Geografske odlike i prirodne rijetkosti

Pljevlja se nalaze na sjeverozapadu Crne Gore. Susjedne opštine su im Žabljak, Bijelo Polje, Prijepolje, Priboj, Čajniče. Po veličini su na trećem mjestu u Republici, poslije Podgorice i Nikšića. Zahvataju površinu od 1.346 kilometara kvadratnih. Prema rezultatima popisa iz 2003. godine, opština ima 36.918 a grad 21.000 stanovnika. Geografske koordinate teritorije opštine su 43 stepena i 21 minut sjeverne geografske širine i 19 stepeni i 21 minut istočne geografske dužine. Prema geološko-morfološkim osobinama područje opštine pripada Dinaridima.
Najviša tačka u opštini je Dernečište na Ljubišnji, 2.238 metara, a najniža u kanjonu Tare, ispod Sokoline, 520 metara. Prosječna nadmorska visina kreće se između 1.000 i 1.200 metara. Pljevaljska kotlina spada u red viših, sa srednjom nadmorskom visinom od 770 metara. Gradsko naselje zahvata prostor dužine oko dvije i po a širok oko hiljadu metara.
Područje pljevaljske opštine ima uglavnom umjereno kontinentalnu klimu sa odlikama ublažene planinske, čiji uticaj se ogleda u ekstremno niskim temperaturama, zbog čega Pljevlja spadaju u red najhladnijih opština u Crnoj Gori. Apsolutni minimum zabilježen je 26. januara 1956. godine i to – 29,4 stepena, a ponovljen je 1963. godine, dok je apsolutni maksimum registrovan 29. avgusta 1956. godine, kada je temperatura iznosila 38 stepeni Celzijusa. Prosječni godišnji atmosferski talog je oko 780 milimetara. Pljevlja su grad sa najvećom oblačnošću u Crnoj Gori, koja u decembru iznosi i do 80 odsto. Oko 200 dana u godini Pljevlja su zahvaćena maglom.
Malo je kom gradu priroda podarila toliko lijepih izletišta kao Pljevljima. Tridesetak kilometara od Pljevalja je Ljubišnja, kraljica dinarskih planina, koja je ušla u legendu. Tu su zabilježene rijetkosti, džinovska stabla borova i smrča, jedinstvena u Evropi.
Izvanredne mogućnosti za razvoj turizma, osim Ljubišnje, pružaju predjeli Kovača, Čemerna, Crnog Vrha, Adrovića, dolina Ćehotine i drugi predjeli. U pljevljaskom kraju prevladava umjereno-kontinentalna klima.
Impresivne su ljepote Kosanice koja bi mogla postati Eko centar, središte sportske, rekreativne i smučarske aktivnosti.
Svega šezdeset kilometara od Pljevalja udaljen je Žabljak, metropola zimskog turizma. Impresivna je slika kanjona Tare i njenog mosta, kao i cijelog prostora Nacionalnog parka Durmitor, koji jednim dijelom pripada pljevaljskoj opštini. Most na Tari je građevina nad najdubljem kanjonu u Evropi, 150 metara iznad nivoa vode, dužine 365 metara, rijetka turistička atrakcija. Za kanjon Tare kaže se da je evropski Kolorado. Dugačak 140 kilometara, ukliještena liticama visokim i po 1.250 metara. Ova rijeka predstavlja prirodnu transferzalu, vezu između magistralnih puteva Beograd – Bar – Dubrovnik. Od Mosta na Tari do ušća odvija se splavarenje, uz mogućnost predaha u prijatnim objektima Nacionalnog parka Durmitor, duž korita ove rijeke.
Između Pljevalja i Prijepolja, negdje na sredini, je Jabuka, nekada poznato izletište Pljevljaka. Sam grad raspolaže izvanrednim izletištem i šetalištem kraj izvora Breznice. Tu su motel, sportski objekti, parkovi, zelenilo.

Prirodno bogatstvo

Pljevaljska opština je jedna od rijetkih opština koja raspolaže raznovrsnim prirodnim bogatsvom, šumama, rudama, mineralima. Tu su najveća nalazišta uglja, olova i cinka, bakra, barita, gvožđa, laporca, kvarca, krečnjaka, mermera, žive. Tu je najveći kompleks crnogorice u Republici, najveće mase borovih sastojina, prostrane površine obradivog zemljišta. Prema nekim nalazima na prostoru Pljevalja eksploatisana je u srednjem vijeku ruda olova cinka i žive.
Osim rudnog bogatstva, na pljevljaskom području značajan potencijal čine šume. Na području pljevaljskog kraja pod šumama nalazi se preko 58.000 hektara, zapremina raspoložive drvne mase prelazi devet miliona kubika. Godišnji prirast drvne mase je 243.000, a godišnja sječa je oko 150 hiljada metara kubnih. Preko 80 odsto drvne mase izvozi se van područja opštine.
Značajni su i poljoprivredni potencijali. Poljoprivredne površine zahvataju 69.639, od čega su 10.308 oranične površine, a ostalo su livade i pašnjaci. Veliki udio pašnjaka u ukupnom poljoprivrednom fondu zemljišta doprinio je razvoju stočarstva, koje je u ovom kraju tradicionalno zanimanje. Na području Pljevalja nalazi se preko 15 odsto potencijala stočnog fonda Republike.

Osnovni statistički podaci

Površina prostora koji zahvata opština u kilometrima – 1.346
Broj stanovnika 1921. godine: – 26.798
Broj stanovnika 1931. godine: – 31.436
Broj stanovnika 1948. godine: – 35.926
Broj stanovnika 1971. godine: – 46.843
Broj stanovnika u opštini prema popisu 2003. godine – 35.806.
Broj stanovnika u opštini prema popisu 2011. godine – 30.786.
Ukupan broj naselja u opštini – 159.
Stanovništvo prema nacionalnoj pripadnosti po popisu iz 2011. godine:
Crnogorci: 7.494,
Srbi: 17.569,
Muslimani: 1.739,
Bošnjaci: 2.128,
Zaposlenost: 8.025,
Nezaposleni: 3.544,
Starost stanovništva: 41,8,
Muškarci: 15.138 – 49,17%,
Žene: 15.648 – 50,83 %.