Crna Gora je prvi registar malignih neoplazmi dobila tek 2013. godine i od tada se sistematski prikupljaju podaci o svim slučajevima obolijevanja od raka među stanovnicima naše države. Tadašnji podaci, kao i najnovije procjene, pokazuju da se u našoj državi čak svaka tri sata otkrije jedan slučaj obolijevanja od raka, a da dnevno premine do pet pacijenata.

U Institutu za javno zdravlje (IJZ) kazali su da do 2013. nijesu postojali podaci o broju oboljelih od raka u Crnoj Gori. Podaci koji se mogu naći u Statističkim godišnjacima (do 2013) se odnose na broj kontakata (posjeta) pacijenata oboljelih od raka sa zdravstvenin sistemom. To nijesu brojevi slučajeva oboljenja ili broj oboljelih od raka (jedna osoba može oboljeti od više vrsta raka).

– Prve godine registracije (2013) je bilo ukupno 2.784 slučaja obolijevanja od raka (uključujući i slučajeve raka kože), drugim riječima, u prosjeku na svaka tri sata regsitrovan je jedan novi slučaj obolijevanja od raka. Iste godine od raka je umrlo 1.547 osoba ili prosječno svaki dan su četiri osobe umrle od raka. To su do sada jedini zvanično objavljeni podaci o obolijevanju od raka u Crnoj Gori. Razlog za to je nedovoljni broj zaposlenih u Registru. Podaci za 2014. godinu su u pripremi za objavljivanje – saopštili su iz IJZ.

Na osnovu podataka iz 2013. godine su napravljene procjene o broju novih slučajeva obolijevanja od raka u Crnoj Gori za 2020. godinu, procjene je uradila Međunarodna agencija za istraživanje raka u Lionu. Prema tim procjenama broj novih slučajeva u Crnoj Gori tokom 2020. godine je 3.184 (uključujući slučajeve raka kože), a procijenjeni broj umrlih od raka je 1.765.

– Pet najučestalijih primarnih lokalizacija malignih neoplazmi, kod oba pola, su pluća, dojka, nemelanomske maligne neoplazme kože, kao i olorektum i mokraćna bešika i čine 52,5 odsto svih novoregistrovanih slučajeva u 2013. godini. Maligniteti navedenih lokalizacija su povezani sa nezdravim životnim stilovima (pušenje duvana, fizička neaktivnost, gojaznost, nezdrava ishrana, prekomjerna konzumacija alkohola i prekomjerno izlaganje sunčevoj svjetlosti), što ukazuje na značaj primarne prevencije čiji je cilj smanjenje rizika udruženih sa ovim faktorima koji se mogu modifikovati. Najzastupljenije lokalizacije malignih neoplazmi kod muškaraca su bile: traheja, bronh i pluća (skoro svaki peti novoregistrovani slučaj kod muškaraca), koža (nemelanomske maligne neoplazme), debelo crijevo, rektum i anus (svaki deseti novi slučaj), prostata i mokraćna bešika. Najzastupljenije lokalizacije malignih neoplazmi kod žena su bile: dojka (četvrtina svih novoregistrovanih slučajeva kod žena, ujedno i druga lokalizacija po učestalosti za oba pola), koža (nemelanomske maligne neoplazme), debelo crijevo, rektum i anus, traheja, bronh i pluća i grlić materice – kažu u IJZ.

Godišnje obolijeva oko 20 djece

U IJZ kažu da je tokom 2013. godine bilo 17 slučajeva obolijevanja od raka među djecom od nula do 14 godina. U uzrasnoj kategoriji do 19 godina bili su 24 slučaja obolijevanja.

– Procjene za 2020. godinu, za iste uzrasne kategorije, su 17 novih slučajeva za djecu 0-14 godina i 23 za kategoriju 0-19 godina starosti – navode u toj ustanovi.