnom sektoru povećanje zarada za 30 odsto.

Izmjena zakona o državnim službenicima i namještenicima kojim se snižavaju potrebni uslovi obrazovanja nije bila dogovorena na radnoj grupi koja je pripremala tekst zakona već je naknadno urađena mimo znanja radne grupe.

Ministar javne uprave Maraš Dukaj, krajem novembra je kazao da su pripremljene izmjene ovog zakona i da su upućene Evropskoj komisiji na mišljenje.

U Sindikatu uprave i pravosuđa, koji su imali predstavnika u radnoj grupi za izmjenu zakona, “Vijestima” su potvrdili da ova izmjena o snižavanju stručnih kvalifikacija nije bila dogovorena na radnoj grupi.

Predsjednik ovog granskog sindikata Nenad Rakočević kazao je da su oni protiv ovakvih izmjena jer se dodatno urušava sistem funkcionisanja javne uprave, obesmišljava obrazovanje i omogućava napredovanje kadrova sa sumnjivim diplomama, kao i da su ove izmjene motivisane jedino usko političkim interesima.

“Kroz predloženi Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o državnim službenicima i namještenicima, Vlada svojim predlogom dodatno urušava i onako već problematičan sistem funkcionisanja javne uprave. Izmjene vezane za uslove radnog mjesta za visoko rukovodni, rukovodni, ekspertsko rukovodni i ekspertski kadar, sa akcentom na visoko rukovodni kadar su krajnje prozirno postavljeni i motivisani jedino usko političkim interesima. Naime, da uslov nivoa kvalifikacije obrazovanja za navedena kadrovska mjesta bude šesti nivo obrazovanja ili tri godine bečelor diplome, je uvođenje kod nas opšte poznato veoma sumnjivo stečenih diploma na pozicije koje bi pokrivale najveće državne funkcije. Umjesto da se konačno krene u sređivanje stanja u visokom obrazovanju, kroz legalan način, bečelor diploma koja u Crnoj Gori predstavlja diplomu prvog nivoa visokog obrazovanja, u trajanju od tri akademske godine, odnosno predstavlja ukupno 180 ECTS, stimulišu se sve buduće i sadašnje generacije, da sa ovim nivoom obrazovanja, mogu veoma lako kroz političku pripadnost ili neki nepotistički način, sjesti u fotelje donosioca najvažnijih državnih odluka”, kazao je Rakočević “Vijestima”.

On navodi da se ovim izmjenama istovremeno degradiraju i ostali veći nivoi visokog obrazovanja, a država uvodi u stanje nekompetencije i diletantizma.

“Ovo je samo jedan primjer nekvalitetnih predloga, ali definitivno jeste najvažniji. Radna grupa za izradu Zakona o državnim službenicima i namještenicima u kojoj je jedan član i predstavnik Sindikata uprave i pravosuđa, uopšte nije znala za ovaj predloga Zakona, već je ista okvirno usaglasila drugačiji sastav i oblik. Po ko zna koji put se događa da je sistemski Zakoni ili njihove izmjene pišu u jednom uskom krugu ljudi donosioca odluka, iza zatvorenih vrata, dok se socijalni dijalog fingira i u potpunosti eliminiše. Ukoliko se želi napredak i poboljšanje opšteg stanja u Crnoj Gori, ovaj predlog izmjena Zakona ni pod razno ne smije biti ni razmatran, a kamoli usvojen”, kazao je Rakočević.

Vlada se pravda da stepena VII1 više nema u sistemu

U obrazloežnju izmjena ovog zakona koje se podnose na smanjenje kvalifikacija se navodi da su se na to odlučili jer više ne postoji VII1 stepen obrazovanja.

“Uzimajući u obzir izmjenu obrazovnog sistema, prema kojoj više ne postoji nivo kvalifikacije obrazovanja VII1, predloženim izmjenama ovog zakona za sva zvanja u okviru službeničkih kategorija propisuje se VI nivo kvalifikacije obrazovanja, na koji način se vrši usklađivanje u sistemu. Na ovaj način takođe omogućiće se većem broju kandidata pristup državnoj upravi, odnosno već nakon trogodišnjih studija i stečenog iskustva kandidati će moći da se prijavljuju na oglase, odnosno konkurse. Imajući u vidu da će se za sva radna mjesta sa visokom školom tražiti najmanje VI nivo kvalifikacije obrazovanje, Predlogom zakona smanjuje se broj zvanja u okviru kategorije ekspertski kadar, konkretno zvanje viši savjetnik. Sada se propisuje 3 zvanja u okviru ove kategorije, jer je do sada razlika u zvanjima bila zbog distinkcije u nivou obrazovanja, koje više neće biti”, navedeno je u obrazloženju.

Međutim, nije objašnjeno zašto u zakonu za visoki rukovodeći kadar sekretari ministarstava, direktori direktorata, direkcija i uprava, načelnici,… nije sadašnji uslov od VII stepena prevedeno u nove nazive četverogodišnjeg ili petogodišnjeg visokog obrazovanja, već su sniženi obrazovni kriterijumi za visoko funkcionere javne uprave.

U obrazloženju Vladinog predloga izmjena zakona se navodi da su ranije sami poslanici napravili izmjene uslova za visoki rukovodni kadar tako što su potrebne godine iskustva u rokovođenju smanjili sa tri na dvije, a da oni ovim predlogom ponovo vraćaju tri godine.

“Ovakvo zakonsko rješenje imalo je negativno mišljenje od strane Evropske komisije iznijeto kroz izvještaje o napretku Crne Gore, gdje se navodi da se na taj način umanjuje doprinos profesionalizaciji i merit sistemu, te da predstavlja korak unazad jačanju službeničkog sistema. Iz tog razloga izmjenama zakona vraćaju se prvobitna zakonska rješenja”, navedeno je u obrazloženju izmjena zakona.

Sa manje škole donosiće najsloženije odluke i pisati strategije

Potreban nivo obrazovanja smanjen je za visoki rukovodni kadar, ekspertsko- rukovodni i ekspertski kadar.

U zakonu je definisano šta ovi kadrovi rade u javnoj upravi i na šta se odnose njihovi poslovi.

Poslovi visokog rukovodnog kadra odnose se na: “rukovođenje, koordiniranje i organizovanje rada u jednoj ili više organizacionih jedinica, odnosno oblasti rada, obezbjeđivanje ostvarivanja odnosa i saradnje sa drugim državnim i organima lokalne samouprave, privrede, nevladinim organizacijama i građanima i odlučivanje o najsloženijim pitanjima”.

Poslovi ekspertsko-rukovodnog kadra odnose se na: rukovođenje i koordinaciju rada užih organizacionih jedinica; komunikaciju sa drugim organizacionim jedinicama, organima i građanima; samostalan rad i odlučivanje o pitanjima iz nadležnosti organizacione jedinice.

Ekspertski kadar vrši poslove koji se odnose na: izradu strategijskih dokumenata i programa, analiziranje stanja u cilju podsticanja privrednog, socijalnog, kulturnog, ekološkog i ukupnog društvenog razvoja; pripremu zakona i drugih propisa; vršenje upravnog nadzora; pripremu analitičkih, informativnih i drugih materijala sa predlogom usaglašavanja sistema sa međunarodno priznatim standardima; vođenje, odnosno odlučivanje u upravnom postupku i preduzimanje drugih upravnih aktivnosti; preduzimanje upravnih mjera i upravnih radnji; davanje objašnjenja, stručnih uputstava i instrukcija za primjenu zakona i drugih propisa i izradu posebnih metodologija rada i postupanja.

Po ko zna koji put se događa da je sistemski zakoni ili njihove izmjene pišu u jednom uskom krugu ljudi donosioca odluka, iza zatvorenih vrata, dok se socijalni dijalog fingira i u potpunosti eliminiše. Ako se želi napredak i poboljšanje opšteg stanja u Crnoj Gori, ovaj predlog izmjena zakona ni po razno ne smije biti ni razmatran, a kamoli usvojen”, kazao je Rakočević.