“Evropa sad 1” je imala uticaj na inflaciju u 2022. godini, kao što i “Evropa sad 2” ima sada uticaj na inflaciju. To smo nesporno dokazali”, kazala je juče profesorica Ekonomskog fakulteta Maja Baćović na panel diskusiji sa premijerom Milojkom Spajićem i šefom njegovog kabineta Brankom Krvavcem.

Ona je to navela nakon što je Spajić u svom izlaganju pokušao da zaključi da “Evropa sad 1” nije imala uticaj na infaciju u 2022. godini.

Profesori Ekonomskog fakulteta ostali su pri zaključku svog istraživanja da su mjere “Evropa sad 1” iz 2022. godine imale uticaj na inflaciju, dok su premijer Milojko Spajić i šef njegovog kabineta Branko Krvavac tvrdili da je tim Ekonomskog fakulteta koristio netačne podatke Monstata i da su ih oni doveli do pogrešnog zaključka.

To su i jedni i drugi saopštili na panel diskusiji “Analiza cijena i poslovanja trgovinskih lanaca u Crnoj Gori”, koja je juče organizovana na Ekonomskom fakultetu u Podgorici i koja je trajala skoro tri sata.

Spajić je prije dvije sedmice na panel diskusiji Unije poslodavaca kazao da je “sramotna analiza” Ekonomskog fakulteta o rastu inflacije u 2022. godini, da je to “čista laž” i da će popričati “sa tim ljudima koji su je radili.

Zaključak te analize Ekonomskog fakulteta je da su cijene prehrambenih namirnica u Crnoj Gori, kada su prema Monstatu rasle 29 odsto, prevashodno rasle zbog povećanja uvoznih cijena od dobavljača, rasta troškova materijala trgovaca i rasta zarada u 2022. godini. Sam premijer je taj treći razlog povezao sa “Evropom sad 1” čija je primjena počela u januaru 2022. godine, jer se taj program ne pominje direktno u analizi.

Spajić je juče profesore ubjeđivao i da pogrešno računaju produktivnost, odnosno da ona nije pala u 2022. godini kako tvrde u analizi. Kazao je da je netačna ocjena da “rast zarada koji nije praćen rastom produktivnosti vodi rastu cijena”.

Premijer je naveo da su produktivnost računali tako što BDP podijele sa brojem zaposlenih, i da su tako dobili pad produktivnosti jer je broj zaposlenih značajno povećan, za 80 hiljada, u 2022. godini u odnosu na 2021. Kazao je i da to nije bio stvaran broj povećanja radnih mjesta, već da je usljed smanjenja doprinosa i poreza na zarade početkom 2022. godine (Evropa sad 1) došlo do smanjenja sivog tržišta rada.

Baćović, koja je rukovodila timom koji je radio analizu, kazala je da se produktivnost tako ne računa već na osnovu naučno utvrđenih metoda, ali to nije smetalo Spajiću da više puta navodi da je pogrešno računata produktivnost i da nije bila u padu.

Premijer je kazao, navodno citirajući podatke iz analize, da se u njoj tvrdi da je rast cijena iz uvoza iznosio 29 odsto, a da je ukupan rast cijena hrane u Crnoj Gori bio 31 odsto, što je za njega bio dokaz da su svi ostali domaći uticaji na cijene bila dva odsto, odnosno da ih praktično nije ni bilo.

Profesorica Baćović je kazala da je to pogrešno računanje i da se radi o različitim osnovama, ali je više puta bila prekidana od Spajića i Krvavca, iako je molila da je makar tri minute ne prekidaju.

Ona je navela da su trgovci u 2022. godine imali značajno veće troškove bruto zarada, i da su taj trošak nadoknadili kroz djelimično povećanje marži, uz glavni razlog, rasta uvoznih cijena. Baćović je istakla i da se oni nisu bavili razlozima rasta bruto troškova za zarade.

Spajić je tvrdio da to nije tačno jer je Vlada kroz “Evropu sad 1” smanjila dažbine na zarade i da su trgovci mogli imati samo manje troškove.

Međutim podaci Monstata, kažu da je prosječna bruto zarada u trgovini u 2021. godini iznosila 591 euro, a u 2022. godini 729 eura. Takođe, finansijski izvještaji najvećeg trgovačkog lanca pokazuju da su u 2021. godini imali bruto trošak na zarade od 19 miliona eura, a da je on u 2022. iznosio 21,2 miliona eura.

Spajić je na kraju kazao da je iz svega što su iznijeli jasno da je inflacija u 2022. godini nastala na osnovu rasta uvoznih cijena i da “Evropa sad 1” nije imala uticaj, na što je Baćović kazala “to vi tvrdite” i istakla da je njihova nesporna naučna analiza utvrdila da je na rast zarada uticaj imala “Evropa sad 1”, kao i da sada cijene rastu i zbog uticaja “Evrope sad 2”.