Centralna banka predlaže bankama da prate poslovanje svojih klijenata i da im u slučaju da upadnu u probleme izazvane pandemijom koronavirusa (COVID-19) pomognu tako što će rokove otplate postojećih obaveza i novih kredita uskladiti sa njihovim mogućnostima, saopšteno je “Vijestima” iz CBCG na pitanje o preporukama bankarskom sektoru u slučaju da poslovanje privrede bude narušeno zbog virusa.

“Da bi na adekvatan način sagledale uticaj pandemije COVID-19 na poslovanje privatnog sektora i stanovništva, preporuka bankama je da, u saradnji sa svojim klijentima, pažljivo prate razvoj situacije, uz pravovremeno predviđanje uticaja na njihove novčane tokove, te da eventualno vrše prilagođavanja rokova otplate njihovih obaveza u skladu sa novim očekivanim novčanim tokovima klijenata. Takođe, prilikom odobravanja novih izloženosti, banke treba da sagledaju uticaj navedenih događaja na očekivane novčane tokove potencijalih zajmoprimalaca”, zvanično su kazali “Vijestima” iz CBCG, na čijem čelu je Radoje Žugić.

Predsjednica Evropske centralne banke (ECB) Kristin Lagard ocijenila je da je pandemija koronavirusa “veliki šok” za ekonomiju eurozone i traži ambiciozan i koordinisan budžetski odgovor vlada i pozvala ih da ubrzaju donošenje mjera.

ECB konstatuje znatno pogoršanje kratkoročnih izgleda rasta u eurozoni zbog uticaja epidemije koronavirusa i poručuje da je sada na državama da djeluju, pošto je ta centralna institucija objavila niz monetarnih mjera da podrži privredu zemalja eurozone.

U Crnoj Gori se čekaju i formalne mjere države.

U vezi smanjenja rizika koji bi mogli uticati na projekcije ekonomskog rasta, iz CBCG navode da postupaju u skladu sa nedavnim preporukama Međunarodnog monetarnog fonda (MMF) o postupanju centralnih banaka radi prevencije uticaja pandemije COVID-19 na lokalne ekonomije.

“Plan mjera koje bi CBCG preduzela u slučaju potrebe dio su ‘contigency plana’ koji ima povjerljiv karakter, kao što je to slučaj i sa drugim centralnim bankama. U slučaju ekstremne materijalizacije rizika i posljedičnog, mogućeg rasta nezaposlenosti, moglo bi doći do povećanja nivoa nekvalitetnih kredita, što bi predstavljalo sistemski rizik. Stoga bi se makroprudenciona mjera CBCG koja se odnosila na potrebu kvalitetnijeg obezbjeđenja dijela gotovinskih kredita, i za ovaj slučaj, pokazala kao opravdana i efikasna”, istakli su iz vrhovne monetarne institucije.

Sinhronizovani rad CBCG i poslovnih banaka u proteklom periodu, kako navode, rezultirao je time da bankarski sektor Crne Gore, sa koeficijentom solventnosti od 17,73 odsto i neto profitom od 50,58 miliona eura na kraju 2019, ima najstabilnije pokazatelje i najkvalitetnije bilanse od početka finansijske krize 2008. godine.
“Možemo se složiti sa međunarodnim finansijskim institucijama da je naš bankarski sistem uspio da se oporavi od finansijske krize, odnosno da zaliječi sistemske ranjivosti. Dodatni kvalitet sistema, u odnosu na period prije 2008. godine, potvrđuje činjenica da postoji značajan baffer likvidnosti (20,48 na kraju januara 2020. godine), koji je posebno važan u kriznim situacijama”, saopštili su iz CBCG.

CBCG je, kako su naveli, u procesu revidiranja makroekonomskih i finansijskih projekcija o uticaju epidemije COVID-19 na ekonomska i finansijska tržišta.

“Rani indikatori poslovanja zemalja EU tek pristižu i trenutne procjene su u fazi simulacija, odnosno tehničkih pretpostavki, pa još nijesu pouzdane da bi bile zvanično objavljene. Naime, i Evropska komisija je, prilikom predstavljanja zimske ekonomske prognoze 13. februara 2020. identifikovala COVID-19 kao novi negativni rizik za ekonomiju EU i naglasila značajnu neizvjesnost koja otežava predviđanje uticaja virusa na ekonomiju EU. Druga okosnica projekcija se odnosi na mikro indikatore crnogorske ekonomije koji za januar još ne ukazuju na materijalizaciju efekta koronavirusa na crnogorsku ekonomiju, dok februarski podaci tek treba da budu dostavljeni”, ukazali su iz CBCG.

Od raspoloživih podataka iz januara 2020, stopa nezaposlenosti bilježi pad sa decembarskih 16,21 na 15,35 odsto, dok turizam bilježi blagii rast dolazaka turista od 0,9 odsto u odnosu na januar 2019.

“Imajući u vidu iskustva iz prethodne finansijske krize, ono što možemo identifikovati je da transmisioni efekat promjene poslovnog ciklusa sa tržišta EU na projekcije glavnih makroekonomskih pokazatelja u Crnoj Gori kasne u rasponu od jednog do tri kvartala, odnosno počinju da utiču na crnogorsku ekonomiju poslije 3 do 9 mjeseci, u zavisnosti od tipa privredne djelatnosti. Sa druge strane, transmisija makroekonomskog šoka Crne Gore na ključne finansijske pokazatelje je veoma brza, tako da sa velikom pažnjom pratimo razvoj kritičnih parametara”, kazali su iz CBCG.

Rad od kuće, da se pune bankomati…

CBCG je u cilju smanjenja rizika obolijevanja ljudi od COVID-19 virusa, obezbijedila uslove za rad od kuće za određeni broj zaposlenih, a u toku je proces testiranja scenarija.

“CBCG je 5. marta privremeno obustavila službena putovanja u inostranstvo. Sve neophodne aktivnosti predviđene ovim službenim putovanjima realizuju se elektronskim putem. Ujedno, vodi se striktna evidencija podataka o odsustvu i razlogu odsustva zaposlenih”, naveli su iz ove institucije. I banke su dužne da brinu o svojim zaposlenima uz obezbjeđenje efikasnog opsluživanja građana u svim scenarijima.

“S obzirom da imamo blisku koordinaciju sa bankama, možemo reći da sve banke u sistemu imaju mogućnost rada na daljinu, pri čemu su, konkretno, u slučaju pojave koronavirusa, obezbijeđeni dodatni resursi za takav rad, u vidu računara i potrebnih softverskih licenci. Takođe, sve banke imaju definisane procedure za rad na daljinu, tako da postoje i definisani koraci koje zaposleni treba da preduzmu u slučaju potrebe za radom na daljinu. Sve banke su obezbijedile mehanizme za redovno snabdijevanje bankomata gotovinom”, naveli su iz CBCG.