Harizmatični američki propovjednik Džim Džons je osnivač sekte Narodnog hrama, a postao je poznat po tome što je 914 svojih sljedbenika odveo u smrt – od kojih 276 djece – nakon što su pili voćne sokove sa cijanidom usred džungle u Gvajani

Kult ili sekta podrazumijeva ljude koji slijede zajedničko vjerovanje, bilo da je riječ o vjeri, politici ili nekom drugom domenu, a često se odnosi na manje vjerske zajednice koje su se svojim učenjem odvojile od većih.

Ističu se po svojim harizmatičnim vođama, kao i po entuzijastičnim, često fanatičnim sljedbenicima. Posmatračima je teško da shvate zašto sljedbenici kulta slijede takva učenja, a pojedinci sebe najčešće ne smatraju djelom sekte, već legitimne zajednice koja ih ispunjava višim ciljem, svrhom i zadovoljstvom, piše Punkufer.hr.

Pored harizmatičnog vođe, kultovi se često povezuju i sa eksploatacijom pripadnika te zajednice na različite načine – to može biti finansijski, seksualni, emocionalni i drugi.

„Kada uđu u grupu za koju se kasnije ispostavi da je kult, ljudi dobijaju samo selektivne, a nikada sve, informacije o toj zajednici i na osnovu toga donose svoje odluke“, primećuje terapeut Rejčel Bernštajn, specijalizovana za rad sa preživjelima iz kulta, prenosi N1.

Kultovi se obično predstavljaju kao organizacije koje promovišu razvoj, bilo obećavanjem prosvetljenja ili sticanjem vještina koje će ostvariti profesionalne snove. Prema Rejčel Bernštajn, ljudi koji žele da rade na sopstvenom razvoju mogu biti podložniji pridruživanju sekti, kao i ljudi koji žele da se izliječe od djetinjstva ili trauma iz prošlosti i oni koji traže način da budu produktivniji i uspješniji u svojim karijerama.

„Ljudi koji žude za dubljom vezom sa drugima mogu takođe biti skloniji da postanu žrtve kultova, čije vođe to znaju i koriste“, kaže Bernštajn, dodajući da to stvara mentalitet čopora i vrši dodatni pritisak na pojedince.

Prema Bernštajnu, ličnost i ciljevi pojedinca nisu jedini faktori koji ih čine ranjivim na kultove. Tajming takođe igra ulogu, pa su ljudi u osjetljivim ili teškim životnim situacijama podložniji prihvatanju grupe koju ne bi bezuslovno prihvatili u drugom periodu.

Masovno ubistvo u džungli

Harizmatični američki propovjednik Džim Džons je osnivač sekte Narodnog hrama, a postao je poznat po tome što je 914 svojih sljedbenika odveo u smrt – od kojih 276 djece – nakon što su pili voćne sokove sa cijanidom usred džungle u Gvajani. Oni koji nisu hteli da popiju otrov bili su primorani da to učine ili su ih ubijali vatrenim oružjem. Kult je osnovan 1955. godine u Indijanapolisu sa ciljem da pomogne beskućnicima, nezaposlenima i bolesnima, ali su bivši članovi naveli rasprostranjeno zlostavljanje unutar grupe.

Porodica Menson

Čarls Menson je bio osnivač i vođa kulta porodice, koji je zagovarao slobodnu ljubav. Smatran je ovaploćenjem Hrista. Njegove mete su bili ranjivi ljudi i izopšteni iz društva. Menson je tvrdio da će doći do apokaliptičnog rasnog rata, zbog čega je naredio svojim sljedbenicima da nasumično ubijaju stanovnike bogatih bijelih četvrti u Los Anđelesu, ubivši najmanje deset ljudi. U nasilju 9. i 10. avgusta 1969. godine poginulo je još sedam osoba, a među žrtvama je i Šeron Tejt, koja je tada bila trudna, supruga reditelja Romana Polanskog. Menson se nikada nije pokajao i osuđen je na doživotni zatvor, a umro je u novembru 2017, nakon što je bio zatvoren više od 40 godina.

Teroristički napad

Dana 20. marta 1995. godine, članovi kulta Aum Šinrikjo, opskurne vjerske grupe koja je verovala da se svijet bliži kraju, izveli su napad podzemnom željeznicom koji je opisan kao najgori nacionalni teroristički napad ikada izveden na tlu Japana. U Tokiju je 13 ljudi poginulo, a više od 6.000 povrijeđeno kada su ih pripadnici sekte otrovali sarinom, nervnim agensom.

Aum Šinrikjo, čije ime znači ‘vrhunska istina’, počela je 1980-ih kao duhovna grupa koja je mešala hinduistička i budistička vjerovanja. Osnivač grupe, Šoko Asahara, sebe je proglasio Hristom i prvim „prosvetljenim“ posle Bude.

Kult je brzo privukao hiljade sljedbenika, među kojima su mnogi naučnici i istaknuti ljudi koji su donijeli mnogo novca. Kako je kult rastao, rasle su i optužbe za zlostavljanje među sljedbenicima. Asahara je, zajedno sa još 12 članova njegovog kulta Aum Šinrikjo, osuđen na smrt zbog niza zločina u kojima je ubijeno ukupno 27 ljudi.