Foto: Wikipedija-

Savindan je praznik Srpske pravoslavne crkve koji se slavi 27. januara (tj. 14. januara po starom kalendaru), kojim se obilježava uspomena na Svetog Savu, princa dinastije Nemanjića, srpskog prosvjetitelja i prvog arhiepiskopa srpskog.

Sveti Sava srpski

Praznik Savindan je u crkvenom kalendaru upisan crvenim slovima: Sveti Sava, prvi arhiepiskop srpski. Praznik Svetog Save je jedan od najvećih hramovnih i porodičnih praznika u srpskom narodu, svetkuju ga mnoge zanatlije a proglašen je i za školsku slavu.

Porijeklo praznika

Na ovaj dan, Sveti Sava je okončao svoj život i crkva je ustanovila da se ovog dana obilježava uspomena na život i djelo Svetog Save. Umro je u ponedeljak 14. januara 1236. godine, u gradu Trnovu u Bugarskoj.

Do procvata svetosavskog kulta je došlo stvaranjem nove srpske države. Još početkom XIX vijeka je spjevana poznata Himna svetom Savi, a zakonom iz 1840. godine njegov praznik postaje opšta školska slava u Srbiji.

Školska slava

Sveti Sava je ustanovljen za školsku slavu odlukom Sovjeta Knjažestva Srbskog 2. januara 1840. godine, a na predlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja iz Kragujevca. Atanasije Nikolić je nastavničkim savjetima Liceja i gimnazijama predložio taj dan kao praznik svih škola. U odluci Popečiteljskog prosvještenija, predstavnici državne i crkvene vlasti propisali su da se Sveti Sava proglašava za patrona svih škola i da se od tada 14/27. januara ima u svim školama najsvečanije proslavljati. Iste godine su prve proslave organizovane. Prvo se organizovala služba u crkvi, procesija mladih sa sveštenicima, profesorima, učiteljima i opštinarima, koji su nosili barjake. Povorka je svečano prošla čaršijom pjevajući tropar svetitelja. U Liceju su osvještane prostorije i organizovana priredba. Za goste i viđene građane u Liceju je organizovan ručak.

Crna Gora ga uvodi 1856. godine, pod knjazom Danilom.

Praznik se proslavljao kao školska slava sve do 1945. godine, kada je ukinut odlukom vlasti.

Narodni običaji i simbolika

Mnogi narodni običaji oko Svetog Save vezani su za stoku i za strah od vukova. Oko Savindana se nije smjela stoka tjerati u šumu (iz straha od vukova) i ništa se nije smjelo raditi sa sječivom. Britve nisu otvarane da bi vucima čeljusti ostale sklopljene. Žene nisu smjele ništa bojiti u crveno kako vuci ne bi klali stoku.

Da bi umolili sveca da vukove okrene od njihovog stada, u mnogim krajevima se ovaj praznik proslavljao vrlo svečano i prije njega se postilo sedam dana.

Postoji mnogo narodnih vjerovanja vezanih za Savindan, među kojima i to da ako na Svetog Savu grmi, desiće se važni događaji u zemlji.