Kompanije Termoelektrana, Rudnik uglja, Gradir Montenegro i Vektra Jakić koje su prepoznate kao najveći zagađivači životne sredine u Pljevljima, moraju da nađu način da stabilizuju poslovanje, a da to ne bude na štetu opštine. Pet odsto od godišnjih prihoda, koliko bi trebalo da plaćaju po osnovu eko-naknade najmanje je što mogu da urade za lokalnu zajednicu – ocijenio je za Pobjedu predsjednik opštine Pljevlja Mirko Đačić.

Zakon o životnoj sredini koji se primjenjuje od prošlog avgusta predviđa mogućnost da lokalne uprave propišu naknadu po osnovu zagađivanja životne sredine. Opština Pljevlja je 6. marta proslijedila Ministarstvu održivog razvoja i turizma zahtjev za davanje saglasnosti na prijedlog odluke o naknadi, kojom je predviđeno da kompanije-zagađivači plaćaju pet odsto ostvarenog prihoda na godišnjem nivou od prodaje sirovine, poluproizvoda i proizvoda u zemlji i inostranstvu, u dvije rate.

Đačić kaže da nijesu dobili zvaničnu informaciju o prijedlogu, već da su iz medija i sa sjednice Skupštine Crne Gore saznali da je Ministarstvo prijedlog odluke proslijedilo na mišljenje resorima ekonomije i finansija. – Ministarstvo ekonomije, kako je saopštila generalna direktorica za klimatske promjene Ivana Vojinović, ocijenilo je da u planiranom iznosu eko-naknada može uticati na cijene proizvoda i ugroziti poslovanje tih kompanija.

Pretpostavljam da su prvenstveno mislili na EPCG i na Rudnik uglja. Trebalo bi u Ministarstvu ekonomije da se sjete da je italijanski dio menadžmenta EPCG praktično oštetio kompaniju za milione eura, a pritom su Pljevlja sa ovolikim potencijalom ostala bez prihoda te vrste. Mnogo bolje bi bilo da je taj novac umjesto u džepovima italijanskih partnera završio u opštini Pljevlja i da smo ga koristili za unapređenje životne sredine – kaže prvi čovjek Pljevalja.

Računica pokazuje da bi se po osnovu oporezivanja zagađivača od četiri kompanije u opštinsku kasu godišnje slilo oko 8.000.000 eura. – Prihod TE je između 100.000.000 i 110.000.000 eura, što znači da bi Elektroprivreda trebala da plaća 5.000.000 eura opštini. Prihodi Rudnika uglja su oko 50.000.000 eura, pa bi njegov dug zbog zagađenja životne sredine godišnje iznosio 2.500.000 eura. Ako postoji neko kome nije jasno zašto te kompanije treba da plaćaju, podsjetiću da Termoelektrana radi od 1982. godine i da nikada ova lokalna zajednica, niti opština po osnovu zagađenja nije ubirala nijedan cent, što je apsurdno. Imamo primjere u regionu (Slovenija, Bosna, Srbija) gdje lokalne zajednice po tom osnovu dobijaju nadoknadu od zagađivača. Dalje, sve što Rudnik uglja radi podrazumijeva veliki uticaj na zemljište. Deponija Jagnjilo, sami površinski kop Potrlica, površinski kop Borovica, tj. Šumane, intervencije su tako velike da se na izvjestan način mijenja ne samo reljef, nego i mikroklima, uslovi života. Kad je u pitanju kompanija Gradir Montenegro, dovoljno je vidjeti kako izgledaju lokacije na mjestima gdje oni posluju, a svi znamo što i kako radi kompanija Vektra – kazao je Đačić. Poslovanje Prema njegovim riječima ekološka naknada opštini je značajna, jer na drugi način ne može da ostvari dovoljno prihoda, ne samo za saniranje zagađenja koja naprave zagađivači i unapređenja životne sredine kao prioritenu aktivnost, već i za druge značajne razvojne projekte. – Prije tri godine zatekli smo dug od 21.000.000 eura i uspjeli da bankama vratimo više od 5.000.0000 eura, zatvorili smo šest kredita i preostalo je još šest i nešto više od

3.000.000 eura duga bankama. Uspjeli smo za ove tri godine da odgovorimo na neke osnovne potrebe grada, što je vidljivo na infrastrukturi. Ali postavlja se pitanje kako dalje obezbijediti sredstva za stabilizaciju finansija opštine, za razvojne programe i za sanaciju ekološke slike grada?! To je moguće jedino uraditi, ako uvedemo eko-naknadu, a tu mogućnost, podsjećam, nam je dao Zakon.

U suprotnom, bićemo u većem problemu nego što smo sada, jer nijesmo u mogućnosti čak da izvršavamo pojedine obaveze prema državi, kao što je porez na zarade zaposlenih – kazao je Đačić. On očekuje da uz donacije ove godine opština ostvari oko 11.000.000 eura prihoda što, kaže, nije dovoljno za funkcionisanje. – Tvrdim, najodgovornije, da opština ne može da funkcioniše sa manje od 15.000.000 euragodišnjih prihoda.

Smanjenje broja zaposlenih nije rješenje, jer sredstva dobijena na taj način ne znače puno. Osim toga, da bismo smanjili broj zaposlenih moramo imati novac da isplatimo otpremnine. S obzirom na to da novac nemamo, morali bi da tražimo kredit. Ove godine podnijeli smo zahtjev Ministarstvu finansija za kredit u iznosu od 600.000 i odbijeni smo zato što ne ispunjavamo uslov – naglasio je Đačić. Dodatni problem je, kaže on, to što neke kompanije za finansijsku nedisciplinu koju pokazuju prema opštini imaju podršku. – Ko zna koji put ponavljam da su prihodi od kompanije Vektra Jakić nula, i po osnovu poreza na nepokretnost i po osnovu koncesionih naknada i svako malo desi se da njene obaveze budu reprogramirane, a da mi iz opštine na to ne možemo da utičemo – rekao je Đačić.

Štednja

Razumijem, kaže Đačić, da je pitanje eko-naknada složeno, ali ,,resursi Pljevalja moraju biti iskorišćeni i u korist građana, makar jednim dijelom“. – Za proteklih 35 godina, da se godišnje samo milion ubirao po osnovu eko-naknada, imali bismo 35.000.000 eura. Davno bi bila riješena i toplifikacija i svi infrastruktrni projekti i postrojenje za prečišćavanje pitke vode Pliješ. Dok se na principijelan i zakonit način ne realizuju takve mjere sigurno nećmo moći da napravimo ozbiljniji korak naprijed. Bez ove naknade, opština ne može da funkciniše. Eko-naknada nije namet opštine, njeno uvođenje predviđeno je Zakonom, pa očekujem da dobijemo saglasnost. Što se zagađivača tiče, siguran sam da porez na zagađenje neće ugroziti njihovo poslovanje. Neka EPCG i TE, Rudnik, Gradir Montenegro i Vektra uvedu mjere štednje, smanje troškove, zarade i zaposlenima i rukovodstvu… I na taj način mogu doći do novca koji treba da izdvajaju kao zagađivači – poručuje predsjedenik pljevaljske opštine.