U toku današnjeg dana dva sata su satne koncentracije bile veće od zakonom propisanih za granične vrijednosti i u tabeli Agencije za zaštitu prirode i životne sredine su obilježene crvenom bojom.Ono što je neobično je da u tabeli nema izvještaja o visini Sumpor dioksida sat prije izmjerenih visokih satnih koncentracija koje su bile dva sata uzastopno, da bi i u 17 i 18 časova visina SO2 i dalje bila veoma visoka i blizu satne granične vrijednosti.

Stanje pripravnosti koje označava postojanje rizika od prekoračenja je u praksi utvrđeno kao prekoračenje 80% vrijednosti praga upozoravanja (400 µg/m3) tokom tri uzastopna sata.Granična maksimalna vrijednost za satne koncentracije SO2 iznosi 350ug/m3 i veoma je visoko postavljena, posebno ako se zna da u ostalim gradovima u Crnoj Gori rijetko pređe 10ug/m3.

I proteklih dana su takođe zabilježene veoma visoke koncentracije sumpor dioksida u vazduhu iznad Pljevalja.Tako su koncentracije SO2 od 14 časova 18 decembra kad su iznosile 301,1 mikro grama po metru kubnom pa do ponoći bile dosta visoke, posebno u odnosu na ostale gradove u Crnoj Gori.

Ako znamo da je proteklih dana magla bila česta pojava i da su u njoj pored sumpor dioksida uobičajene i P10 i PM 2,5 čestice, azot dioksid, razne vrste veoma toksičnog benzo(a)pirena, kao i drugi opasni hemijski elementi lako se može zaključiti da čitav periodni sistem hemijskih elemenata lebdi u vazduhu iznad Pljevalja.

Na lošiji kvalitet vazduha u novembru u Pljevljima značajno su uticala prekoračenja srednjih satnih i srednjih dnevnih koncentracija sumpor(IV)oksida SO2 (28 sati sa prekoračenjima tokom novembra, tokom jedne kalendarske godine ne smije biti prekoračena preko 24 puta srednja satna koncentracija od 350µg/m3), kao i prekoračenja sredne dnevne granične vrijednosti koja iznosi 125 µg/m3, kojih je bilo tokom 6 dana novembra.

Hemijskom analizom PM10 čestica utvrđeno je povećano prisustvo i veoma toksičnog benzo(a)pirena u uzorcima iz Pljevalja.

Iz Agencije za zaštitu prirode i životne sredine je 17 decembra objavljeno saopštenje :“Zbog problema u radu automatskog analizatora za PM čestice koji je instaliran na mjernom mjestu Gagovića imanje u Pljevljima, nećemo biti u mogućnosti da realizujemo izvještavanje u realnom vremenu o koncentraciji PM10 i PM2,5 čestica u vazduhu, sa ovog mjernog mjesta. Agencija ce u narednom periodu preduzeti sve potrebne korake za sto skorije prevazilazenje problema“.

Iako je ovo saopštenje objavljeno prije nekoliko dana sa Mjerne stanice u Gagovića imanju još nisu dostupne informacije koje se mogu očitati za PM čestice.Istovremeno druga Mjerna stanica „Gradina“ već mjesec ipo nije u funkciji.

Ono što posebno zabrinjava je da ove godine Sumpor dioksid truje građane Pljevalja znatno više nego ranijih godina,a da nema reakcije nadležnih državnih organa i objašnjenja šta je razlog da su koncentracije Sumpor dioksida ovako visoke iako je jasno da su veoma opasne po zdravlje građana.

Najveći izvor emisija sumpor(IV)oksida (SO2) je sagorijevanje fosilnih goriva u energetici, odnosno, kada su u pitanju Pljevlja to je TE Pljevlja. Sagorijevanje fosilnih goriva u neindustrijskim ložištima odnosno kotlarnicama za grijanje stambenih i javnih objekata drugi su izvor emisija
sumpor(IV)oksida (SO2). Drumski saobraćaj ima zanemarljiv doprinos, dok vazdušni, pomorski i željeznički saobraćaj i sagorijevanje fosilnih goriva prilikom rada neputne mehanizacije i građevinskih mašina kumulativno doprinosi emisijama SO2 oko 10%.

U Akcionom planu za sumpor dioksid za Pljevlja iz avgusta 2017.godine su objavljeni podaci da ukupna količina uglja koja se sagori u Pljevljima je preko 1.800.000 tona godišnje, od toga 1.700.000 tona sagori u TE, koja pored uglja godišnje u prosjeku potroši oko 3.500 tona mazuta i 660 tona hemikalija.
Od sagorijevanja uglja stvara se pepeo (44t/h) i šljaka (5t/h). I pored zaštite kotline visokim dimnjakom termoelektrane, pri nepovoljnim meteorološkim uslovima i u sezoni grijanja domaćinstava, registrovana su povećanja koncentracije suspendovanih čestica.

Sumpor dioksid se u vazuhu najčešće pojavljujue iz antropogenih izvora i to preko 90%. Nastaje sagorijevanjem goriva koja sadrže sumpor, na prvom mjestu uglja i nafte. Sadržaj sumpora u fosilnim gorivima varira od 1-5%, a najčešće se oko 95% sumpora u gorivu emituje kao SO2, 15% kao SO3 i 1-3% kao čestice sulfata (Stefanović i dr, 2008). Izduvni gasovi motrnih vozila takođe sadrže sumpor dioksid, naročito dizel motori.

Najveća koncentracija SO2 javlja se u gradskim sredinama i velikim industrijskim centrima. Sumpor dioksid se prema sluzokoži očiju i sluzokoži respiratornog sistema ponaša kao jak iritant, a u ljudski organizam se unosi disanjem. Udisanjem malih koncentracija SO2 (0,02 mg/l) nadražuju se respiratorni putevi, najčešće gornji, dok kod asmatičara može da se smanji funkcija pluća. Udisanjem većih koncentracija (od 0,1 mg/l)  javljaju se ozbiljnija zapaljenja sluzokože disajnih organa i odvajanje površinskog sloja epitela. U reakciji sa drugim jedinjenjima  u vazduhu stvaraju se sitne sulfatne čestice koje dospijevaju u pluća i tamo se nagomilavaju oštećujući membrane alveola čime se smanjuje kapacitet pluća, prodiru u krvotok i u limfni sistem, a u nekim slučajevima mogu dovesti i do smrti.

Prema smjernicama Svjetske zdravstvene organizacije za kvalitet zraka u zatvorenim prostorijama, ugalj se zbog visoke toksičnosti ne bi ni smio koristiti za zagrijavanje domaćinstava. Očito je od vitalnog značaja iskoristiti sve raspoložive opcije za prestanak korištenja uglja za grijanje domaćinstava. No, imajući u vidu da je u pitanju prvenstveno socijalno-ekonomski problem koji ugrožava upravo najsiromašnije, one kojima usljed loženja uglja zdravlje biva trajno narušeno, intervencija u smjeru stroge primjene zabrane uglja morala bi početi zbrinjavanjem siromašnih porodica i obezbjeđivanje dostupnih alternativnih načina grijanja.