Nacionalni avioprevoznik Montengro airlines (MA) na kraju prošle godine imao je akumulirani gubitak od 89,8 miliona eura i drastično je veći od imovine kompanije, pa je njen kapital negativan i iznosi minus 51,5 miliona eura.

To je pokazao revizorski izvještaj za prošlu godinu koji je uradila revizorska kuća MV Konsalt iz Podgorice koja je dala mišljenje sa rezervom na finansijsko poslovanje MA.

Revizija je pokazala da je prošlogodišnji gubitak MA bio 1,97 miliona eura, a potencijalne obaveze 22,5 miliona eura. Ocjena je i da gubitak i obaveze državna kompanija ne može finansirati iz redovnog poslovanja.

“Sposobnost firme da nastavi sa poslovanjem, prije svega, zavisi od mogućnosti restrukturiranja obaveza i uspostavljanja zadovoljavajućeg stepena likvidnosti. Nedostatak obrtnog kapitala može prouzrokovati smanjeni obim poslovanja i povećati rizik nesolventnosti. Mogućnost poboljšanja finansijskog položaja MA su ograničene i gotovo u cjelosti zavise od podrške Vlade i njenih planova za restrukturiranje”, piše u izvještaju.

Uplate “po dopisu”

Nacionalni avioprevoznik je prošle godine iz državnog budžeta dobio 7,2 miliona eura i te uplate su vršene od 13. aprila do 27. decembra. Revizor navodi da je taj novac MA prikazao na stavci “ostali poslovni prohodi”.

“U opisu uplata je navedeno da je svha tih plaćanja “po dopisu” i različiti brojevi, ali nijedan nijesmo dobili na uvid, budući da se radi o brojevima koji se odnose na dopise Ministarstva saobraćaja i pomorstva”, istaknuto je u revizorskom izvještaju.

Revizor navodi i da im je tokom revizije resor kojim rukovodi ministar Osman Nurković poslao jedan dopis 18. juna ove godine, kojim je potvrđeno “da na kraju decembra prošle godine ne postoje međusobna potraživanja između ministarstva i MA”. U izvještaju piše i da su dobili jedan dopis od Ministarstva finansija koji sadrži pregled kredita koji je MA dobio uz Vladinu garanciju od Hipotekarne i NLB banke, te da nijesu dobili nijedno drugo potraživanje Ministarstva od nacionalnog avioprevoznika. Revizor time navodi da nije jasna svrha ni zakonitost te uplate.

Stabilizacija poslovanja avioprevoznika se najavljuje godinama, ali se od deklarativnog nije dalje odmaklo.

Za sve to vrijeme Vlada nezakonito pomaže firmu iz državnog budžeta o čemu je upozorila i Evropska komisija koja je u posljednjem izvještaju opet ponovila da je državna podrška koju je MA dobijao suprotna Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju (SSP), kao i da se nacionalni avioprevoznik suočava sa problemom finansijske održivosti.

MA je 2012. godine bio korisnik državne pomoći i više ne smije da je koristi. Ministar finansija Darko Radunović na sjednici skupštinskog Odbora za ekonomiju u novembru prošle godine kazao da nijesu u potpunosti poštovali zakon u želji da pokušaju spasiti nacionalnog avioprevoznika. Kroz tri transakcije je Vlada u 2017. godini za MA izdvojila 9,7 miliona eura. Ministar je kazao da su novac dali “u očekivanju da će ga kompanija vratiti”. Predsjednik Senata Državne revizorske institucije Milan Dabović na sjednici je kazao da Vlada nema pravo da daje pozajmice, a da su dvije transakcije od 2,2 i 4,2 miliona bile državna pomoć.

Avans NTO 2,3 miliona

Osim pomoći iz državnog budžeta, u revizorskom izvještaju piše i da je MA ima obavezu prema Nacionalnoj turističkoj organizaciji Crne Gore (NTO) za primljeni avans od 2,35 miliona eura. Nema podatka zašto je NTO dala taj novac MA.

Prema podacima iz revizorskog izvještaja, MA je uvećao troškove za neto zarade zaposlenih sa 4,77 miliona u 2017. godini na 5,14 miliona u prošloj godini. U izvještaju piše da je broj zaposlenih na kraju prošle godine bio je 385, dok je na kraju 2017. godine bilo 384 zaposlenih. Revizor dodaje i da je shodno kadrovskoj evidenciji od Sektora za ljudske resurse MA dobio podatak da je na kraju decembra 2018. godine ukupan broj zaposlenih bio 442.

Prema posljednjoj listi najvećih poreskih dužnika koju je objavila Poreska uprava nacionalni avioprevoznik se nalazi na prvom mjestu

“U 2018. godini sve neto zarade su ukalkulisane, a isplaćene zaključno sa novembrom 2018. godine. Obaveze po osnovu obračunatih, a neuplaćenih poreza i doprinosa na zarade izmirene su zaključno sa februarom 2013. godine. Tokom prošle godine pet zaposlenih je ostvarilo pravo na otpremninu po osnovu sporazumnog prestanka radnog odnosa i pet po osnovu odlaska u penziju. Ukupno je isplaćeno za to 48.955 eura”, konstatovano je u izvještaju.

Prema posljednjoj listi najvećih poreskih dužnika koju je objavila Poreska uprava nacionalni avioprevoznik se nalazi na prvom mjestu kada je riječ o dugovanjima za poreza i doprinose na zarade zaposlenih i ta suma je dostigla cifru od 20,45 milona eura (april 2019. godine).

U revizorskom izvještaju piše i da MA duguje Aerodromima Crne Gore 27,95 miliona eura, te da u poslovnim knjigama MA piše da Saveznoj upravi za kontrolu letjenja Srbije i Crne Gore (SMATSA) duguje 7,4 miliona. Revizor navodi da su tokom revizije dobili dopis SMATSE koja je navela da od MA potražuje 7,78 miliona.

Aerodrom “Nikola Tesla” tužio MA zbog duga od 1,06 miliona eura

Revizor navodi da je evidentirano 108 sudskih sporova u kojima učestvuje MA i da do trenutka okončanja revizije nijesu u mogućnosti da utvrde eventualne posljedice koje ti sporovi mogu imati na ukupni položaj firme. Istaknuto je i da MA nije izvršio rezervisanja po tom osnovu, jer je procjena firme da ne očekuju negativne ishode tih sporova, osim za tužbe zaposlenih za koje je izvršeno rezervisanje.

Među sudskim sprovima koji se vode je spor koji je pokrenu beogradski Aerodrom “Nikola Tesla” pred Privrednim sudom u Beogradu. Vrijednost tog spora je 1,06 miliona eura. SMATSA vodi spor zbog duga od 650 hiljada eura, ACG dva spora zbog duga od 7,67 miliona i 6,36 miliona, Crnogorski Telekom 16,59 hiljada….

Greška u procjeni od 11,3 miliona eura

Revizor navodi da je Odbor direktora na sjednici od 25. juna ove godine zbog tehničke greške korigovao finansijski iskaz za 2017. godinu. Ovim ispravkama su ostali rashodi u toj godini povećani sa 697 hiljada eura na 12 miliona. Ukupan gubitak kompanije za 2017. godinu korigovan je sa 4,6 na 15,9 miliona eura.

Ovim je i gubitak po akciji korigovan na minus četiri eura, samo u jednoj godini.

Razlog za ove ispravke je nova procjena imovine koju je uradio “Ernst&Young Montenegro”, koji je otkrio da je njena stvarna vrijednost manja za 11,3 miliona eura od one koja se do sada vodila u knjigama. Ovo je dodatno uticalo na lošije pokazatelje kompanije.