Poreska uprava je u periodu od 1. februara 2024. godine do danas naplatila 1.622.802,80 eura po osnovu poreza na pozajmice, saopšteno je portalu Bankar.me. To ukazuje da su građani od firmi pozajmili više od 10 miliona eura u proteklih godinu dana. Ovaj porez uveden je kako bi se spriječile zloupotrebe mehanizma pozajmica, kojim su pojedina pravna lica ranije izvlačila novac izbjegavajući plaćanje poreza. 

Obveznici su dužni da prijavlju pozajmice, a Poreska uprava kroz inspekcijski nadzor kontroliše njihovu tačnost i pravovremenost plaćanja poreza. Zakonom je jasno definisano da preduzeća ne mogu vršiti pozajmice ukoliko ne izmiruju poreske obaveze, dok se porez po odbitku plaća po stopi od 15% u trprijavljujuenutku isplate. Dodatno, banke su u obavezi da na zahtjev Poreske uprave dostave podatke o transakcijama, čime se pojačava nadzor i smanjuju mogućnosti za finansijske manipulacije.

„Po osnovu poreza na pozajmice u periodu od 1. februara 2024. godine do sada naplaćeno je 1.622.802,80 eura“, kazali su iz Poreske uprave.

To znači da su građani od firmi za godinu dana pozajmili više od 10 miliona eura. Prije uvođenja ovog poreza, pojedina pravna lica su koristila mehanizam pozajmica kako bi prenijela novac fizičkim licima, nerijetko članovima porodice, bez plaćanja poreza na dobit ili doprinosa na zarade. Često su vlasnici preduzeća pozajmljivali novac iz sopstvenih firmi, a da te pozajmice nikada nisu vraćene. Na taj način su izbjegavali plaćanje poreza na dividende ili lične dohotke. Pozajmice se sada moraju prijavljivati, što smanjuje mogućnosti za manipulisanje finansijskim izvještajima firmi.

„Poreska uprava tačnost prijavljivanja i plaćanja poreza između fičkih i pravnih lica kontroliše inspekcijskim nadzorom. Ugovor o zajmu definisan je članom 566 Zakona o obligacionim odnosima, a kojim je propisano da se ugovorom o zajmu obavezuje zajmodavac da preda u svojinu zajmoprimcu određenu količinu novca ili drugih zamjenljivih stvari, a zajmoprimac se obavezuje da mu vrati poslije izvjesnog vremena istu količinu novca, odnosno istu količinu stvari iste vrste i kvaliteta“, navode iz PU.

Zakonom o porezu na dobit pravnih lica definisano je da pravno lice i preduzetnik ne može da vrši pozajmice drugim privrednim društvima, preduzetnicima, ni fizičkim licima, ako ne izmiruje poreske obaveze u skladu sa zakonom.

„Obveznik poreza na dobit dužan je da obračuna, obustavi i uplati porez po odbitku naisplate izvršene po osnovu zajma, odnosno pozajmice sa ili bez kamate fizičkim licima, kao i u slučaju produženja roka otplate zajma odnosno pozajmice, osim fizičkog lica za pozajmice do 5.000 eura na godišnjem nivou, a koje nema status povezanog lica iz člana 38 ovog zakona“, kažu u Poreskoj.

Porez po odbitku plaća se u trenutku vršenja isplate po stopi od 15% na osnovicu koju čini njen bruto iznos.Obveznik poreza po odbitku dužan je da nadležnom poreskom organu podnese izvještaj o uplaćenom porezu po odbitku do kraja februara tekuće godine za prethodnu godinu, obrazac IOPP-Z korišćenjem digitalnog sertifikata.

„Članom 4 Zakona o sprečavanju nelegalnog poslovanja propisano je da Poreska uprava tokom kontrole može vršiti i provjere bankovnih transakcija, kako bi utvrdila da li su novčane transakcije pravilno oporezovane. Banka je dužna da poreskom organu za potrebe postupka utvrđivanja, naplate i kontrole poreza, na pisani zahtjev, dostavi podatke o izvršenim transferima sredstava klijenta banke u platnom prometu“, kažu u Poreskoj.

Podaci koje poreski organ pribavi kontrolom, shodno pomenutom Zakonu, čine poslovnu tajnu.