Odbornici šavničkog parlamenta su od novembra 2022, kad se očekivalo da im prestane četvorogodišnji mandat, do januara ove godine primili 40.500 eura po osnovnu odborničkih naknada.

Mandat trenutnog saziva Skupštine opštine (SO) Šavnik počeo je krajem juna 2018, ali nije okončan nakon četiri godine, već i dalje traje jer lokalni izbori u toj varošici nisu završeni od jeseni 2022.

U klupama SO Šavnik je 30 odbornika, koji mjesečno primaju po 50 eura, odnosno – po 600 godišnje. Imajući u vidu da naknadu za “produženi” mandat dobijaju dvije godine i tri mjeseca, to znači da su za to vrijeme inkasirali 40.500 eura.

Vladajuća koalicija Demokratske partije socijalista (DPS) i Socijaldemokrata (SD) ima 19 predstavnika u šavničkom parlamentu, dok opozicione Socijalističku narodnu partiju (SNP) i stranke nekadašnjeg Demokratskog fronta (DF) zastupa osam odbornika, a Demokrate tri.

Sjednice SO se od kraja 2022. održavaju elektronski, odnosno putem Zoom aplikacije, ali u njima ne učestvuju opozicioni zastupnici, iako dobijaju naknade.

Odbornica Nove srpske demokratije (NSD) Snežana Čupić, kazala je “Vijestima” da se elektronski zasjeda od kad su prekinuti izbori u Šavniku.

“Jednom prilikom su odbornici (opozicije) i građani ušli u salu SO i nisu dozvolili da se održi sjednica. Od tada su predsjednik Opštine (Jugoslav Jakić) i lokalna uprava odlučili da sjednice održavaju putem Zoom aplikacije”, objasnila je ona.

Mogućnost održavanja elektronskih sjednica uvedena je promjenom Poslovnika SO u decembru 2020, u vrijeme pandemije virusa korona. Izmjenama je omogućeno da šef šavničkog zakonodavnog doma, po potrebi, može održati sjednicu elektronskim putem ako je većina odbornika potvrdila prijem poziva za održavanje takve sjednice “putem elektronske pošte ili na drugi odgovarajući način”.

S druge strane, sjednice državnog parlamenta mogu se održati elektronski samo ako je poslaniku ograničena sloboda kretanja od nadležnog organa “usljed primjene mjere zaštite stanovništva od zaraznih bolesti u vanrednoj situaciji izazvanoj epidemijom kovid-19”.

Čupić je navela da opozicija ne učestvuje u elektronskim zasjedanjima iako dobija pozive za to.

“Mi smo svi dali naše mejl adrese, primamo pozive za te sjednice, ali ne učestvujemo, niti nam oni šalju linkove…”, dodala je.

Kaže da ne bi učestvovali u radu SO ni da se sjednice održavaju u zgradi te institucije, jer smatraju da izbori koji nisu završeni nisu bili regularni, te da “nije bio regularan birački spisak”.

Čupić je poručila da su opozicioni odbornici spremni da vrate novac koji dobijaju po osnovu naknada, ako isto učine i predstavnici DPS-a.

Novi-stari gradonačelnik Šavnika Jugoslav Jakić (DPS) spočitao je prekjuče opozicionim zastupnicima što, iako ne dolaze na zasjedanja, redovno “uzimaju apanaže”.

Izbori u Šavniku počeli su 23. oktobra 2022, kad su održani u još 13 opština, ali nisu okončani jer članovi biračkih odbora iz opozicione koalicije “Za budućnost Šavnika”, koju predvodi bivši DF, nisu dozvoljavali dijelu novoupisanih birača da glasaju jer su, tvrde, prepisani da bi podržali DPS.

Na dva birališta, u zgradi Opštine i selu Kruševice, gdje pravo glasa ima 541 birač, glasalo se u devet navrata, posljednji put 18. decembra 2022. kad su izbori opet prekinuti, nakon čega tamošnja izborna komisija nije mogla da se dogovori o tome da ih ponovi. Državna izborna komisija (DIK) redovno održava sjednice na kojima postupa po prigovorima u vezi s izborima u Šavniku i donosi isto rješenje (ima ih preko 150) kojim nalaže opštinskoj komisiji da donese odluku o ponavljanju izbora. Međutim, kad predsjednik lokalne komisije zakaže sjednicu, rezultat glasanja o ponavljanju izbora bude takav da se odluka ne može donijeti – četiri glasa za i četiri uzdržana.

Šavnički parlament izglasao je prije dva dana Jakića za predsjednika te opštine. On je izabran glasovima odbornika DPS-a i SD-a. To što su za njega “digli ruke” odbornici saziva konstituisanog prije skoro sedam godina, Jakiću nije bilo sporno jer, kako je saopštio, “odbornicima, po zakonu, mandat traje sve dok ne budu izabrani novi”.

Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi (član 37), mandat skupštinama s tog nivoa traje četiri godine, a predsjednik opštine bira se (član 56) najkasnije u roku od 30 dana od njihovog konstituisanja,odnosno (član 66) najkasnije 30 dana od prestanka mandata (prethodnom) predsjedniku opštine. Istovremeno, Zakonom o izboru odbornika i poslanika (član 5) propisano je da mandat tim predstavnicima građana traje četiri godine, ali i da im (član 14) prestaje danom potvrđivanja mandata zastupnicima u novom saziva lokalnih parlamenata.

Jakić je naveo da je isti saziv šavničkog parlamenta donosio i mnogo važnije odluke od njegovog izbora, poput opštinskog usvajanja budžeta.

Do sada je pred pravosudnim organima procesuirano više desetina osoba zbog dešavanja u vezi s izborima u Šavniku, koja su uključivala brojne incidente, pa i fizičke sukobe.

Vlada je, kako bi riješila šavničku krizu, odlučila krajem marta prošle godine da se u tu opštinu uvede prinudna uprava, ali je povukla odluku početkom juna, jer je to bio jedan od uslova opozicije da se “odblokira” rad odbora za izbornu reformu. Međutim, od tada nije bilo pomaka u rješavanju šavničke krize.

Dukaj: Uradili sve što smo mogli, na potezu su političari

Ministar javne uprave (MJU) Maraš Dukaj rekao je juče da je njegov resor radio svoj posao u skladu sa zakonom po pitanju Šavnika i Kotora, u kom bi takođe “stari” parlament uskoro trebalo da bira prvog čovjeka opštine.

Dukaj je naveo da je Ministarstvo prije godinu predložilo skupštinskom Odboru za izbornu reformu da uradi “ključne stvari koje se odnose na zakonodavni (izborni) okvir”.

Naveo je da oni prate rad lokalnih skupština i predlažu rješenja, ali da ingerencije Ministarstva “nijesu sveobuhvatne da bi završili čitav proces”.

“Tačno prije godinu uvedena je prinudna uprava u Šavniku, na predlog MJU, ali je dogovor bio da se povuče ta odluka, i vidimo šta smo dobili godinu poslije…”, kazao je Dukaj na konferenciji za medije nakon sjednice Vlade.

Budžet Šavnika u potpunosti zavisi od državnog

Budžet Opštine Šavnik, iz kog tamošnji odbornici primaju naknade, u potpunosti zavisi od novca dobijenog s državnog nivoa, jer tek jednu šestinu obezbjeđuju od svojih prihoda.

Njihov budžet za 2025. iznosi 6,35 miliona eura, od čega je svega jedan milion prihod koji ostvari sama opština, tri miliona su dotacije s državnog nivoa, a 2,2 miliona prenijeta sredstva iz prethodne godine.