U izvještajima koje je Pokret Evropa sad (PES) dostavio Agenciji za sprečavanje korupcije (ASK) nisu iskazani troškovi izbornih kampanja od preko 250.000 eura, dok Demokrate nisu na vrijeme ugasila poseban žiro-račun za potrebe predsjedničkih izbora, zbog čega su im izrečene novčane kazne.

To je navedeno u analizi izvještaja o reviziji godišnjih konsolidovanih finansijskih izvještaja političkih subjekata za 2023. godinu, koje je ASK-u dostavila Državna revizorska institucija (DRI), koja je kontrolisala poslovanje devet stranaka.

Za brojna kršenja kršenja Zakona o finansiranju političkih subjekata i političkih kampanja ASK je utvrdio postojanje ovih prekršaja, za koje su propisane kazne u iznosu 10.000 do 20.000 eura za subjekte, a za odgovorno lice od 500 do 2000

Najjača partija u vladajućoj većini nije u izvještajima iskazala troškove izbornih kampanja u iznosu od 257.186 eura, od čega 72.230 eura za predsjedničke, a 184.955 eura za parlamentarne izbore.

Agencija na čijem je čelu Dušan Drakić u analizi navodi da se ovi troškovi, između ostalog, odnose na troškove isplaćene preko blagajne za opunomoćene posmatrače, materijalne troškove i prevoz u iznosu od 44.080 eura (za predsjedničke izbore), odnosno 111.077 eura (za parlamentarne izbore).

Po zakonu Demokrate su račun za potrebe predsjedničkih izbora morale zatvoriti 90 dana od proglašenja konačnih rezultata izbora, a to je urađeno sa tri sedmice kašnjenja. Takođe, utvrđeno je da je ta stranka imala neizmirene obaveze po osnovu izbornih kampanja u iznosu nešto većem od 65.000 eura.

U analizi ASK-a navodi i da su PES, Stranka pravde i pomirenja (SPP) i Savez građana CIVIS prekršili Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja (član 48, stav 1) tako što u poslovnim knjigama nisu obezbijedili vođenje računovodstvene evidencije o svim prihodima, imovini i rashodima po porijeklu, visini i strukturi prihoda, imovine i rashoda na način da ista sadrži istinit i objektivan prikaz finansijskog poslovanja političkog subjekta.

Partija na čijem je čelu Srđa Pavićević, kao i Durmitorska inicijativa (DI), su prekršili stav 2 istog člana zakona, time što nisu dostavili Godišnji konsolidovani izvještaj za 2023. u zakonskom roku (do kraja marta), već pola godine kasnije.

U izvještajima za 2023. godinu Bošnjačka stranka (BS) i Ujedinjena Crna Gora (UCG) su dostavile nepotpune podatke u finansijskim izvještajima, ali i da je primila na poklon automobil vrijedan 45.500 eura koji nije evidentirala kao prihod, ali ga je evidentirala kao imovinu partije. Prema zakonu, fizičko lice smije političkom subjektu uplatiti najviše 5.000 eura, a pravno ne više od 20.000 godišnje.

Sa druge strane, za UCG je navodeno da se troškovi evidentirani u glavnoj knjizi partije (8.269 eura) odnose na troškove kampanje, a da je revizijom utvrđeno da je stranka na čijem je čelu Goran Danilović isplatila ta sredstva kao dio izbornih troškova koalicije “Za budućnost Crne Gore” koej je Protokolom o sravnjenju prihvatila da isplati. UCG je dio tog saveza bila na parlamentarnim izborima 2020. godine, dok je na predsjedničkim imala svog kandidata, a na posljednjim izborima za državnu skupštinu 2023. godine nastupila na listi PES-a.

ASK je, takođe, naveo da je nekoliko partija prekršilo član 49 istog zakona po kom su dužni da “odrede lice odgovorno za finansijsko poslovanje, propišu način ostvarivanja uvida člana subjekta u prihode i rashode subjekta i donesu finansijski plan i program rada do kraja tekuće za narednu godinu”.

PES i DI nisu donijeli finansijski plan i program rada za prethodnu godinu, dok ga BS, CIVIS i Socijaldemokratska partija (SDP) nisu donijeli u zakonskom roku. Sa druge strane, SPP je odlukom utvrdila da je taj dokument definisan statutom i načelima stranke, a da će stranački organi donositi konkretne odluke “u odgovarajućim političkim izazovima u tekućoj godini”.

Nacionalna unija Albanaca nije u internim aktima definisala način vršenja unutrašnje kontrole, kao ni način ostvarivanja uvida člana partije u prihode i rashode.

U prethodnoj godini ASK je utvrdio i nepravilnosti u radu ženskih organizacija u partijama.

Kako se navodi u izvještaju, Forum žena BS je imao troškove u iznosu većem od 2.000 eura koji su plaćeni sa redovnog računa partije. Takođe, najjača manjinska stranka nije statutom ženske organizacije utvrdila namjenu trošenja sredstava koja su namijenjena tom ogranku partije.

SPP je tokom prethodne godine ostvarila prihode po osnovu finansiranja rada ženske organizacije, ali nije objasnila kako je potrošila ova sredstva, dok kod CIVIS-a izvještaj nije popunjen shodno propisanom obrascu.

ZA UCG je navedeno da je trošila sredstva koja joj pripadaju po ovom osnovu, ali da nije objasnila na koji način, dok je ženski ogranak SDP-a imao veće rashode od prihoda.

Neka kršenja nisu prekršaj, za druga se vodi

Za pojedina kršenja u izvještaju je navedeno da je pokrenut postupak ili da za njih nije propisana prekršajna odgovornost.

Stranka, na čijem je čelu premijer Milojko Spajić, imala je dvije uplate u ukupnom iznosu od 1.200 eura koje nisu u skladu za zakonom jer nisu dostavljene odluke pravnih lica o prilozima. Ipak, za ovaj čin nije propisana prekršajna odgovornost.

CIVIS i DI nisu definisali članarinu za prethodnu godinu, ali je ASK utvrdio da nije “pokrenut prekršaj”.

Za BS je, takođe, utvrđeno da je predstavnike na biračkim mjestima na lokalnim izborima u Tuzima isplaćivala iz sredstava za redovno finansiranje partije, umjesto sa žiro-računa za kampanju, a ASK je pokrenuo postupak potvrđivanja da li postoji kršenje zakona.

PES je sa zakašnjenjem predao podatke o porijeklu, visini i strukturi utrošenih sredstava za izbornu kampanju za drugi krug predsjedničkih izbora, a ASK je pokrenuo ovim povodom prekršajni postupak.