Crna Gora je prepoznata i kao poželjna destinacija, pogotovo u ljetnjim mjesecima, za boravak pripadnika radikalnih vjerskih grupa iz regiona ali i Zapadne Evrope.

“Analizom ove kategorije lica, uočeno je da među njima ima pristalica terorističkih organizacija, povratnika sa sirijsko-iračkog ratišta, ali i lica koja su procesuirana ili su odslužila kaznu zatvora u vezi sa krivičnim djelima terorizma ili učešća u stranim oružanim formacijama”, navodi se u Procjeni opasnosti od teškog i organizovanog kriminala u Crnoj Gori (SOCTA 2021), koja je objavljena na sajtu Vlade.

Crna Gora se, kao i druge države u regionu i šire, već duži vremenski period susreće sa pojavom da na njenoj teritoriji egzistiraju lica sa radikalnim vjerskim i drugim uvjerenjima.

“Protok vremena uslovio je povećanje broja ove kategorije lica prvenstveno zbog spoljnjeg uticaja odnosno kontinuiranog propagandnog djelovanja radikalnih vjerskih propovjednika, grupa i pojedinaca iz regiona. Pored vjerskih okupljanja, koja su korišćenja za indoktrinaciju, veliku ulogu u ovom procesu je imala i savremena komunikaciona i informaciona tehnologija. S obzirom da je selafizam u Crnu Goru ’’uvezen’’ iz okruženja može se konstatovati da se dešavanja u okviru ovih struktura na Zapadnom Balkanu u visokom procentu reflektuju na selafijsku zajednicu u našoj zemlji”, navodi se u ovom dokumentu.

Djelovanje selafijskih grupa

U Crnoj Gori, kako se navodi, osim pojedinaca, i dalje djeluje nekoliko selafijskih grupa, koje se nalaze na različitim nivoima radikalizacije, a činjenica koja posebno zabrinjava je prisustvo povratnika boraca sa stranih ratišta i podržavaoca terorističkih organizacija poput ISIL/DAESH-a.

“I dalje se uočava međunarodna komponenta u aktivnostima pripadnika ovih grupa i njihova fokusiranost na pokušaje širenja radikalnih ideologija prevashodno na mlađu populaciju”, piše u ovom Izvještaju.

Praćenjem stanja detektovan je i nastavak procesa radikalizacije pripadnika romske populacije. Važnu ulogu u ovom procesu imaju islamske romske organizacije iz Evrope, koje im pružaju kontinuiranu finansijsku podršku u realizaciji velikog broja projekata.

Vjerska indoktrinacija

U Crnoj Gori je evidentirano postojanje nekoliko paradžemata navedenih grupa u okviru kojih se sprovodi vjerska indoktrinacija, ali za sada ne predstavljaju regrutne centre ili mjesta u kojima se realizuju aktivnosti u vezi sa planiranjem i izvršenjem krivičnih djela iz oblasti terorizma.

Kako se ocjenjuje, iako u periodu prikupljanja podataka nije bilo odlazaka, kao ni povratka sa stranih ratišta državljana Crne Gore, i dalje je aktuelan mogući povratak preostalog broja crnogorskih državljana u matičnu državu.

“Učestali pozivi pojedincima (’’usamljeni vukovi’’ i dr.) da izvode napade manjih razmjera, koji ne iziskuju posebna znanja i vještine, ostaje i u narednom periodu kao jedna od bezbjednosnih prijetnji. S obzirom na to da je stepen prijetnje od terorizma u Crnoj Gori promjenjiva kategorija (trenutno je niskog intenziteta) i da je uglavnom uslovljen dešavanjima na globalnom, ali i regionalnom planu, u narednom periodu mora se posmatrati i pratiti kao jedan od mogućih izazova koji mogu uticati na bezbjednost države”, navodi se u dokumentu.

Radikalizacija će se nastaviti

Vojni poraz ISIL/DAESH u Siriji i Iraku znatno je smanjio/ograničio njihove kapacitete za izvođenje velikih, koordiniranih napada u Evropi. Međutim, sljedbenici ove terorističke organizacije će i dalje nastojati da izvrše samostalno organizovane manje terorističke napade protiv Zapada i njihovih interesa. Svakako, radikalizacija, kao rezultat ideološkog narativa propagande ISIL/ DAESH će nastaviti da negativno utiče na sliku prijetnje u Evropi, bez obzira na trenutnu situaciju u Siriji i Iraku.

I pored toga što je prekid odlazaka osoba na ratišta u Siriji ili Iraku, uočeni trend opadanja broja povratnika sa stranih ratišta, kao i anti – Covid mjere uticao na smanjenje terorističke prijetnje na Zapadnom Balkanu (ZB), nagomilan radikalni potencijal u ovom regionu upozorava na stalan oprez zbog prisustva radikalizovanih grupa i pojedinaca, prevashodno iz miljea koji zagovara ideologiju ISIL/DAESH i iz kategorije stranih terorističkih boraca.

Opasnost

Najnovija dešavanja na sjeveru Sirije mogla bi uticati da jedan broj žena i djece smještenih u kurdskim kampovima, kao i ISIL boraca, napuste tu zonu i krenu ka evropskim destinacijama, što predstavlja novi bezbjednosni rizik, posebno sa aspekta mogućeg propagiranja radikalnih ideologija.

Zabrinjavaju i aktuelna dešavanja u Avganistanu koja mogu imati dalekosežne posljedice po bezbjednosne prilike širom svijeta pa i na Zapadni Balkan. Opasnost od infiltracije terorista u uslovima masovnog priliva migranata i izbjeglica predstavlja realnu opasnost.