Pre 72 godine, prvog dana 1949. u Vrnjačkoj Banji je rođen Ljubodrag Duci Simonović, nekadašnji as Crvene zvezde i jedan od najboljih košarkaša bivše Jugoslavije u prvoj polovini sedamdesetih godina prošlog veka.

Duci je bio jedan od ključnih igrača selekcije Plavih koja je 1970. na šampionatu u Ljubljani donela tadašnjoj SFRJ prvu titulu svetskih šampiona, a kao član državnog tima je osvojio i dve srebrne medalje na prvenstvima Evrope održanim 1969. u Italiji i dve godine kasnije u SR Nemačkoj.

Impresivan je i njegov trofejni bilans u klubu sa Malog Kalemegdana. Kao član udarnog trija crveno–belih, koji su pored njega sačinjavali Zoran Slavnić i Dragan Kapičić, doneo je Zvezdi dve titule šampiona Jugoslavije (1969. i 1972.), tri trofeja pobednika nacionalog kupa (1971, 1973. i 1975.) ali i pehar Kupa pobednika kupova, koga su Beograđani, kao prvi jugoslavenski osvajač nekog evropskog klupskog takmičenja, uzeli 1974. godine.

Simonović je bio Ol raund igrač. Njegova prirodna pozicija bila je mesto visokog (196 centimetara) beka šutera koji je nemilosrdno pogađao protivnički koš. U vremenima kad nije bilo trojki znao je da ubaci i preko 50 poena, pa je tako u jednom od večitih derbija sa Partizanom kraj svog imena upisao cifru od čak 59 postignutih koševa. Zbog atletske građe i snage koju je posedovao, ovaj inteligentni i tehnički potkovani košarkaš se takođe uspešno snalazio i na poziciji krila.

Mada je teško porediti igrače različitih generacija, Duci je, prema nekim mišljenjima, po poziciji u timu ali ispoljenoj efikasnosti, zapravo ‘starija verzija’ Saše Danilovića, ali je od Partizanovog Sarajlije bio fizički jači na parketu.

Čovek koji je sedam puta nastupio za reprezentaciju Evrope, mogao je da bude prvi jugoslavenski košarkaš koji je zaigrao u NBA ligi. Klubovi iz američke profesionalne lige su početkom sedamdesetih godina 20. veka bili zainteresovani da ga angažuju, međutim on je na kraju odbacio mogućnost da se upusti u avanturu odlaska preko ‘bare’.

Jedna od tri tadašnje Zvezdine košarkaške zvezde je, kaš što ćemo videti iz nastavka priče, bio temperamentna osoba, spremna da se na parketu ali i van njega, bori protiv nepravde i onog što je smatrao suprotnim moralnim principima. Pošto je kao košarkaš često znao da žestoko reaguje na pogrešne odluke sudija, jedno vreme je na utakmicama nastupao sa cuclom u ustima kako bi ćutao u slučajevima da arbitri ponovo donesu ‘presude’ koje će ga iznervirati.

Pored nesumnjivih visokih sportskih kvaliteta koje je su ga krasile, Simonović je bio i ostao politički angažovani intelektualac sa stečenim titulama magistra pravnih nauka i doktora filozofije. Nikad nije skrivao svoja levičarka, tačnije komunistička ubeđenja, kao i protivljenje globalizmu i imperijalizmu, odnosno “dehumanizaciji društva i sporta u kojima vladaju principi kapitalističke logike profita”. Zalaže se da se, umesto u profesionalni sport, ulaže “u telesnu kulturu i u pokret povratka čoveka prirodi”, a autor je i šest knjiga (Pobuna robota, Profesionalizam ili socijalizam, Olimpijska podvala, Sport, kapitalizam, destrukcija, Filozofski aspekt modernog olimpizma, Novi svet je moguć) u kojima je podvrgao kritici vladajući društveni poredak u svetu ali i međunarodni olimpijski pokret.

Posebno oštar je bio u ‘seciranju’ čelnika MOK. Osnivača modernog olimpijskog pokreta francuskog baraona Pjera De Kubertena je optužio da je “bio plagijator koji se prijateljski dopisivao sa Adolfom Hitlerom”, dok je prvom čoveku svetskog olimpizma u vreme Igara u Sarajevu (1984.) Špancu Huanu Antoniju Samaranu dao etketu “Frankovog pristalice sa fašističkom prošlošću”. Ducija, zbog njegovih stavova, neki smatraju buntovnikom, drugi nazivaju Don Kihotom, treći čak proglašavaju ‘ludakom’, dok je od strane onih koji imaju više razumevanja za pozicije bivšeg košarkaškog majstora Simonović treitiran kao humanista ili idealista. Sa Ljubodragovim tvrdnjama se možete ali i ne morate slagati ali mu niko ne može osporiti da je bio dosledan u borbi za svoje ideale, kao i da je zbog njih, najpre kao košarkaš, a kasnije još više kao društveno angažovani polemičar i pisac, proživljavao teške trenutke.

Prvo ‘stradanje’ je pretrpeo zbog principijelnog stava da kao jedini od naših košarkaša ispoštuje ranije donesenu zajedničku odluku o napuštanju Olimpijskih igara u Minhenu 1972. godine. Povod za ovakav radikalni stav reprezentativaca Titove države bilo je odbijanje MOK i FIBA da, nakon što je utvrđeno da je u utakmici sa Jugoslavijom Portorikanac Kol nastupio dopingovan, meč bude registrovan službenim rezultatom u korist izabranika selektora Ranka Žeravice. Nakon što su bili izloženi pritisku čelnika našeg Olimpijskog komiteta i rukovodstva KSJ koji nisu želeli da pokvare odnose sa MOK i FIBA, gotovo svi Plavi momci su pristali da popuste i ostanu u Olimpijskom selu. Duci, međutim, nije hteo da odstupi od onoga šta je prethodno dogovoreno, pa je pokupio stvari i otišao sa olimpijskog turnira. Zbog toga mu je Savez uskoro izrekao kaznu šestomesečne zabrane igranja za reprezentaciju ali je, kako se kasnije ispostavilo, ova privremena suspenzija bila zapravo njegovo trajno odstranjivanje iz državnog tima.

“Kada sam odlazio iz minhenskog Olimpijskog sela niko me nije ispratio, što me je zabolelo. Nije istina da nisam želeo da se vratim u reprezentaciju. Želeo sam da igram za svoju zemlju, ali pozive od selektora više nisam dobijao.“

Teško je, zbog svojih stavova, u Jugoslaviji dobijao posao pa je bio prinuđen da košarku igra i u zrelim godinama. Sve dok se na jednoj utakmici u Staroj Pazovi nije sučio sa pucanjem kapilara na plućima, a stalno krvarenje ga je definitivno odvojilo od parketa. Kasnije je u Norveškoj, gde je, između ostalog, trenirao mušku i žensku ekipu Trondhajma, dobio posao predavača na fakultetu, ali mu je, nakon samo mesec dana, uručen otkaz. Norvežanima se jednostavno nije dopalo to što je Simonović na predavanjima saopštavao njihovim studentima da je legendarna klizačica iz ove skandinavske države, Sonja Heni, na Zimskim olimpijskim igrama u nemačkom Garmiš Partenkihenu 1936. godine “plesala tango sa firerom Trećeg Rajha Adolfom Hitlerom”. Zbog ovog iznošenja istorijskih činjenica, koje je bacalo senku na njihovu najbolju sportistkinju, domaćini su odstranili ‘nepodobnog’ predavača iz Jugoslavije iz nastavnog procesa.

Prilikom boravka u Nemačkoj, gde je zarađivao ‘za hleb’ trenirajući ekipu Bamberga, Duci je 1987. u Frankfurtu razgovarao sa Zoranom Đinđićem. Budući, tragično nastaradali premijer Srbije, je tom prilikom, prisećao se kasnije Simonović, sugerisao sagovorniku da “iz rada Olimpizam i fašizam izbaci sve teze o vezi Pjera de Kubertena sa fašizmom”. Nekadašnji košgeter Zvezde i reprezentacije, nije želeo da prihvati ovaj predlog, već se, kako je kasnije govorio, posvađao sa Đinđićem.

„Zoran je tvrdio da je demokratija sloboda kapitala, a ja da je demokratija sloboda čoveka,“ objasnio je suštinu njihovog razmimoilaženja junak naše priče.

Jedan od heroja istorijskog trijumfa jugoslovenskih košarkaša u Ljubljani, posle kojeg je, zajedno sa saigračima i članovima stručnog štaba, bio ugošćen od strane ‘najvećeg sina naših naroda i narodnosti’, se, i nakon nestanka nekadašnje države, suočavao sa egzistencijalnim problemima. Bio je primoran da se švercuje po autobusima, da jede samo krompir i luk, pa je, kako je jednom prilikom cinično konstatovao, “i njegov pas živeo bolje od njega.“ Nije želeo da odustane od iznošenja svojih ubeđenja u javnost ali mu se materijalna situacija bar donekle popravila nakon što je, kao osvajač titule svetskih šampiona, počeo da od države Srbije dobija nacionalnu sportsku penziju.

Priča o košarkaškom asu Ljubodragu Simonoviću započela je u Kraljevu gde je kao desetogodišnjak na igralištu tamošnjeg drugoligaša Sloge prvi put ubacio loptu u koš. Mada je u ranom detinjstvu voleo fudbal, za ovaj sport, prema vlastitom priznanju, nije imao dovoljno talenta. Prva ljubav mu je, ipak, bio šah. Naučio je da ga igra kao petogodišnjak, a ova drevna igra mu je “usadila takmičarski duh i želju za pobedom”.

Talentovanog klinca iz Kraljeva su zapazili meritorni jugoslovenski košarkaški stručnjaci, pa je već 1966. godine Ljubodrag, kao član juniorske reprezentacije SFRJ, na prvenstvu Evrope u Italiji osvojio prvu medalju, tada srebrnog sjaja. Naredne 1967. Duci je otišao u Beograd da studira na Pravnom fakultetu ali i igra košarku u Crvenoj zvezdi, čiji dres će u narednih devet sezona oblačiti 262 puta. Već na leto 1967. je na Mediteranskim igrama u Tunisu debitovao za najbolju selekciju Jugoslavije, da bi na jesen te iste godine prvi put bio akter seniorskog šampionata Starog kontinenta. Ranko Žeravica je odlučio da na prvenstvu Evrope u Finskoj radikalno podmladi reprezentaciju, odnosno ‘ubaci u vatru’ Čosića, Simonovića, Kapičića, Šolmana… Ovaj eksperiment se završio osvajanjem devetog mesta, što je bio najslabiji plasman Plavih košarkaša na velikim takmičenjima održanim šezdesetih godina 20. veka.

Ne treba da iznenađuje što je, nakon ovog neuspeha, selektor iduće 1968. godine izostavio 19 -godišnjeg beka Zvezde sa spiska putnika za Meksiko, gde su jugoslavenski košarkaši, zahvaljujući istorijskoj pobedi nad Sovjetima u polufinalu, došli do prve medalje (srebrnog sjaja) na olimpijskim turnirima. Ipak, Duci je vraćen u državni tim već naredne 1969. na prvenstvu Evrope u Italiji. Kao i na junirskom šampionatu Starog kontinenta održanom tri godine ranije, još jednom je na Apeninima sa saigračima postao vicešampion kontinenta, ali ovaj put u znatno važnijoj seniorskoj konkurenciji.

Sa beogradskim crveno-belima je u sezoni 1968 /1969 prvi put osvojio titulu u prvenstvu Jugoslavije. Lider ovog tima bio je iskusni reprezentativac Vladimir Cvetković ali su veliki udeo u penjanju na šampionski tron dale mlade Zvezdine ‘zvezde’ – Duci, Kaponja i Moka. Iako se Simonović, van parketa, nije dobro slagao sa Kapičićem i Slavnićem, ovaj tercet je na zadovoljstvo Zvezdinih navijača odlično funkcionisao na parketima tadašnje SFRJ i Evrope. Još jedno šampionsko slavlje je usledilo na kraju prvenstvene trke u sezoni 1971 /1972, tačnije posle ‘majstorice’ u Ljubljani u kojoj je Zvezda nakon produžetka savladala budućeg vicešampiona Evrope Jugoplastiku sa 75:70 (Splićani su nekoliko dana nakon ove utakmice, izgubili i finalni susret Kupa šampiona sa Injisom u Tel Avivu).

Ljubodrag je u tom pohodu na 12. Zvezdinu titulu dao ogroman doprinos pošto je postizao u proseku 22.9 poena na meču za ekipu koju je sa klupe vodio Bratislav Đorđević. Malo je nedostajalo da sa saigračima proslavi i osvajanje evropskog trofeja, namenjenog najboljem timu u Kupu pobednika kupova. U finalnom susretu, odigranom u Solunu 21. marta 1972. godine, je sa 18 koševa bio najefikasniji igrač jugoslovenskog tima ali je pehar, ipak, na kraju otišao u ruke košarkaša italijanskog Simentala (74:70).

Vratimo se Ducijevim nastupima za reprezentaciju u čijem je dresu sa šest buktinja 107 puta izašao na parket i ubacio 1018 poena. Najblistavije trenutke je, kao što smo već rekli, doživeo na Svetskom prvenstvu u Ljubljani, gde su u maju 1970. godine izabranici Ranka Žeravice, bodreni od prepunog Tivolija, doneli Jugoslaviji prvu titulu svetskih šampiona. Zvezdin visoki bek bio je jedan od najboljih u tom timu koji je predstavljao spoj mladosti i iskustva. Prosečno je beležio 6.3 poena na turniru, ali je posebno u sećanju ostala njegova sjajna igra u odbrani u odlučujućem meču pretposlednjeg kola sa Amerikancima u kome su domaćini trijumfovali sa 70:63. Tog 23. maja 1970. nekadašni klinac iz Kraljeva se, 11 godina nakon što je prvi put uzeo košarkašku loptu na igralištu Sloge, mogao podičiti time da je član selekcije svetskih šampiona.

Na žalost, kao reprezentativac SFRJ se više nikada nije popeo na najvišu stepenicu pobedničkog postolja na nekom velikom takmičenju. Na svom trećem evropskom šampionatu, čiji je domaćin 1971. godine bila SR Nemačka, Simonović je sa prosekom od 13.3 postignutih poena po meču bio drugi najefikasniji igrač reprezentacije, iza Krešimira Ćosića. Ipak, dobre partije donele su mu samo još jednu srebrnu medalju sa kontinentalnog prvenstva, pošto je u finalnom duelu SSSR opet bio nepremostiva prepreka za Plave košarkaše. A onda, umesto željene prve olimpijske medalje sa Igara u Minhenu, usledili su već opisani događaji u Minhenu koji su pre vremena okončali reprezentativnu karijeru tada tek 23-godišnjeg Ljubodraga Simonovića.

Nastavio je da igra za Zvezdu, mada je zbog jednog događaja došlo do privremenog, višemesečnog ‘raskida braka’ između kluba sa Malog Kalemegdana i jednog od njegovih ključnih košarkaša. Igrači Zvezde su, posle penzionisanja Vladimira Cvetkovića, na Ducijevu inicijativu, u sezoni 1972/1973 glasanjem birali novog kapitena. Jedan glas više je presudio da kapitenska traka pripadne Draganu Kapičiću ali je Simonović uskoro otkrio da je glasanje bilo namešteno. U klubu su, zbog ovoga, usledili potresi, a revoltirani “borac protiv nepravdi i nepravilnosti u društvu” je najpre prestao da dolazi na treninge, a zatim i otišao u Englesku da tamo usavršava jezik. Na Ostrvu je ostao osam meseci i pitanje je da li bi se uopšte vratio u beogradski klub da mu čelnici Zvezde nisu zapretili oduzimanjem ranije dodeljenog stana. Bilo je to jedno od retkih odstupanja u životu Ljubodraga Simonovića koji je, kako je kasnije objasnio, na kompromis pristao zbog situacije u kojoj se tada nalazila njegova porodica.

U sezoni 1973/1974, poslednjoj u kojoj su zajedno u timu bili Duci, Moka i Kaponja, u Zvezdine vitrine je stigao prvi i za sada jedini međunarodni trofej – pehar namenjen osvajaču Kupa pobednika kupova. Simonović je sa 234 postignuta poena u 11 odigranih susreta (prosek 21.3 po meču) bio najbolji strelac tima u evropskom takmičenju. U finalnom duelu sa čehoslovačkom ekipom Spartaka iz Brna, odigranom 2. aprila 1974. godine u Udinama, ubacio je 19 poena, što je, uz 23 koša Kapičića i 20 Slavnića, bilo presudno za trijumf (86:75) jugoslovenskog tima.

Njegova poslednja sezona (1975/1976) je, ako se gledaju individualna dostignuća, bila verovatno i najbolja u dresu crveno-belih. Na 26 prvenstvenih utakmica upisao je 664 poena (prosek 25.5) i bio daleko najbolji igrač i strelac oslabljenog tima Zvezde (Slavnić i Kapičić su bili u JNA) koji je ligaško takmičenje završio na petom mestu.

Nakon gotovo decenije provedene u beogradskom klubu otišao je u nemački Bamberg, gde je u zrelim igračkim godinama potvrđivao svoje košarkaško majstorstvo. U prvoj sezoni je, ubacivši rekordnih 55 poena na jednom meču nemačkog prvenstva, ostvario prosek od 29.6 datih koševa po utakmici, a zadržao je visoku produktivnost i u narednoj kada je njegov prosek iznosio 27 poena po meču. Već spomenuta Stara Pazova je bila poslednja epizoda u igračkoj karijeri velikog asa. Usledile su godine i decenije u kojima je, baveći se raznim poslovima kako bi obezbedio egzistenciju, “širio naučno-profesionalne vidike” i pokušavao da, kroz objavljene knjige i intervjue, uveri što veći broj ljudi u opravdanost svojih stavova.

Ovaj od mnogih neshvaćeni čovek ostao je, bez obzira na visoku cenu koju plaća, dosledan u uverenjima za koje se zalaže, baš kao što je bio nesavitljiv tokom svih godina sjajne igračke karijere. Za takvog Ljubodraga Simonovića (gotovo) da nije bilo mesta (marginalno se pominje) u filmu “Bili smo prvaci sveta” posvećenom trijumfu Plavih na Mundobasketu u Ljubljani 1970. godine. Ni njegova Crvena zvezda ga nije stavila na spisak Zvezdinih zvezda (na njemu se nalaze Aleksandar Gec, Nebojša Popović, Aleksandar Nikolić, Borislav Stanković, Vladimir Cvetković, Zoran Slavnić, Zoran Radović i Saša Obradović) koje je izabrala kao najveće igrače u istoriji tog košarkaškog kluba. Pa ipak, taj kontraverzni ali i i neponovljivi Duci je za sve one koji cene njegove igračke majstorije, hrabrost i doslednost ostao trajna legenda Zvezde, srpske i jugoslovenske košarke.