Crna Gora je od programa ekonomskog državljanstva, koji je na zahtjev Brisela prekinut krajem 2022, prihodovala više od pola milijarde eura. Ukoliko Evropski sud pravde u slučaju Malte presudi da ta ostrvska država dodjelom ekonomskog državljanstva nije prekršila pravo Unije, to može biti signal da i Crna Gora ponovo aktivira taj program, smatraju sagovornici Dnevnika. Saglasni su da Crna Gora ipak ne bi trebalo donositi ishitrene odluke koje mogu ugroziti evropski put, ali da bi, kroz redefinisanje uslova, nastavak tog programa mogao budžetu donijeti značajnu ekonomsku korist.

Nakon mišljenja glavnog prvobranioca Vijeću Evropskog suda pravde da Malta dodjelom ekonomskog državljanstva nije prekršila pravo Unije, nameće se pitanje kako bi pozitivna odluka Suda mogla uticati na Crnu Goru i program koji je na zahtjev Brisela prekinula krajem 2022. Iz Agencije za investicije kažu da to mišljenje nije obavezujuće za konačnu odluku Suda, ali kakva god da bude, o daljoj sudbini ekonomskog državljanstva u Crnoj Gori – odlučiće Vlada.

„Mislim da tu ne postoji velika šansa da je ovo nešto što mi možemo nastaviti kao država, posebno ne u ovom trenutku. Svjesni smo svi da je naš momentum vrlo specifičan po pitanju predstojećeg članstva u EU. Sigurno nećemo govoriti o preduzimanju nekih radnji i aktivnosti koje bi na bilo koji način ugrozile ovaj naš put ili ga na bilo koji način usporile“, kaže Snežana Đurović, direktorica Agencije za investicije,

Da se to ne bi desilo, ekspert za migraciono pravo i oblast državljanstva Bojan Bugarin smatra da bi Vlada kroz redefinisanje uslova mogla da razuvjeri evropske partnere koji su taj program kritikovali zbog rizika poput pranja novca, finansiranja terorizma i organizovanog kriminala.

„Kroz možda odgovarajuće učešće specijalizovane evropske agencije Evropske unije, koje bi mogle uzeti učešća u smislu dodatne međunarodne provjere tih potencijalnih aplikanata, Vlada Crne Gore bi imala apsolutno dobru polaznu osnovu da insistira u narednom periodu da proba da oživi program kroz dovođenje novih preko 1.000 aplikacija, držeći se te cifre od 2.000 aplikacija koja je prvobitno dobila zeleno svjetlo Evropske komisije“, ističe Bojan Bugarin, ekspert za migraciono pravo i oblast državljanstva

Program dobijanja državljanstva Crne Gore u zamjenu za investicije od 250 hiljada eura na sjeveru, odnosno 450 hiljada eura na primorju, započet je 2019. Za četiri godine, osim investicija, Crna Gora je od ovog programa prihodovala gotovo pola milijarde eura. Zato bi, kako smatraju privrednici, nastavak programa bio nova šansa za crnogorsku ekonomiju.

„Izlazak iz ovog začaranog kruga zaduživanja su samo investicije, i to investicije u produktivne sektore. I ono što je ne manje važno od samog kvantitativnog iznosa novca koji tim putem dolazi u Crnu Goru su znanje i autoritet koji bi ti ljudi donijeli sa investicijama u Crnu Goru“, navodi Vasilije Kostić iz  Crnogorskog udruženja poslodavaca.

Program ekonomskog državljanstva sprovodio se u više država Evropske unije, ali su ga mnoge, pod pritiskom Brisela, ukinule ili ograničile. Inače, Evropska unija je jedno od najpoželjnijih odredišta za državljane zemalja van Unije, jer u zamjenu za investicije dobijaju ne samo prebivalište ili pasoš, već i mogućnost putovanja bez viza unutar šengenskog prostora.