U toku je provjera pojedinih slučajeva eventualnog sukoba interesa javnih funkcionera u vezi sa lokalnim izborima koji će biti održani 13. aprila u Nikšiću i Herceg Novom, rečeno je Pobjedi iz Agencije za sprečavanje korupcije (ASK).

– Zakonom je jasno propisano da javni funkcioneri ne smiju privatni interes stavljati iznad javnog. U skladu s tim, ASK daje mišljenja na zahtjev funkcionera, djeluje preventivno kako bi smanjila broj potencijalnih situacija sukoba interesa i pokreće postupke kada utvrdi sumnje u kršenje zakona – rečeno je našem listu iz te institucije.

PROPISI

U susret prvom ovogodišnjem izlasku na birališta građana dva crnogorska grada, Pobjeda je od Agencije zatražila precizne informacije o tome koja sve postupanja javnih funkcionera smatra spornim.

Oni su podsjetili da su posvećeni „dosljednoj primjeni zakonskih propisa u cilju zaštite integriteta izbornog procesa, sprečavanja zloupotreba i obezbjeđivanja transparentnosti upotrebe javnih resursa, kao i osiguravanja transparentnosti rada javnih funkcionera“.

Iz ASK-a su precizirali da su, prema važećem zakonodavnom okviru, zabranjene dvije vrste funkcionerske kampanje.

– Prvo, to je zloupotreba službenih prostorija. Ukoliko svi učesnici izbornog procesa nemaju jednak pristup, službene prostorije se ne smiju koristiti za pripremu i realizaciju kampanje. Drugo je angažovanje javnih funkcionera u kampanji tokom radnog vremena. To znači da je javnim funkcionerima zabranjeno angažovanje na aktivnostima izborne kampanje u toku radnog vremena – dodaju iz ove institucije.

Isto se odnosi i na zaposlene u državnim organima, organima državne uprave, lokalne samouprave, lokalne uprave, te javnim preduzećima, javnim ustanovama i državnim fondovima.

No, izuzeci uvijek postoje, pa se tako ova ograničenja ne odnose na poslanike i odbornike koji su a priori politički predstavnici na svojim „radnim mjestima“.

Sankcije za kršenje zakona, prevashodno onog o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja, takođe su definisane.

– ASK će, u skladu sa svojim nadležnostima, procesuirati svako utvrđeno kršenje zakona. Takođe, u opštinama gdje se održavaju izbori, pojačane su kontrole i nadzor nad potencijalnim zloupotrebama javnih resursa – napominju iz ove agencije.

ASK takođe djeluje u situacijama kada određena nedozvoljena ponašanja nijesu formalno kažnjiva – na osnovu određenih zakona ili sličnih pravnih akata.

– Kada te radnje mogu da naruše integritet institucija i izbornog procesa, ASK javno ukazuje i apeluje na odgovorno ponašanje, koristeći svoj autoritet da podigne standarde transparentnosti i etičkog djelovanja – zaključuju iz te institucije.

Iz ASK-a podsjećaju da su stalno prisutni u opštinama u kojima se održavaju izbori, ali da djeluju i kroz preventivne aktivnosti koje uključuju konstantnu komunikaciju sa institucijama, partijama i građanima u kampanji.

RIJEŠENE SITUACIJE

U izbornim ciklusima tokom proteklih par godina, kako na lokalnom, tako i na državnom nivou, Agencija za sprečavanje korupcije je više puta „rješavala“ situacije kada se odlučivalo o tome da li su javni funkcioneri prekršili Zakon o finansiranju zbog učešća u predizbornim kampanjama.

Tako su nekadašnji premijer Dritan Abazović i aktuelni predsjednik Jakov Milatović svojevremeno prijavljeni zbog ovakvog tipa prekršaja. Naime, Abazović je prijavljen zbog aktivnosti koje se odnose na izbornu promociju u toku radnog vremena pred parlamentarne izbore održane 11. juna 2023. godine. I Milatović je provjeravan zbog eventualnog kršenja Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja, pošto je u toku radnog vremena imao promotivne aktivnosti vezane za listu „Za bolju Podgoricu“ u susret izborima koji su u Glavnom gradu održani 29. septembra prošle godine. U oba slučaja, ASK je utvrdila da zakon nije prekršen, jer kao šefovi Vlade odnosno države nemaju zakonski propisano radno vrijeme koje bi ih ograničavalo u aktivnostima koje se odnose na promociju izbornih lista.

S druge strane, Milatović nije dobro prošao po prijavi povodom snimanja promotivnog videa „Predsjednik Milatović – Moć je u vašim rukama“ u službenim prostorijama koje koristi, i to za vrijeme predizborne kampanje u Podgorici. Tada je Agencija navela da je prekršen član 36 Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja koji zabranjuje „korišćenje prostorija državnih organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave i organa lokalne uprave, javnih ustanova, državnih fondova i privrednih društava čiji je osnivač ili većinski ili djelimični vlasnik država ili jedinica lokalne samouprave za pripremu i realizaciju aktivnosti kampanje, ukoliko se isti uslovi ne obezbijede svim učesnicima u izbornom procesu“.

– Utvrđeno je da je Milatović u službenim prostorijama snimio video-materijal kao obraćanje koje se odnosilo na slanje afirmativne poruke svim građankama i građanima da iskoriste svoje biračko pravo i da ne dozvole da se važne odluke donose bez njih, ali da je samim preuzimanjem, odnosno stavljanjem na uvid navedenog materijala političkom subjektu koji je nosio njegovo ime povrijedio odredbe koje se odnose na zabranu upotrebe državnih sredstava i na obezbjeđivanje istih uslova svim učesnicima u izbornom procesu – navedeno je u odluci ASK-a.

Kako su precizirali, predsjednik je u ovom video-obraćanju, za čije snimanje su korišćene službene prostorije državnog organa, dao prednost samo jednom političkom subjektu Građanskom pokretu Ura koji je bio dio koalicije „Jakov Milatović – Za bolju Podgoricu“, što znači da „nije obezbijedio iste uslove i istu dostupnost materijala svim učesnicima u izbornom procesu“.

S obzirom na to da su izbori u Nikšiću i Herceg Novom svojim značajem i uticajem daleko iza glavnog grada, vjerovatno će biti manje pokušaja kršenja zakona. No, to ne znači da će zvaničnici na najvišim funkcijama u državi „ostati po strani“, već da će mnogo bolje prikrivati svoje greške.

Još čekaju predložene izmjene zakona

Kada je riječ o učešću javnih funkcionera u predizbornim aktivnostima, a koji se ponavljaju svakog izbornog ciklusa, iz ASK-a su naveli da su u više navrata tražili pooštravanje kaznenih odredbi zakona koji su vezani za te situacije.

– U saradnji sa relevantnim nadležnim institucijama, NVO sektorom, medijima i međunarodnim partnerima, inicirali smo i predlagali izmjene Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja. Međutim, one do danas nijesu usvojene, ali su u fazi izrade – naveli su iz ASK-a.