Građani Crne Gore najradije biraju da žive u Podgovrici i na primorju, pokazala je anketa CdM-a. Od 580 ispitanika koji su anketu popunili, 61,5 odsto izabrao bi da živi u glavnom gradu ili nekoj primorskoj opštini, ali ima i onih koji bi živjeli na selu.

Ipak, čak 47,4 odsto njih nikada se ne bi preselilo na sjever Crne Gore dok bi život u toj regiji izabralo samo 16,2 odsto.

Na sjeveru države nekada je živjela polovina ukupnog stanovništva Crne Gore, ali je, nakon neuspješnih tranzicija i talasa iseljavanja tokom posljednih nekoliko decenija taj broj spao na jednu četvrtinu, kazao je u podkastu “Građansko izvještavanje” demograf Miroslav Doderović.

“Između dva popisa smanjio se broj onih koji žive na sjeveru, ali i broj stanovnika Nikšića i Cetinja. Cetinje je jedina prijestonica koja gubi stanovnike i to je veliki hendikkep u savremenoj demografskoj priči Crne Gore. Sve je izraženiji taj proces da se stanovništvo sa sjevera usmjerava prema Podgorici I tri primorske opštine – Budvi, Baru I Tivtu. Ove opštine su ujedno i pobjednici u procesu tranzicije jer u njih se stanovništvo konstantno doseljava, a raste i broj izgrađenih stanova”, kaže Doderović.

Ipak, dodaje, trend pada broja stanovnika ne važi ni za sve opštine na sjeveru, a kao pozitivan primjer navodi Rožaje.

“Između dva popisa u Crnoj Gori, broj stanovnika Rožaja se povećao sa 22.964 na 25.247, a u istom periodu je izgrađeno gotovo 1800 stanova tako da Rožaje odudaraju od priče da se sjever prazni. Broj stanovnika je porastao i u Petnjici i po tome možemo da vidimo da kulturološki i vjerski razlozi mogu uticati da neka sredina ne uđe u demografsku depresiju”, pojašnjava Doderović.

Najveći problem je, dodaje, što se mahom iseljavaju mladi ljudi, sposobni da rade i u najboljem reproduktivnom dobu. Zabrinjava. Kaže, i što se sve više sele čitave porodice.

Većina učesnika u CdM-ovoj anketi navela je loše uslove za život, nezaposlenost, nemogućnost napredovanja u karijeri, lošu infrastrukturu, siromaštvo, nedostatak škola i fakulteta te lošu ponudu kulturnih sadržaja kao glavne razloge iseljavanja sa sjevera.

Doderović dodaje još neke ključne faktore.

“Često ljudi bježe od nepravde, često traže sigurnost i bezbjednost jer nemaju povjerenja u institucije. Ponekad nisu zaštićeni od diskriminacije i idu tamo gdje misle da toga nema, najčešće u Zapadnu Evropu i SAD. Kada je riječ o Crnoj Gori, tu je Podgorica lijepi izlog države, ima aerodrom, željezničku i putnu infrastrukturu, brojne sadržaje. Podgorica je administrativni centar pa dosta ljudi radi u državnoj administraciji što im omogućava sigurne prihode iz budžeta. To su razlozi što Podgorica često bude zamjena za Zapadnu Evropu”, kaže Doderović.

Većina građana koji su učestvovali u našoj anketi, tačnije 68,4 odsto, ocijenilo je Vladinu politiku ravnomjernog regionalnog razvoja ocjenom 1, a čak 61,9 odsto učesnika smatra da će projekat “Velje brdo”, kojim je najavljena gradnja oko 12 hiljada stanova u Podgorici, dovesti do dodatnih migracija sa sjevera u glavni grad.

Sa njima je saglasan i Doderović.

“Na prvi pogled, Velje brdo je bajkovita prića. Vi ćete da izgraditi 12 hiljada stanova i da u njih naselite oko 40 hiljada stanovnika. To će biti novi grad koji će imati bolnice, škole, poslovne centre i on će prema urbanističkim standardima biti idealan. Tu priču komplikuju ekološki razlozi – ugrožavanje Zete i vodoizvorišta Mareza, što dovodi do ekološke krize i pitanje je da li se njome može kvalitetno upravljati. Pored toga, ovaj je projekat mamac za nove doseljenike koji će po povoljnim uslovima moći da kupe stan u Podgorici”, kaže Doderović.

Smatra i da će Velje brdo biti prilika za doseljavanje izvjesnog broja stranaca u Podgoricu jer, kako kaže, niko naše građane ne može spriječiti da kupljene stanove izdaju.

Ukoliko se ovi demografski trendovi nastave, ističe, Crna Gora će se u narednim decenijama suočiti sa brojnim izazovima.

“Crna Gora će se suočiti sa padom prirodnog priraštaja i starenjem stanovništva. Doći će do poremećaja na tržištu rada jer ćemo imati veliku nezaposlenost, ali I nedostatak radne snage pa ćemo morati da je uvozimo. I dalje će sjever biti nepoželljan za život i prazniće se, a broj stanovnika će rasti u Podgorici i na primorju. Sve to će voditi tome da ćemo imati veliki broj porodica i pojdeinaca koji žive u zoni siromaštva”, upozorava Doderović.

Da bi se ovakav scenario ublažio ili izbjegao potrebna su, naglašava, održiva rješenja.

“Država mora da bude odgovorna prema građanima i da nudi održiva rješenja. Mora se na pravi način uhvatiti u koštac sa izazovom zelene i digitalne tranzicije, a ne da se bave nebitnim stvarima”, poručuje Doderović.