Pljevlja u oslobodilačkom ratu

5 godina pre 2476 pregleda Izvor: znaci.net

Događaji

maj 1941 Održan sastanak MK KPJ za srez pljevaljski, kome je prisustvovao sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak Rifat Burdžović Tršo. Na sastanku je podnet izveštaj o radu MK i čitave partijske organizacije i, kao jedan od najvažnijih zadataka, postavljeno proširivanje partijske organizacije i povezivanje s narodom.

jun 1941 Održan sastanak MK KPJ za pljevaljski srez na kome je, na osnovu direktive o pripremama za oružani ustanak, odlučeno: da se radi na formiranju omladinskih grupa koje će se obučavati u rukovanju oružjem; da se prikuplja oružje, municija, sanitetski materijal i dr.

16. 7. 1941 U  Kruševu MK KPJ za Pljevlja održao sastanak na kome je odlučeno da odmah otpočnu oružane akcije.

15. 8. 1941 Italijanski bataljon iz Pljevalja upao u s. Meljak i pohvatao oko 15 ljudi. Posle dva dana se vratio u Pljevlja.

1. 10. 1941 U Marinoj šumi (kod s. Maoča) MK KPJ za Pljevlja formirao Pljevaljsku gerilsku četu.

15. 10. 1941 Draža Mihailović naimenovao Đorđija Lašića,. majora bivše jugoslovenske vojske, za komandanta svih četničkih snaga u Crnoj Gori, a kapetana Pavla Đurišića za komandanta četničkih snaga na teritorije srezova Berane, Andrijevica, Bijelo Polje, Pljevlja.

novembar 1941 GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku naredio štabovima NOP odreda na teritoriji Crne Gore i Boke da, radi lakšeg zauzimanja Pljevalja, blokiraju neprijatelja u Bijelom Polju, Beranama (sada: Ivangrad), Kolašinu i Andrijevici i prekinu sve komunikacije koje iz neprijateljskih garnizona vode ka Pljevljima.

1. 11. 1941 U Žabljaku, uz prisustvo delegata PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak, Baja Sekulića, otpočelo trodnevno partijsko savetovanje. Odlučeno je: na teritoriji sreza izvršiti izbore seoskih, opštinskih i sreskih NO odbora; pristupiti likvidiranju narodnih neprijatelja; uspostaviti partizanske straže u Žabljaku, Šavniku i Breznama; formirati partizanske bataljone i durmitorsku brigadu -Vojvoda Momčilo- i izvršiti pripreme za pretstojeći napad na Pljevlja.

5. 11. 1941 Održan sastanak Biroa PK KPJ za Crnu Goru i Boku, na kome je izvršena analiza stanja u Crnoj Gori, a član Politbiroa CK KPJ i VŠ NOP odreda Jugoslavije Ivan Milutinović upoznao prisutne sa zaključcima vojno-političkog Savetovanja u Stolicama, sa direktivom CK KPJ o stvaranju narodne vlasti i sa pismom vrhovnog komandanta Josipa Broza Tita o upućivanje boraca u Srbiju. Odlučeno je da se pristupi formiranju jednog odreda koji bi, sastavljen od najboljih boraca, pri prolasku kroz Sandžak izvršio napad na Pljevlja.

13. 11. 1941 Delegat VŠ NOP odreda Jugoslavije Ivan Milutinović uputio naređenje Glavnom štabu NOP odreda za Sandžak da odmah pristupi prikupljanju dovoljnih količina hrane za jedinice koje će operisati u Sandžaku; da Prijepoljsku i Pljevaljsku četu stavi na raspolaganje Crnogorskom NOP odredu za operacije: u Sandžaku. Pored toga, u naređenju se govori i o budućim zadacima na formiranju vlasti na teritoriji koja bude oslobođena.

20. 11. 1941 Bataljoni tek formiranog Crnogorskog NOP odreda za operacije u Sandžaku otpočeli marš u pravcu Pljevalja.

29. 11. 1941 Štab Crnogorskog NOP odreda za operacije u Sandžaku izveštava VŠ NOP odreda Jugoslavije o stanju svoje jedinice i o nameri da odmah zauzme Pljevlja, a zatim Priboj i Rudo i ostala mesta u Sandžaku.

decembar 1941 U s. Krnjači (kod Pljevalja) izabran MNO odbor.

decembar 1941 U s. Zaostrom (kod Pljevalja) izabran MNO odbor.

decembar 1941 Na osnovu odluke konferencije KPJ za okrug Jajce u Pljevi formiran SK KPJ za Jajce.

decembar 1941 Izabran Opštinski NO odbor prenćanske opštine (kod Pljevalja).

1. 12. 1941 Crnogorski NOP odred za operacije n Sandžaku; posle desetodnevnog marša, izvršio napad na Pljevlja, gde se nalazio jak garnizon italijanske divizije -Pusterija-. Odred je, u oštrim borbama, uspeo da zauzme znatan deo grada, ali je bio prisiljen da se u zoru (2. decembra) povuče uz velike gubitke. Neprijatelj je imao 74 mrtva, oko 170 ranjenih vojnika, dok su partizanske snage imale 203 mrtva i 269 ranjenih boraca među kojima komandant Jezersko-šaranskog bataljona Dušan Obradović, zamenik političkog komesara Jezersko-šaranskog bataljona Vuk Knežević, pomoćnik političkog komesara Nikšićkog bataljona -Peko Pavlović- Lazar Radojević i bombaš Petar Jovićević, narodni heroji.

4. 12. 1941 Italijanska kolona krenula iz Prijepolja za Pljevlja. Na putu je spalila sela Čajževiće, Jabuku i Crljenice a stanovništvo poubijala. Samo u s. Jabuci je ubijeno 14 lica.

7. 12. 1941 Član CK KPJ, Moša Pijade, obavestio vrhovnog komandanta NOP odreda Jugoslavije Josipa Broza Tita o uređenju bolnice na Žabljaku i o teškoćama oko smeštaja i zbrinjavanja velikog broja ranjenika i bolesnika posle neuspelog napada na Pljevlja.

9. 12. 1941 VŠ NOP odreda Jugoslavije naredio Operativnom štabu Crnogorskog NOP odreda za operacije u Sandžaku: deo snaga ostaviti kod Pljevalja da ruši komunikacije, drži zasede i štiti narod od neprijatelja, a sa ostalim bataljonima, pošto budu očišćeni od kolebljivaca i onih koji neće da se bore u Sandžaku, preći Lim i krenuti u pravcu s. Hisardžika.

9. 12. 1941 GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku dao Lovćenskom NOP odredu uputstvo kako treba narodu objašnjavati neuspeh napada na Pljevlja i naredio mu da izvrši mobilizaciju ljudstva za rušenje komunikacija na svome sektoru.

10. 12. 1941 Održan plenum OK KPJ za Cetinje: prenesene su odluke sa pokrajinskog partijskog savetovanja od 7. decembra; razmatrana je politička situacija na terenu OK posle neuspelog napada na Pljevlja.

11. 12. 1941 Održano partijsko savetovanje za područje MK KPJ za Nikšić: prisutni su upoznati sa odlukama pokrajinskog partijskog savetovanja od 7. decembra; razmatrana je i politička situacija na terenu MK posle neuspelog napada na Pljevlja.

14. 12. 1941 Održano partijsko savetovanje za područje MK KPJ Šavnik: razmatrana politička situacija posle neuspelog napada na Pljevlja.

21. 12. 1941 GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku uputio saučešće porodicama partizana poginulih prilikom napada na Pljevlja.

22. 12. 1941 CK KPJ uputio direktivno pismo Pokrajinskom komitetu KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak: ističe uspehe u sprovođenju direktiva CK KPJ, ali i greške u pogledu rukovodeće uloge Partije i NO odbora, u radu partijskih organizacija i u vođenju partizanskog ratovanja; kritikuje analizu poraza kod Pljevalja i ukazuje na zadatke Partije u vezi sa spoljnom i unutrašnjom vojno-političkom situacijom.

januar 1942 Formiran Prenćanski partizanski bataljon. On je orijentisan na pravac Pljevlja-Žabljak radi odbrane slobodne teritorije od eventualnih napada italijanskih i četničkih snaga iz Pljevalja.

16. 1. 1942 U s. Maoču, (kod Pljevalja) izabran NO odbor za srez pljevaljski.

27. 1. 1942 U selu Boljanićima (kod Pljevalja) formiran Pljevaljski partizanski bataljon -1. decembar-.

27. 1. 1942 Ojačani Pljevaljski bataljon Crnogorsko-sandžačkog NOP odreda zauzeo Čajniče, koje su držali četnici.

3. 2. 1942 VŠ NOP i DV Jugoslavije izdao naredbu i uputstvo o mobilizaciji svih za borbu sposobnih vojnih obveznika fočanskog, čajničkog i pljevaljskog sreza.

mart 1942 U s. Mijakovićima (kod Pljevalja) formiran 4. bataljon Pljevaljskog NOP odreda, u čiji su sastav ušli jedan deo boraca Prenćanskog pozadinskog bataljona i ljudstvo iz sela Vrulje, Ljutića, Kozice i Vukova Brda.

1. 3. 1942 U s. Boljanićima (kod Pljevalja) od 2. i 3. čete pljevaljskog partizanskog bataljona -1. decembar- formiran 2. pljevaljski udarni bataljon.

4. 3. 1942 Mileševski bataljon -Ljubiša Miodragović- upućen iz pljevaljskog sreza na prostoriju pl. Kamena gora – s. Jabuka – pl. Pobiljenik da zatvori pravac Prijepolje-Pljevlja, spreči stvaranje četničkih jedinica u mileševskom i pribojskom srezu i omogući jačanje NOP-a na toj prostoriji i pridolazak novih boraca.

9. 3. 1942 Po naređenju VŠ NOP i DV Jugoslavije, Štab Durmitorskog NOP odreda uputio intendantsko odeljenje u s. Boljaniće (kod Pljevalja) da stupi u vezu sa GŠ NOP odreda za Sandžak u cilju nabavke hrane.

14. 3. 1942 U s. Meljaku (kod Pljevalja), formiran 3. bataljon Pljevaljskog NOP odreda.

24. 3. 1942 Treći bataljon Pljevaljskog NOP odreda napao četnike na desnoj obali reke Volodera, u rejonu s. Orlja – s. Korita – Kraljičino brdo – Bijeli kamen, i posle višečasovne oštre borbe razbio ih i proterao ka Pljevljima i na desnu obalu r. Čehotine.

april 1942 U s. Kosanici (kod Pljevalja) održan veliki sreski omladinski miting na kome je učestvovalo oko 1000 omladinaca i omladinki m gotovo celog sreza pljevaljskog.

15. 4. 1942 Jače italijanske snage iz Pljevalja, zajedno sa četnicima, izvršili napad pravcem s. Gotovuša – s. Boljanići, protiv 2. zlatarskog i 2, pljevaljskog partizanskog bataljona. Neprijatelj je u početku imao uspeha, ali su pred noć partizanske jedinice izvršile protivnapad i odbacile neprijatelja prema Pljevljima. Partizani nisu imali gubitaka.

27. 4. 1942 VŠ NOP i DV Jugoslavije naredio GŠ NOP odreda za Sandžak da stalno napada jedinice italijanske divizije -Pusterija- na odseku Čajniče – Kovač pl. i na komunikaciji Pljevlja-Prijepolje.

maj 1942 U Pljevljima italijanske vlasti streljale preko 30 talaca, pripadnika NOP-a.

6. 5. 1942 Po naređenju vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije Josipa Broza Tita, a pod rukovodstvom i po uputstvima inženjera Lazara Jaukovića, mineri i radnici Pljevaljskog i Durmitorskog NOP odreda srušili deo velikog mosta na r. Tari (kod s. Đurđevića Tare) i time prekinuli jedinu komunikaciju na pravcu Pljevlja-Nikšić.

21. 5. 1942 Na Crnom jezeru (kod Žabljaka) održano vojno-političko savetovanje [Tom savetovanju su prisustvovali i drugovi Ivan Milutinović, delegat VŠ NOP i DV Jugoslavije, Velimir Jakić, komandant Pljevaljskog NOP odreda, i Vojo Leković, član Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak.] kojim je rukovodio vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito. Pošto je razmotrena vojno-politička situacija, doneta je odluka da partizanske jedinice privremeno napuste Crnu Goru i povuku se u Bosnu.

23. 5. 1942 U s. Maoču (kod Pljevalja) održan sastanak Oblasnog komiteta KPJ i GŠ NOP i DO za Sandžak, na kome je, nakon analize vojnopolitičke situacije na teritoriji Hercegovine, Crne Gore i Sandžaka, odlučeno: da se sve partizanske jedinice s teritorije bjelopoljskog sreza, preko s. Maoča i s. Barica, u pravcu s. Kosanice, povuku ka Bosni; da se iz dva zlatarska bataljona izdvoji 50 boraca za politički rad i izvođenje akcija na desnoj obali r. Lima; da se od ostalog ljudstva iz oba bataljona formira jedan Zlatarski partizanski bataljon; da se u bjelopoljskom, pljevaljskom i mileševskom srezu zadrže sreska partijska rukovodstva i izvestan broj komunista za politički rad u pozadini (zadržan je i Oblasni komitet KPJ za Sandžak).

28. 5. 1942 Na položajima između s. Kosanice i s. Glibaća (na putu Pljevlja – r. Tara) jedinice Bjelopoljskog NOP odreda i Mileševski partizanski bataljon vodili dvodnevne borbe protiv italijanskih i četničkih snaga iz Pljevalja.

5. 6. 1942 U rejonu s. Šćepan-Polja, po odluci vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije Josipa Broza Tita, a pod neposrednim rukovodstvom člana VŠ Aleksandra Rankovića, formirana 3. proleterska (sandžačka) NOU brigada od 1. zlatarskog, 2. i 5. pljevaljskog, 3. bjelopoljsko-mileševskog i 4. bjelopoljskog bataljona.

5. 2. 1943 Po selima pljevaljskog sreza četnički Limsko-sandžački odredi izvršili pokolj muslimanskog stanovništva: samo za dva dana ubili 1352 osobe (od toga oko 1100 dece, žena i staraca).

14. 3. 1943 Komandant četničkih Limsko-sandžačkih odreda naredio da se najhitnije mobiliše 2000 četnika s teritorije Mileševskog korpusa, a iz sreza pljevaljskog -sve što može nositi pušku-, u cilju slanja u Bosnu, pošto su jedinice NOVJ već izvršile forsiranje r. Neretve.

22. 4. 1943 U s. Kruševu (kod Pljevalja) 2. bataljon 3. krajiške NOU brigade u sadejstvu sa 3. proleterskom (sandžačkom) udarnom brigadom 1. proleterske udarne divizije NOVJ razbio italijanske i četničke snage.

26. 4. 1943 U rejonu s. Krupice – s. Kotlajići – s. Premćani (kod Pljevalja) 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada 1. proleterske udarne divizije NOVJ napala i razbila jedinice četničkog Drinskog i Mileševskog korpusa, koje su se povukle ka Pavlovom brdu uz gubitke od 20 mrtvih i 5 zarobljenih.

17. 5. 1943 Četvrta planinska pukovska grupa italijanske divizije -Taurinenze- zauzela s. Jabuku (kod Pljevalja) i time omogućila nesmetan saobraćaj putem Pljevlja-Prijepolje.

18. 5. 1943 Kod s. Graca i s. Orlja (blizu Pljevalja) jedinice nemačke 369. legionarske divizije odbacile 6, istočnobosansku i 3. dalmatinsku NOU brigadu i 7. brigadu 7. divizije NOVJ na levu obalu r. Čehotine.

18. 5. 1943 VŠ NOV i POJ naredio Štabu 1. proleterske udarne divizije NOVJ da u saradnji s NO odborima pljevaljskog i bjelopoljskog sreza skloni stanovništvo Ispred okupatorskog terora.

19. 5. 1943 Prva proleterska udarna divizija NOVJ pregrupisala snage i posela položaje na liniji s. Vaškovo – s. Kovren da bi sprečavala prodiranje nemačke 1. brdske divizije između r. Tare i puta s. Šahovići – Pljevlja.

20. 5. 1943 VŠ NOV i POJ doneo odluku da se težište operacija iz doline r. Pive, Tare i Lima prenese na severozapad i da se 1. proleterska udarna divizija NOVJ prebaci prema Foči, na front Drinske operativne grupe; da 7. divizija NOVJ na levoj obali r. Čehotine onemogući prodor neprijatelja od s. Boljanića ka s. Gradcu; da 3. udarna divizija NOVJ zatvori pravce Gacko – Pivska župa i Nikšić-Šavnik; da 2. proleterska udarna divizija NOVJ brani srednji tok r. Tare i zatvori pravac Pljevlja – Lever-Tara. Ovim pregrupisavanjem snaga i orijentisanjem 5. udarne divizije NOVJ iz centralne Bosne ka Foči izražena je osnovna ideja VŠ o proboju u istočnu Bosnu.

24. 5. 1943 Nemačka 369. legionarska divizija, podržana avijacijom, forsirala r. Čehotinu kod s. Graca (blizu Pljevalja), odbacila delove 7. divizije NOVJ i 3. dalmatinske NOU brigade i obrazovala mostobran na levoj obali.

26. 5. 1943 VŠ NOV i POJ naredio 1. proleterskoj udarnoj diviziji NOVJ da jednu brigadu uputi prema zaseoku Gradac (kod Pljevalja), u pomoć 7 điviziii NOVJ koja je sprečavala prodor nemačke 369. legionarske divizije ka s. Čelebiću.

27. 5. 1943 Po naređenju VŠ NOV i POJ 7. divizija NOVJ organizovala odbranu južno od r. Čehotine, na liniji s. Mijakovići – pl. Korijen – s. G. Brvenica – s. Gradac – s. Mrčevo, i zatvorila pravac Pljevlja – s. Đurđevića Tara da bi sprečavala nadiranje nemačke 369. legionarske divizije.

15. 6. 1943 Kod s. Višnjice (blizu Pljevalja), po povratku sa r. Sutjeske, u borbi protiv četnika poginuo partijsko-politički radnik Milosav Stiković, narodni heroj.

septembar 1943 U Sandžaku, po naređenju GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku, obnovljeni Bjelopoljski i Pljevaljski NOP odred.

12. 9. 1943 Štab 2. proleterske udarne divizije NOVJ, sa svojom 2. proleterskom NOU brigadom, krenuo iz rejona Kalinovika, preko Pljevalja, u Sandžak, da po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ reorganizuje 3. proletersku (sandžačku) NOU brigadu i tamo nastavi dejstva protiv neprijatelja.

16. 9. 1943 Na putu Pljevlja – s. Šahovići (sada: Tomaševo) jedinice 2. proleterske udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ razbile četničku kolonu, nanevši joj gubitke od 18 mrtvih.

20. 9. 1943 Četnička 1. i 2. bjelopoljska i Jurišna brigada i deo četničke Kolašinske brigade izbili iz Bijelog Polja na liniju s. Kovren – s. Bliškovo s ciljem da prodru prema Pljevljima i odbrane ih od jedinica 2. proleterske udarne divizije NOVJ.

22. 9. 1943 Jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ razbile četničke snage Istočnog fronta i miliciju i zauzele Pljevlja. Poginulo je 20, ranjeno 40 i zarobljeno 20 neprijateljskih vojnika, a zaplenjeno: 9 mitraljeza, 20 p. mitraljeza, 3 kamiona, 2 putnička automobila i dosta drugog ratnog materijala. Oko 200 muslimana je tada stupilo u NOVJ.

3. 10. 1943 U Pljevljima održana sreska izborna konferencija na kojoj je izabran SNO odbor i donesena rezolucija o organizovanju, učvršćenju i proširenju narodne vlasti, o ostvarenju jedinstva svih naprednih snaga za borbu protiv okupatora i domaćih izdajnika, o mobilizaciji za NOVJ i o blagovremenom snabdevanju jedinica hranom i drugim potrebama.

8. 10. 1943 U Pljevljima, po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ, formirana Komanda Pljevaljskog vojnog područja.

8. 10. 1943 U rejonu Mrkonjić-Grada, od Pljevske partizanske čete, formiran Pljevski NOP odred (u sastavu 10. udarne divizije NOVJ).

15. 11. 1943 Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da uputi poziv avijatičarima hrvatskog domobranstva u Zagrebu da se spuštaju na aerodrome NOVJ kod Otočca, Udbine, Glamoča, Livna i Pljevalja.

20. 11. 1943 U Pljevljima, u prisustvu 252 delegata, održano I zasedanje Zemaljskog antifašističkog veća narodnog oslobođenja Sandžaka, na kome je obrazovan ZAVNO Sandžaka, kao najviši pokrajinski organ narodne vlasti.

28. 11. 1943 Kod s. Jabuke (blizu Pljevalja), u borbi protiv četničke zasede, poginuo borac-bombaš 4. bataljona 2. proleterske NOU brigade Boško Buha, narodni heroj.

2. 12. 1943 U rejonu Pljevalja, po naređenju VŠ NOV i POJ, od vojnika italijanskih divizija -Venecija- i -Taurinenze-, formirana italijanska partizanska divizija -Garibaldi- (sastava: tri brigade od po četiri bataljona), koja je stavljena pod komandu Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ.

2. 12. 1943 Na široj prostoriji Pljevalja, po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ, formirana 1, 2. i 3. partizanska brigada divizije -Garibaldi-, sastava: po četiri bataljona.

5. 12. 1943 Nemačka 1. brdska divizija, slomivši odbranu delova 2. proleterske udarne divizije NOVJ na prijepoljskim položajima i na Jabuci, prodrla u Pljevlja, koja su nekoliko časova ranije napustili Štab 2. udarnog korpusa NOVJ i pozadinske i prištapske jedinice.

21. 12. 1943 Delovi 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade razbili četnike i ovladali rejonom s. Kosanice i s. Mataruga (kod Pljevalja), zarobivši 44 četnika i zaplenivši 4 mitraljeza i 1 bacač.

27. 12. 1943 U blizini s. Potpeča delovi 2. bataljona 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade razbili nemačku kolonu jačine oko 200 vojnika, nanevši joj gubitke od 20 mrtvih i odbacivši je prema Pljevljima.

31. 12. 1943 Na liniji s. Kozice – s. Vrulja – s. Lijeske delovi 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade odbili nemačko-četnički napad iz Pljevalja.

4. 1. 1944 Jedinice 3. proleterske (sandžačke) i 4. sandžačke NOU brigade odbacile nemačke vojnike i četnike u Pljevlja. Neprijatelj je imao 31 vojnika izbačenog iz stroja. Gubici jedinica NOVJ: 3 mrtva i jedan ranjen borac.

4. 1. 1944 U rejonu s. Vlaka – Kamena gora (kod Pljevalja) oko 600 nemačkih vojnika, četnika i pripadnika muslimanske milicije napalo delove 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade. Pred nadmoćnim neprijateljem delovi 3. brigade su se povukli na položaje u rejonu s. Vrulja – s. Kozice. Gubici neprijatelja: oko 30 vojnika izbačenih iz stroja. Brigada je imala 3 mrtva i 3 ranjena borca.

6. 1. 1944 U rejonu Pljevalja nemački vojnici i muslimanska milicija sukobili se sa delovima 3. proleterske (sandžačke) i 4. sandžačke NOU brigade. Neprijateljski gubici su nepoznati, dok su gubici 3. i 4. brigade bili 10 ranjenih boraca.

12. 1. 1944 Dva bataljona 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade razbili četnike u selima Otilovićima i Vijencu (kod Pljevalja).

15. 1. 1944 U rejonu s. Vukovo Brdo – s. Strmećica (kod Pljevalja) oko 1300 nemačkih vojnika, četnika i pripadnika muslimanske milicije napali delove 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade i odbacili ih na položaje s. Kozice – s. Breza, nanevši im gubitke od 1 mrtvog i 7 ranjenih boraca. Neprijatelj je imao oko 20 vojnika izbačenih iz stroja.

17. 1. 1944 U s. Orlji (na putu Pljevlja-Gradac) oko 80 nemačkih vojnika s četnicima napalo delove 1. bataljona 4. sandžačke NOU brigade i četu italijanske partizanske divizije -Garibaldi-. Posle oštre borbe neprijatelj je odbačen u pravcu Pljevalja.

19. 1. 1944 U selima: Komine, Vidre, Brvnica i Bušnja (kod Pljevalja) 4. sandžačka NOU brigada napala četnike i odbacila ih u Pljevlja. Četnici su imali 2 mrtva i 3 ranjena. Brigada nije imala gubitaka.

23. 1. 1944 U s. Ljuće (kod Pljevalja) delovi 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade i 4. sandžačke brigade GŠ NOV i PO za Sandžak napali na oko 200 četnika, ali zbog zakašnjenja delova 4. brigade napad nije uspeo. Treća brigada je imala 4 ranjena i 2 nestala borca.

februar 1944 U oslobođenom Bijelom Polju formirana Komanda vojnog područja za srezove pljevaljski i bjelopoljski.

6. 2. 1944 U rejonu s. Gradac – s. Šljuke – s. Trnovice – s. Hoćevine (kod Pljevalja) nemačke snage, četnici i muslimanska milicija (oko 1100 vojnika) napali 4. sandžačku brigadu GŠ NOV i PO za Sandžak. Pod pritiskom nadmoćnog neprijatelja ona se, posle višečasovne borbe, morala povući u pravcu s. Popova Dola i s. Šula. Pri povratku u Pljevlja neprijatelj je palio kuće i opljačkao sela Hoćevine, Šljivensko i Trnovice.

5. 3. 1944 U rejonu Pljevalja delovi 2. proleterske udarne divizije NOVJ vodili borbu protiv nemačkih i četničkih snaga. Neprijatelj je imao 5 mrtvih i oko 22 ranjena vojnika.

5. 3. 1944 S položaja s. G. Krče – pl. Gradina (kod Pljevalja) 2. proleterska udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ odbila napad oko 500 vojnika nemačkog 3. puka -Brandenburg- i četnika i odbacila ih ka Pljevljima. U borbi je poginulo oko 12 i ranjeno 20 neprijateljskih vojnika. Brigada je imala 1 poginulog i 3 ranjena borca.

9. 3. 1944 Na položajima s. Zenica – s. Šumani – s. Ljuće – s. Pauče (kod Pljevalja) 4. sandžačka brigada 37. udarne divizije NOVJ napala četničke snage i posle višečasovne borbe, zauzela sve neprijateljske položaje, izuzev s. Ljuće koje je bilo utvrđeno bunkerima i dobro branjeno. Četnici su imali 12 mrtvih i ranjenih. Brigada nije imala gubitaka.

10. 3. 1944 Iz Priboja i Pljevalja dva bataljona nemačkog 3. puka -Brandenburg-, dva bataljona 5. puka SDK i četnička Pljevaljska i Pribojska brigada izvršili napad na 2. proletersku udarnu diviziju NOVJ. Napad je zadržan na grebenu pl. Biča i kod s. Gotovuše i s. G. Krče, a zatim je neprijatelj odbačen prema Priboju i Pljevljima, uz gubitke od oko 25 mrtvih i ranjenih, dok je 2. divizija imala 5 mrtvih i 17 ranjenih boraca.

23. 3. 1944 Dva bataljona 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ iz zasede napala kod s. Jabuke nemačku auto-kolonu od 14 kamiona koja je išla iz Pljevalja u pravcu Prijepolja. U borbi, koja je vođena skoro ceo dan, neprijatelj je uspeo da se probije ka Prijepolju, uz gubitke od 43 vojnika izbačena iz stroja, a zarobljeni su 1 nemački vojnik i 1 četnik. Zaplenjeno je 13 pušaka, 4 pištolja i razna druga oprema. Bataljoni su imali 2 mrtva i 9 ranjenih boraca.

24. 3. 1944 U rejonu s. Jugova (kod Pljevalja) delovi 4. sandžačke brigade 37. udarne divizije NOVJ napali četnike i odbacili ih u pravcu Pljevalja. Poginula su 3 a ranjeno je oko 20 četnika. Brigada je imala 2 mrtva i 14 ranjenih boraca.

4. 4. 1944 U rejonu s. Sljivenskog i s. Hoćevina oko 800 četnika napalo 4. sandžačku udarnu brigadu 37. udarne divizije NOVJ, koja se pod pritiskom neprijatelja povukla na položaj s. Kakmuže – s. Vlahovići (kod Pljevalja). Gubici neprijatelja: oko 20 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 3 mrtva i 4 ranjena borca.

8. 4. 1944 U s. Ograđenici (kod Pljevalja) oko 400 četnika napalo delove Pljevaljskog NOP odreda i komandu mesta iz s. Meljaka. Pošto su četnici bili nadmoćniji, partizani su se prebacili na levu obalu Tare, u s. Tepca (blizu Žabljaka).

11. 4. 1944 Nemačke i četničke snage i pripadnici muslimanske milicije (oko 5000 vojnika), uz podršku avijacije, preduzeli ofanzivna dejstva glavnim snagama od Brodareva ka Bijelom Polju i s. Lekovini (kod Sahovića) a delom snaga iz Pljevalja ka s. Đurđevića Tari protiv jedinica 37. udarne divizije NOVJ koje su zatvarale te pravce. Cilj neprijatelja je bio: ovladati dolinom Lima, zauzeti Kolašin i spojiti se sa snagama koje će napadati iz Podgorice (sada: Titograd), razdvojiti 2. udarni korpus NOVJ i njegove jedinice nabaciti na masiv pl. Sinjajevine i pl. Durmitora.

1. 5. 1944 Tri bataljona četničke Pljevaljske brigade napala 2. bataljon i komoru 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ u rejonu s. Kozice i s. Vukovog Brda (blizu Pljevalja). Bataljon je protivnapadom odbio napad četnika i proterao ih u pravcu s. Mataruga. U borbi je poginulo 6 i ranjeno 14 četnika. Bataljon NOVJ imao je 3 mrtva i 2 ranjena borca.

2. 5. 1944 U rejonu s. Vukovog Brda i s. Breze (blizu Pljevalja) jedinice 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ izvršile snažan napad na četničku Mileševsku brigadu i jedan bataljon četničke Pljevaljske brigade – ukupne jačine oko 600 ljudi. Posle nekoliko časova borbe one su četnike razbile i naterale da se, u neredu i panici, povuku u pravcu s. Otiloviča i Pljevalja, uz gubitke 62 poginula, 30 ranjenih i 4 zarobljena. Zaplenjeno je: 2 p. mitraljeza, 3 konja, nešto municije i druga oprema. Proleterska brigada je imala 1 mrtvog i 2 ranjena borca.

7. 5. 1944 Otpočele dvodnevne borbe 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ protiv nemacicih snaga, četnika i muslimanske milicije na Kamenoj gori (blizu Pljevalja). Neprijatelj je odbačen u pravcu s. Jabuke, uz gubitke od 8 mrtvih i 12 ranjenih. Brigada je imala 5 mrtvih i 28 ranjenih.

18. 5. 1944 Jedinice 4. sandžačke udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ u višečasovnoj borbi zauzele s. Ljuće (kod Pljevalja), jako četničko uporište.

22. 5. 1944 U Bijelom Polju Štab 2. udarnog korpusa NOVJ održao savetovanje sa štabovima 2, 3. i 5. divizije NO.VJ. Jedinicama je određen raspored: 37. udarnoj diviziji rejon Pljevlja-Prijepolje-Priboj; 5. udarnoj diviziji rejon Brodarevo-Pljevlja; 3. udarnoj diviziji rejon Prijepolje-Sjenica, a njena 9. udarna brigada ostala je na odseku prema Podgorici (sada: Titograd); 2. proleterskoj udarnoj diviziji rejon Andrijevica – Berane (sada: Ivangrad) – Rožaje.

4. 6. 1944 Nemačke snage (jačine oko 1000 vojnika) i četnici, posle višečasovne oštre borbe, odbacili delove 4. krajiške brigade 5. udarne divizije NOVJ i ovladali položajima iznad s. Vlahovića (kod Pljevalja).

5. 6. 1944 Iz Pljevalja jači delovi nemačke 181. pešadijske i 7. SS divizije -Princ Eugen-, sa četnicima i muslimanskom milicijom, podržani tenkovima, probili odbranu 4. krajiške brigade 5. udarne divizije NOVJ na pravcu Pljevlja-Žabljak i pred mrak izbili na desnu obalu r. Tare, u rejon s. Đurđevića Tare. Sutradan je neprijatelj nastavio prodor ka Žabljaku. Na pravcu prodiranja opljačkao je i popalio 12 sela, pobio 36 ljudi i internirao 12 lica.

7. 6. 1944 Jedinice 5. i 17. udarne divizije NOVJ izvršile koncentrične bočne napade na nemačke i četničke snage u zahvatu komunikacije Pljevlja – s. Đurđevića Tara, nanele im gubitke u ljudstvu i materijalu i prisilile ih da se povuku iz rejona Žabljak i s. Njegovuđe na desnu obalu r. Tare. Borbe su se nastavile i u toku 8. i 9. juna. Neprijateljski gubici: oko 130 mrtvih i preko 200 ranjenih. Plen: 4 mitraljeza, oko 50 pušaka sa 40.000 metaka i druga oprema. Uništeno je 7 kamiona. Gubici jedinica NOVJ: 5 mrtvih i 12 ranjenih.

11. 6. 1944 Delovi nemačke 181. pešadijske divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, nedićevci i muslimanska milicija, uz podršku tenkova, napali jedinice 5. udarne divizije NOVJ na položajima južno od Pljevalja i ovladali linijom s. Vukovo Brdo – s. Kozice – Crni vrh – Kamena gora – s. Skokuće, pretrpevši osetne gubitke.

17. 6. 1944 U rejonu Mijajlovice 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada 37. udarne divizije NOVJ napala nemačke snage i porušila komunikaciju Pljevlja-Prijepolje, a 4. sandžačka brigada iste divizije vršila jak pritisak na Prijepolje. Uništeno je 6 kamiona.

22. 6. 1944 Snage iz nemačke 181. pešadijske divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, s četnicima iz Pljevalja, izvršile ispad u pravcu s. Potpeča, ali su ih delovi 5. udarne divizije NOVJ odbacili u polazne rejone.

2. 7. 1944 Na položajima blizu Pljevalja jedinice 5 udarne divizije NOVJ protivnapadom odbacile nemačke snage u Pljevlja. Neprijatelj je imao 10 mrtvih i ranjenih vojnika.

21. 8. 1944 VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 12, udarnog korpusa NOVJ: pošto je neprijatelj otpočeo ofanzivu iz Andrijevice, Berana (sada: Ivangrad) i Pljevalja i, kako izgleda, kreće se na jug, taj korpus treba da manevruje oko pl. Golije, na prostoriji Nikšića, Banjana i Hercegovine i da se u pogodnom momentu prebaci u Sandžak, krećući se u više kolona, da ne bi bio opkoljen; sem toga, treba da uhvati vezu sa 29. udarnom divizijom NOVJ. Ujedno ga obaveštava da je 1. proleterska udarna divizija prešla u Sandžak bez borbi.

21. 8. 1944 Od novomohilisanog ljudstva iz bjelopoljskog, pljevaljskog i mileševskog sreza formirana 5. sandžačka udarna brigada, Ona je ušla u sastav 37. udarne divizije NOVJ.

24. 9. 1944 VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: razbijene četničke snage, koristeći se odsustvom naših većih jedinica, nastoje da se prikupe i stvore nova uporišta u Sandžaku i na području Goražde – Kalinovik – pl. Jahorina; potrebno je da jedinice toga korpusa zauzmu Pljevlja i Prijepolje i povežu se sa 37. udarnom divizijom NOVJ na liniji Rudo-Priboj-Bistrica; Štab korpusa će jednu udarnu grupu uputiti na područje Goražde – Kalinovik – pl. Jahorina da razbije četnike i protera ih iz te oblasti; Primorska operativna grupa moći će i sama da reši zadatke na crnogorsko-hercegovačkom primorju; vojničke uspehe iskoristiti za organizaciju čvrste vlasti u pozadini; dostaviti izveštaj o situaciji na svom području.

29. 9. 1944 Posle kraće borbe i. bataljon 3. proleterske (sandžačke) udarne i 2. i 4, bataljon 5. sandžačke udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ zauzeli Prijepolje, iz koga su se povukli četnici i muslimanska milicija. Na prostoriji s. Dušmanići – s. Bariče – s. Seljašnica – s. Jabuka 2, 3. i 4. bataljon 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade su dočekali neprijatelja i odbacili ga u Pljevlja. Jedinice NOVJ su imale samo 1 ranjenog, a neprijatelju su nanele gubitke od 50 mrtvih, 30 ranjenih i 8 zarobljenih i zaplenile p, mitraljez, 20 pušaka, 3 pištolja i dosta drugog materijala.

1. 10. 1944 Treća proleterska (sandžačka) udarna brigada 37. udarne divizije NOVJ napala Pljevlja, u kojima se nalazilo oko 2000 četnika. Posle kraće i oštre borbe grad je oslobođen a neprijatelj primoran da u paničnom bekstvu odstupi u pravcu s. Gotovuše i Jugoštice. Zaplenjena je veća količina artiljerijske i puščane municije, kao i druge ratne opreme. Brigada je imala 2 ranjena borca.

6. 10. 1944 VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: važno je držanje doline r. Lima, naročito odseka s. Rudo – Priboj – Prijepolje – Pljevlja; zadatak je jedinica toga korpusa da očiste prostoriju Čajniče – Goražde – pl. Jahorina, razbivši četnike koji se tu prikupljaju; ističe se značaj zauzimanja Sjenice; ovi zadaci ne smeju omesti aktivnost na hercegovačko-crnogorskom primorju, hercegovačke jedinice treba da izdvoje snage za kalinovičko-jahorinski odsek, odakle će one prodirati ka Sarajevu i obezbediti vezu sa delovima 3. udarnog korpusa NOVJ.

9. 10. 1944 VŠ NOV i POJ naredio 37. udarnoj diviziji NOVJ: mobilišući sve stanovništvo pristupiti rušenju komunikacija od Čačka ka Višegradu, kao i onih u Limskoj dolini i onih od Pljevalja ka Goraždu; postavljanjem dubokih zaseda duž razorenih komunikacija što više usporiti kretanje neprijatelja.

8. 11. 1944 Savladavši otpor 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ, Borbena grupa -Šojerlen- nemačkog 91. armijskog korpusa, zajedno sa četnicima zauzela Pljevlja.

13. 11. 1944 U rejonu Pljevalja jedinice 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ vodile borbu protiv nemačkih i četničkih snaga koje su iz Pljevalja vršile napad u pravcu Ilina brda.

18. 11. 1944 Posle višečasovne borbe jedinice 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ oslobodile Pljevlja, u kojima se branilo oko 6000 četnika. Zaplenjeno je: 16 automatskih oruđa, 6 kamiona, 20 konja i druga ratna oprema. Prema nepotpunim podacima poginulo je oko 150 a ranjeno oko 200 četnika, dok je 3. brigada imala 9 poginulih i 18 ranjenih boraca.

23. 12. 1944 U rejonu s. Šahovića (sada: Tomaševo) jedinice 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ razbile četničku kolonu jačine oko 2000 ljudi koja je pokušala da se od Mojkovca probije prema Pljevljima, Poginulo je 35 četnika, a više ih je ranjeno.

2. 1. 1945 U blizini s. Jabuke i Savinog lakta (kod Prijepolja) 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada 37. udarne divizije NOVJ vodila borbu protit delova nemačke 22. pešadijske divizije koji su pokušali da od Prijepolja prodru ka Pljevljima. Poginulo je 60 nemačkih vojnika. Zaplenjeno: mitraljez, 5 p. mitraljeza i 2 minobacača.

25. 3. 1945 U Novom Pazaru AVNO Sandžaka odlučilo da se srezovi pribojski, mileševski, zlatarski, sjenički, deževski i štavićki pripoje federalnoj Srbiji, a srezovi pljevaljski i bjelopoljski – federalnoj Crnoj Gori. Odlučeno je, takođe, da se raspusti AVNO Sandžaka a da dosadašnji većnici iz srezova koji će se priključiti Srbiji odmah obrazuju skupštinu i izaberu privremeni Izvršni odbor.

15. 4. 1945 U Cetinju, u prisustvu 117 većnika, otpočelo četvrto zasedanje CASNO-a. Na zasedanju, koje je trajalo tri dana, doneta je odluka o priključenju bjelopoljskog i pljevaljskog sreza federalnoj Crnoj Gori i primanju većnika iz ovih srezova. CASNO je tada preimenovan u Crnogorsku narodnu skupštinu, a seoski, opštinski i sreski NO odbori u narodne odbore.

znaci.net

Share this:

• Facebook
• X

Pročitajte još

Upoznaj domovinu: Bobovo i Ograđenica

Na današnji dan poginuo Boško Buha

85 godina od napada Njemačke na Poljsku i početka rata

• Pravila komentarisanja