Stanovnici romskog naselja na „Trlici“ kod Pljevalja izbjegli su tokom vojne intervencije NATO snaga na Srbiju i Crnu Goru 1999. godine sa prostora Kosova i Metohije, a u Pljevlja su pristizali u periodu od 1999. do 2002. godine. Trenutno žive u romskom naselju u deset kuća na Trlici, sagrađenih 2009. godine. Prije toga, živjeli su na deponiji u drvenim kućicama, bez elementarnih uslova za život. U prvom periodu je došlo osam porodica, koje su se naselile na uzvišenju „Trlica“, nekoliko kilometara od Pljevalja, pored magistralnog puta, koji vodi za Prijepolje. U 2009. godini lokalna uprava, uz pomoć njemačke humanitarne organizacije „Help“, izgradila je kuće za stanovanje na uzvišenju „Trlica“ ispod same rudničke deponije laporca „Jagnjilo“. Naknadno se doselilo još romskih porodica tako da ih u naselju po podacima mještana ima 1o.
U Romskom naselju nema vode već se ona dovozi cisternama i pretače u bazene, koji se redovno ne održavaju. Mještani romskog naselja „Trlica“ su više puta upozoravali nadležne na loše uslove u kojima žive. U toku mjeseca cisterne Službe zaštite po nalogu opštine Pljevlja mjesečno isporuče oko 13 cisterni pitke vode sa gradskog vodovoda. Zna se desiti da se vrši i vanredna isporuka pitke vode.
Iz tog razloga iz redakcije „PV Informer-a“ su odlučili da posjete Rome u naselju „Trlica“ u kom žive već dugi niz godina, da više saznaju o njihovim problemima i o tome upoznaju javnost i da istovremeno dobiju i podatke iz pljevaljskog Crvenog krsta o tome koliko se čini da se pomogne mještanima romskog naselja.
U razgovoru sa mještanima naselja saznali smo o problemima koji predstavljaju prioritet za koliko, toliko normalan život na ovim prostorima. Njihov predstavnik Kastriot Murataj je bio na putu, ali smo sa njim mogli ostvariti kontakt preko mobilne mreže. Pored navedenih problema koje su iznijeli njegovi sunarodnici on traži da nadležna opštinska komisija utvrdi u kakvom je stanju krovna konstrukcija kuća i krovni materijal u romskom naselju jer je dosta kuća u lošem stanju za stanovanje i potrebna im je adaptacija. U razgovoru sa sekretarom Crvenog krsta dobio je informaciju da je ogrev obezbjeđen i da se samo čeka obezbjeđivanje prevoza do naselja.
Murataj tvrdi da nemaju nikakvu saradnju sa predstavnicima lokalne uprave i da ih nadležni godinama ignorišu iako oni uporno traže saradnju. Romi iz naselja su ranije protestovali ispred zgrade lokalne uprave, tražeći da ih primi predsjednik Opštine Mirko Đačić. Do prijema nije došlo. Ostaje da se vidi hoće li i na koji način lokalna uprava nakon najnovijeg apela pomoći stanovnicima romskog naselja na Trlici.
Uka Berišaj je u Pljevljima od 1999. godine. On kaže da nemaju sredstva za rad da bi mogli samostalno da privređuju, a smatra da je sledovanje namirnica koje primaju po jednom domaćinstvu nedovoljno za normalan život. Ogrev za ovu godinu nisu dobili iako je sezona grijanja na pragu. Šporete koje su ranije dobijali nisu dobila sva domaćinstva pa i to pored nedostatka ogreva predstavlja veliki problem u toku zime. Takođe se žali da je blizina gradske deponije odmah iznad samog naselja i da uz često prisustvo prašine osjećaju i nepodnošljiv smrad sa same deponije.
Faik Kajtazaj učenik osmog razreda O.Š. „Boško Buha“ ima pozitvne utiske kad je u pitanju odnos rukovodstva škole, nastavnog osoblja i đaka sa kojima dijele školske klupe. Prevoz do škole je redovan. Jedini je problem što na pragu hladnijih dana nemaju obezbjeđenu adekvatnu obuću i odjeću kao i školske torbe. Kaže da iz naselja osnovnu školu pohađa njih 13 u O.Š. „Boško Buha“, jedinoj gradskoj školi u Pljevljima u kojoj se školuju romska djeca.
Što se tiče međuljudskih odnosa u samom naselju postoji neki vid nerazumjevanja između porodica koje su došle 1999. godine i onih koje su u naselje došli kasnije iz Podgorice i koje pojedinci nazivaju „strancima“. Što se tiče ostvarenja zdravstvene zaštite mještani romskog naselja su generalno zadovoljni sa zdravstvenom zaštitom koja im se pruža u Medicinskom centru Pljevlja.
Takođe, razgovarali smo i sa Isenom Berišajem koga pljevljaci poznaju kao sakupljača starog metalnog otpada. Berišaj nam je ukazao na problem sticanja crnogorskog državljanstva za njegovu kćerku koja pohađa sedmi razred O.Š. „Boško Buha“ a rođena je u Beranama u izbjegličkom naselju i još nema riješen status crnogorskog državljanina iako su on i njegova supruga već dobili državljanstvo. Pored toga ukazuje na problem vodosnadbjevanja jer se bazeni za vodu koje posjeduju u naselju ne održavaju redovno pa voda ima zelenu boju. Navodi da mu djeca iz tog razloga često obolevaju i da se često liječe u Medicinskom centru. Ima šestoro djece. Ukazuje na problem da nema drva za ogrev i da ne posjeduje šporet za čvrsto gorivo.
Prema podacima Crvenog krsta Pljevlja iz 2017. godine u romskom naselju „Trlica“ živi 58 lica od čega je 16 djece školskog uzrasta. Već od samog dolaska lica romske populacije sa Kosova i Metohije Opštinska organizacija Crvenog krsta Pljevlja je bila angažovana na njihovom zbrinjavanju i obezbjeđenju osnovnih životnih namirnica iz sopstvenih zaliha, kao i putem donacija da bi se kasnije uključila u izgradnju romskog naselja, uz pomoć lokalne uprave i stranih donacija što je rezultiralo da se ova lica usele u naselje 2009. godine.
U minimalno tri godišnje raspodjele mještani naselja su dobijali osnovne životne namirnice, brašno i sredstva za ličnu higijenu, po potrebi i odjeću i obuću. Uz pomoć kompanija „Rudnik uglja“ i „Vektra Jakić“ obezbjeđivani su im ugalj i drva za ogrev.
Od kada su prvi pripadnici romske populacije krenuli u školu Crveni krst Pljevlja im je obezbjeđivao djačke torbe, školski pribor, trenerke i sportsku opremu za svu djecu do 18 godina. Od 2015. godine uvedena je praksa podjele novogodišnjih paketića za svu djecu romske populacije.
U toku 2015. i 2016. godine Crveni krst Pljevlja je pod patronatom „UNICEF-a“ sproveo projekat „Poboljšanje pristupa Roma socijalnoj i dječijoj zaštiti i poboljšanja uslova življenja“ u okviru koga je za veliki dio stanovnika ovog naselja obezbjeđeno da dovrše dokumentaciju kako bi lakše došli do ostvarenja svojih prava, a u saradji sa Centrom za socijalni rad. U vezi sa tim ostvarena je i dobra saradnja sa NVO „Mladi Romi“ uz pomoć kojih je obezbjeđivan dolazak mobilnih timova MUP-a sa Kosova i Metohije radi bržeg obavljanja poslova oko vađenja dokumenata.
Crveni krst ističe i dobru saradnju sa rukovodstvom osnovne škole „Boško Buha“ u Pljevljima u kojoj se školuju i djeca romske nacionalnosti, posebno što u dosadašnjem periodu nije zabilježen nikakav problem oko njihovog školovanja, a obezbjeđen je i redovan prevoz djece.
Romi imaju svoje izabrane doktore i sva prava kao i ostali osiguranici, odnosno mogu kontaktirati svoje izabrane doktore ukoliko imaju problema sa zdravljem jer je Dom zdravlja završio projekat integrisanja Roma u sistem zdravstvene zaštite. Dobar dio romske populacije je ostvario i pravo na crnogorsko državljanstvo.
Pored angažovanja Crvenog krsta u Pljevljima značajna je i donatorska aktivnost pojedinih političkih subjekata kao i građana Pljevalja što takođe pomaže poboljšanju životnog standarda romske populacije na ovim prostorima.
Pročitajte još