Penzije su od januara ove godine, odlukom Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja (PIO), porasle za 0,53 odsto, jer su u formuli za usklađivanje korišćeni procenti rasta inflacije i zarada koji su bili niži za 2019.

Uprava za statistiku Monstat objavljuje više podataka o kretanju potrošačkih cijena – inflaciji. Tako postoji prosječna stopa inflacije u godini, koja predstavlja prosjek mjesečnih stopa inflacije, kao i godišnja stopa inflacije kao odnos cijena na kraju godine sa iznosima na kraju prethodne godine. Postoje i dva računanja kretanja zarada u neto i bruto iznosu.
Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju ne precizira koja od ovih stopa se uzima u obzir prilikom računanja rasta penzija.

“Vrijednost penzije za jedan lični bod usklađuje se od 1. januara tekuće godine, na osnovu statističkih podataka, sa kretanjem potrošačkih cijena i prosječnih zarada zaposlenih na teritoriji Crne Gore u prethodnoj godini u odnosu na godinu koja joj prethodi, u procentu koji predstavlja zbir 75 odsto od procenta rasta, odnosno pada potrošačkih cijena i 25% od procenta rasta, odnosno pada zarada”, piše u članu 58 ovog zakona.

“Vijesti” su pitale Fond PIO na osnovu kojih podataka se došlo do povećanja penzija za 0,53 odsto. Tim povećanjem je prosječna penzija od 288 eura u januaru povećana za 1,52 eura, a da su korišćeni drugi koeficijenti povećanje bilo bi 2,88 eura. Minimalna penzija od 128 eura povećana je za 68 centi, a prema drugoj računici je moglo biti 1,28 eura.
“Prema zvaničnim podacima Monstata – saopštenje broj 3 od 16. januara 2020. godine potrošačke cijene u periodu januar – decembar 2019. godine, u odnosu na isti period prethodne 2018. godine, u prosjeku su više za 0,40%”, naveli su iz Fonda PIO.

U tom saopštenju Monstata o indeksu potrošačkih cijena navedena su oba načina obračuna inflacije, tako je prosjek mjesečnih stopa januar – decembar 2019. u odnosu na 2018. imao rast od 0,4 odsto, dok je godišnja stopa inflacije na kraju decembra bila veća za 1 odsto u odnosu na kraj 2018. Ova stopa se u formuli za usklađivanje penzija množi sa 0,75, tako da se prema prvom podatku dobije 0,3 a prema godišnjoj stopi inflacije 0,75. Ovaj broj se sabira sa brojem koji se dobije kada se procenat rasta zarada pomnoži sa 0,25, a zbir predstavlja procenat rasta penzije.

Zakon ne precizira da li se računa rast bruto ili neto zarade. Fond PIO koristi podatke za bruto.

“Prema saopštenju broj 6 od 27. januara 2020. godine prosječna bruto zarada na nivou 2019. godine iznosila je 773 eura, dok je na nivou 2018. godine iznosila 766 eura, tako da je rast prosječne bruto zarade za 2019. godinu iznosio 0,90%”, naveli su iz Fonda PIO.
Prema istim podacima Monstata, neto zarada je u 2019. godini iznosila 515 eura, dok je u 2018. bila 511 eura, što je rast od jedan odsto.

Kada se rast bruto zarade od 0,9 pomnoži sa 0,25 dobije se 0,225, a kod množenja jedinice sa istim koeficijentom rezultat je 0,25.

Fond PIO je u obje računice koristio niže koeficijente 0,3 plus 0,225 i tako dobijeni zbir 0,525 zaokružio na 0,53 odsto. Da su korišćeni podaci dobijeni iz godišnje stope inflacije u 2019. i rasta neto zarada, koeficijenti bi bili 0,75 plus 0,25, odnosno jedan odsto.