Foto: Cedis –

Ljeto je uvijek izazov kada je u pitanju elektroenergetski sistem. Povećan broj korisnika sistema, veliki broj nelegalnih objekata,  za koje mreža nije projektovana, potpomognuti visokim temperaturama, dovode sistem do gornjih granica opterecenja. 

Ipak, u isčekivanju  ljetnje turističke sezone CEDIS je vrijedno radio na preventivnim pripremama elektroenergetske mreže a realizovane su i značajne. Period od početka godine je obilježen brojnim aktivnostima kako investicionim tako i na održavanju elektroenergetskih objekata. Na taj način CEDIS daje doprinos turističkoj privredi i razvoju turizma uopšte.

Rukovodilac Sektora za održavanje 20 i 35 kV, Sreten Krstajić,  kazao je da su od početka godine  radili sve pripremne i interventne poslove kao i one koji su bili prioritetni kako bi objekti bili spremni za ljetnju turističku sezonu. Ozbiljnim pristupom u realizaciji zacrtanog plana, od februara ove godine, intenzivnim aktivnostima, završeni su  svi planirani radovi do početka turističke sezone. Izdvajamo neke.

-Urađeni su remonti i revizije prekidača i opreme 35/10 kV u TS Herceg Novi,TS Igalo, TS Bijela, TS Topla, TS Baošići, TS Kumbor, TS Klinci, TS Račica, TS Tivat, TS Pržno, TS Morinj, TS Risan, TS Grbalj,  TS Dobrota,  TS Škaljari  Vrijednost radova je 60,000,00 €. 

Takođe, isto je urađeno i na objektima u Regionu 4 i to na trafostanicama 35/10 kV:  TS Lazi, TS Rozino, TS Dubovica, TS Miločer, TS Bečići, TS Buljarica, TS Petrovac, TS Čanj, TS Sutomore, TS Rade Končar, TS Topolica, TS Stari Bar, TS Veliki Pijesak, TS Virpazar, TS Popovići, TS Ostros. Vrijednost radova: 64.000,00 €. Takođe, i u TS Novi Ulcinj, TS Grad, TS Velika Plaža 1, TS Velika Plaža 2, Vladimir), TS Sotonići, TS Brčeli 1, TS Brčeli 2, TS Bukovik, TS Bijele Poljane, TS 110/35 kV  (TS Herceg Novi, TS Tivat, TS Lastva, TS Budva, TS Virpazar, TS Bar, TS Ulcinj).  Vrijednost tih radova je 58.000,00 €. 

Urađene su i zamjene malouljnih prekidača, redovno ispitivanje uzemljenja gromobrana, periodična ispitivanja transformatora, remonti AKU baterija i ispravljača relejne zaštite i mnoge druge aktivnosti.

Krstajić je naglasio da je Sektor završio i obilazak i  remont dalekovoda 35 kV (DV Stari Bar- Veliki Pijesak, DV Veliki Pijesak – Kodre-Grad, DV Vladimir-Ostros, DV Bar110-Sutomore, DV Sutomore-Đurmani, DV Đurmani-Čanj, DV Buljrica-Virpazar110-Podgor, DV Virpazar110-Virpazar35, DV Buljariva-Čanj, DV Markovići-Miločer, DV Miločer-Buljarica, Markovići-Lazi-Dubovica, DV Dubovica-SC Budva, DV Račica-Pržno, DV Pržno-Grbalj, DV Tivat110-Grbalj, DV Herceg Novi-Topla, DV Topla-Igalo, DV Herceg Novi110-herceg Novi, DV herceg Novi110-Herceg Novi II, DV Herceg Novi110-Kumbor, DV baošići-Bijela, DV Bijela-Morinj, DV Tivat110-Tivat35, DV Tunel Njeguši-Kotor, DV Kotor-Lovćen, DV Škaljari-Dobrota, DV Dobrota-Risan, DV Tivat110-Kotor, DV Risan-Morinj, DV Kodre110-Vladimir, DV Ulcinj110-Velika Plaža1, DV Velika Plaža1-Velika Plaža2, DV Kodre110-Grad.

Što se investicionih aktivnosti tiče, kako je kazala Sanja Tomić, rukovodilac Sektora za investicije, urađeno je dosta posla na podizanju pouzdanosti i efikasnosti kao i povećanju kapaciteta  mreže kojom se napajaju turistički centri. 

U prethodnom periodu završena je izgradnja i rekonstrukcija 51 elektroenergetskog objekta značajnog za napajanje korisnika u svim ljetnjim turističkim centrima, kako na primorju tako i na sjeveru. Ukupna vrijednost ovih investicija realizovanih u prethodnom periodu iznosi oko 917 hiljada eura. Planirano je da se do kraja ljetnje turističke sezone okonča realizacija još 38 investicionih projekata koji se odnose na izgradnju i rekonstrukciju TS 10/0,4kV, a čija se vrijednost procjenjuje na cca 500 hiljada eura. Neki od ovih projekata već su u završnoj fazi.

Takođe, u toku su tri velika projekta koja će zasigurno u narednom periodu doprinijeti sigurnijem i

kvalitetnijem napajanju električnom energijom korisnika u primorskom dijelu Crne Gore, naročito Grblja, Bigove i Luštice. To su izgradnja i puštanje u rad trafostanica TS 35/10 kV “Grbalj 2”, TS 35/10 kV “Bigova” i TS 35/10 kV “Tri krsta”, kazala je Tomić.

TS 35/10kV “Grbalj 2” – Kotor sa ukupnom vrijednošću ugovorenih radova po sistemu “ključ u ruke” od 1.933.580,00€ (sa uključenim PDV) je projekat koji podrazumijeva: Izgradnju TS 35/10kV “Grbalj 2” sa Izgradnjom kablovskog – podzemnog voda 35kV od TS 400/110/35kV “Lastva” do TS 35/10kV “Grbalj 2” – Faza I i  kablovskih podzemnih vodova 10kV za uklapanje TS 35/10kV “Grbalj 2” u 10kV mrežu – Faza I. Ono što je bitno jeste da su svi imovinsko-pravni odnosi riješeni u cjelosti. Očekuje se dobijenje građevinske dozvole i Odobrenja za gradnju nakon čega će Izvođač radova biti uveden u posao. Trafostanica će doprinijeti boljem i sigurnijem napajanju korisnika sa područja Grblja, a takođe se stvaraju uslovi za  privredni razvoj Grblja, kao dijela opštine Kotor, kroz omogućavanje priključenja novih korisnika, a isto tako i obezbjeđivanje sigurnog, pouzdanog i kvalitetnog napajanja  električnom energijom postojećih korisnika.

Drugi energetski objekat koji će biti izgrađen je TS 35/10kV “Bigova” – Kotor. Ukupna vrijednost ugovorenih radova po sistemu “ključ u ruke” je 1.675.850 € (sa uključenim PDV-om). Rješavanje imovinsko-pravnih odnosa je u završnoj fazi, kao i izrada projektne dokumentacije. Radovi na polaganju 35kV kablovskih vodova, kao i uklapanje TS 35/10 kV “Bigova” u 10 kV mrežu je povjereno, od strane Opštine Kotor, kompaniji “Bigova Bay”. Izgradnjom navedene elektroenergetske infrastrukture stvaraju se uslovi za  turistički razvoj Bigove, kroz omogućavanje priključenja novih korisnika, a isto tako i obezbjeđivanje sigurnog, pouzdanog i kvalitetnog napajanja  električnom energijom postojećih korisnika.

Treći energetski objekat koji će biti izgrađen je TS 35/10 kV “Tri krsta” sa uklapanjem u 35 kV i 10 KV mrežu –Tivat. Ukupna vrijednost ugovorenih radova po sistemu “ključ u ruke” je 1.764.180,00€ (sa uključenim PDV-om). Imovinsko-pravni odnosi su riješeni u cjelosti i u toku je izrada projektne dokumentacije. Izgradnjom predmetne trafostanice, kao i njenim uklapanjem u 35 kV i 10 kV mrežu, stvaraju se uslovi za sigurno, pouzdano i kvalitetno napajanje  električnom energijom i  turistički razvoj Luštice.

Dinamičan sistem kakav je distribucija električne energije, mijenja se svakodnevno pod dejstvom raznih faktora pa njegova pouzdanost i kvalitet isporuke energije zahtijeva svakodnevni rad na održavanju i unapredjivanju mreže. Osim redovnih, planiranih aktivnosti na odrzavanju preko 5000 trafostanica i više od 20 000 km mreze, ekipe odrzavanja su nezamjenjiva pomoć sektoru za investicije prilikom izgradnje novih objekata i njihovog uključivanja u elektroenergetski sistem. 

– U cilju pripreme turističke sezone Sektor za održavanje mreže, u  Regionu 4 kojem pripadaju Bar, Ulcinj i Budva, od početka godine pa do danas uložio je preko 540.000 €. Ugrađeno je preko 200 stubova i preko 11.000m SKS kabla. Takođe, adaptirano je 27 trafostanica 10/0.4kV tipa kućica, kazao je Vuko Vukićević, rukovodilac Sektora za održavanje CEDIS-a.

Što se tiče regiona 5 koji obuhvata Tivat, Kotor i Herceg Novi od početka godine pa do danas, Sektor je u mrežu  uložio preko 300.000€. Ugrađeno je preko 300 stubova i više od  4.000 m sks. Takođe adaptirano je 6 trafostanica 10/0.4kV.

U ciljju unapređenja snadbijevanje korisnika  električnom energijom položeno je 1.500m 10kV kabla tip XHE 3x1x150mm2, čime je omogućeno bezbjedno napajanje za 14 traforeona na području opštine Tivat, kazao je Vukićević.

Iz CEDIS-a zaključuju da je urađen sav planirani posao i da je, što se distributivne mreže tiče,  sve spremno za povećani broj korisnika i veća opterećenja koje takve situacije nose sa sobom.