Slika energetskih prilika u regionu značajno se mijenja postavljanjem podmorskog kabla između Crne Gore i Italije. Riječ je o novom tranzitnom pravcu kojim se povezuju elektroenergetski sistemi zapadne i istočne Evrope, čime Crna Gora dobija poziciju jednog od najznačajnijih energetskih čvorišta Evrope, ocijenjeno je na panel diskusiji “Energetika na Balkanu – stanje i budućnost”, organizovanoj u okviru Konferencije o ekonomiji u Budvi.

Direktor kompanije TERNA Crna Gora-Italija Đanluka Vetize (Gianluca Vettese) je najavio da će podmorski kabl dug 450 kilometara biti u komercijalnoj upotrebi do kraja godine.

“Završavamo testiranje kabla po međunarodnim i standardima Evropske unije”, rekao je Vetize.

Naglasio je da je riječ o prvoj fazi ovog projekta čija je ukupna snaga planirana na više od 1000 MW.

“U planu je postavljanje još jednog podmorskog kabla prema Italiji, kako bi se cio projekat zaokružio”, naveo je on.

Izvršni direktor Elektroprivede Crne Gore Igor Noveljić je naglasio da je energetika najvažnija ekonomska grana i velika razvojna šansa Crne Gore. Kazao je da će u naredne dvije godine EPCG realizovati investicioni ciklus, u četiri postojeće elektrane, vrijedan 170 miliona eura.

“Završiće se modernizacija hidroelektrana Perućica i Piva, kao i ekološka rekonstrukcija Termoelektrane Pljevlja, što će koštati 40 miliona, dok će 20 miliona biti uloženo u sanaciju deponije Maljevac”, naveo je Noveljić.

Najavio je izgradnju solarne elektrane u Ulcinju vrijedne 200 miliona eura i vjetroelektrane Krnovo u vrijednosti 50 miliona eura.

“Urađen je idejni projekat za hidroelektranu Komarnica čija bi gradnja trebalo da se zavši u narednih 10 godina”, rekao je on i dodao da je sve navedeno u zbiru 700 miliona eura investicija ili 500 MW nove snage iz obnovljivih izvora energije.

“Godišnja proizvodnja Elektroprivrede iznosiće 900 GWh”, rekao je izvršni direktor EPCG.

Ministar za ekonomski razvoj Kosova Valjdrin Luka (Valdrin Lluka) govorio je o energetskim kapacitetima Kosova, koje ima
najnižu cijenu struje u Evropi, poslije Ukrajine.

“Kosovo je planiralo da uloži tri milijarde eura u gradnju novih elektrana. Najprije će započeti gradnju elektrane od 450 MW kako bismo uz energiju iz obnovljivih izvora zadovoljili domaće potrebe i obezbijedili stabilnost energetskog sistema”, kazao je Luka.

Potpisali su ugovor sa Njemačkom za izgradnju vjetroelektrane, a Turci su već sagradili solarnu na tom području.

“U narednim godinama imaćemo 400 MW obnovljive energije”, saopštio je Luka.

Prema njegovim riječima, izuetno je važno regionalno povezivanje u energetici.

“Smatramo da je perspektiva u ovom privrednom sektoru jako dobra jer imamo značajne potencijale”, zaključio je on.

Predsjednik Odbora Regulatorne agencije za energetiku Branislav Prelević je ocijenio da je tema panela u fokusu svih
važnijih skupova širom Evrope. On je akcenat diskusije stavio na novu regulativu EU – IV energetski paket.

“Evropska unija se ujedinila oko struje, jer je svjesna da je najranjivija u ovoj oblasti. Ona uvozi 53 odsto potrebne energije i za
to troši 400 milijardi dolara. Samo u ovoj godini mjesečno plaća 30 milijardi dolara za struju”, kazao je Prelević.

Istakao je da je EU u nepovoljnom položaju jer joj je glavni snabdjevač Gasprom iz Rusije.

“Evropska unija planira da uloži 1000 milijardi eura za razvoj energetike u narednih 10 godina”, saopštio je.

Naglašava da je Crna Gora daleko odmakla u energetskoj zajednici i lider je po pitanju implementacije EU politika. Crnogorska regulatorna agencija je članica ACER-a, iako naša zemlja nije u EU.

“Energetska zajednica želi da se u regionu implementiraju sve politike EU, ali je region prilično inertan i usporava te procese”,
smatra on.

Član uprave CROPEX Hrvatska Ivica Toljan ocijenio je da su konferencije poput budvanske veoma vrijedne, jer na jednom mjestu daju značajne podatke donosiocima odluka.

“Kabl prema Italiji je veliki doprinos Crne Gore stabilnosti energetskog sistema Evrope. Činjenica je da ovakvi kablovi nigdje u
svijetu ne posluju loše”, decidan je Toljan.

Prema njegovim riječima, sve elektrane će morati da se usklade sa politikom Evropske unije čija se energetika sve više zasniva na obnovljivim izvorima.

“Nema ulaska u EU sa emisijom ugljen dioksida iz termoelektrana”, naglasio je Toljan.

On zaključuje da je nacionalna berza temelj nacionalne energetike, te da nema nikakve prepreke da se Crna Gora priključi evropskoj iako još nije u Uniji.

“Crna Gora će sa kablom postati energetski hab”, zaključio je on i naglasio da je potrebno organizovati edukacije kako bi se prilike koje nosi taj projekat iskoristile na najbolji način.

Moderator panela bio je analitičar tržišta energijom Alpiq Energy SE Pavle Grbović.