Predsjednici opština Bar i Nikšić, Dušan Raičević i Marko Kovačević, kao i predsjednik barskog parlamenta Branislav Nenezić, koji su ujedno i poslanici, moraće da podnesu ostavke na neku od tih funkcija jer su nespojive prema novom Zakonu o sprečavanju korupcije.

Iz Agencije za sprečavanje korupcije (ASK) juče su saopštili da su poništili i van snage stavili sve ranije odluke kojima je tumačeno da su funkcije predsjednika i potpredsjednika opštine, kao i funkcije predsjednika i potpredsjednika skupštine opštine, spojive s funkcijom poslanika.

– Pozivamo sve javne funkcionere koji trenutno obavljaju poslaničku funkciju i istovremeno funkciju predsjednika ili potpredsjednika opštine, kao i predsjednika ili potpredsjednika skupštine opštine, da podnesu ostavku na jednu od tih funkcija, u skladu sa Zakonom o sprečavanju korupcije – saopšteno je iz ASK.

Najavili su da će nastaviti sa sistematskim preispitivanjem svih pravnih tumačenja kako bi osigurali zakonitost, doslednu primjenu propisa i spriječili sukob interesa u javnoj upravi.

Prema nedavno objavljenom tumačenju ASK-a, odborničke i poslaničke funkcije nisu nespojive. Međutim, postavlja se pitanje koliko poslanik koji je ujedno i odbornik može kvalitetno i posvećeno obavljati te funkcije kao narodni predstavnik, posebno ukoliko uz to ima i redovan posao koji obavlja nezavisno od tih funkcija.

Funkciju odbornika trenutno obavlja 27 poslanika crnogorskog parlamenta. Najviše poslanika je na funkciji odbornika u Skupštini Glavnog grada Podgorica (Aleksandra Despotović, Boris Pejović, Branka Marković, Jevrosima Pejović, Maja Vučelić, Mihailo Anđušić, Nermin Abdić, Nikola Rakočević, Vasilije Čarapić, Zdenka Popović i Zoja Bojanić Lalović). Po tri poslanika su istovremeni i odbornici u nikšićkom (Anđela Vojinović, Nikola Zirojević i Sonja Milatović), bjelopoljskom (Dražen Petrić, Jelenka Andrić i Vaso Obradović) i ulcinjskom parlamentu (Drita Lola, Ilir Čapuni i Mehmed Zenka). Na odborničkim pozicijama u tivatskom parlamentu su poslanici Adrijan Vuksanović i Tonći Janović, a na funkciji poslanik–odbornik su i Jovan Subotić (SO Herceg Novi), Mirsad Nurković (SO Rožaje), Momčilo Leković (SO Bar), Nikola Camaj (SO Tuzi) i Oskar Huter (Skupština Prestonice Cetinje).

Iako zakoni – prije svega Zakon o sprečavanju korupcije i Zakon o izboru odbornika i poslanika – ne zabranjuju da jedna osoba istovremeno bude i odbornik i poslanik, saradnik na programima u Centru za građansko obrazovanje (CGO) Nikola Đurašević kaže da je jasno da to sužava prostor za potrebnu decentralizaciju i demokratizaciju i partija i ukupnog sistema. On je kazao da se (ne)spojivost odborničkih i poslaničkih funkacija može posmatrati na dvije ravni – etičkoj i zakonskoj.

Opravdano očekivati da se razdvoje funkcije

Kako je ukazuje Đurašević, ako se poslovima odbornika i poslanika pristupa ozbiljno, onda dolazi i do problema s organizacijom vremena i prioritetizacijom zadataka.

– Uz to, poslanik bi se mogao suočiti s poteškoćama u jednakoj posvećenosti problemima i potrebama građana na državnom i lokalnom nivou, što može dovesti do slabljenja kvaliteta obavljanja jedne ili obje funkcije. U konačnici, ovo je pitanje i razvijenosti demokratske političke kulture i odgovornosti političara. Nije poenta da se zgrabi što više funkcija, već da se one pošteno obavljaju, kao i da se otvori prostor za što više onih koji mogu doprinijeti potrebnoj demokratizaciji i napretku u društvu – naglasio je Đurašević.

Smatra da bi bilo opravdano očekivati da se zakonodavni ili institucionalni okviri usmjere ka razdvajanju ovih funkcija, kako bi se osigurala veća transparentnost, efikasnost i odgovornost prema građanima.

– U slučaju predsjednika opštine i predsjednika skupštine opštine, jasno je da ove pozicije same po sebi nose veću odgovornost u lokalnoj samoupravi, s obzirom na obim svakodnevnih operativnih poslova, pa nije ni logično da mogu otvoriti prostor i za poslaničku funkciju, iako je to svojevremena bila interpretacija zakona od strane ASK-a i faktička nepreciznost u ranijem Zakonu o sprečavanju korupcije, koja je nekima obezbijedila da istovremeno sjede u dvije fotelje – rekao je Đurašević za „Dan“.

On je istakao da je jasno da svaka od ovih funkcija zahtijeva značajnu posvećenost i angažman.

– Poslanici moraju biti aktivni u radu Skupštine, učestvovati na sjednicama, pratiti zakonodavne inicijative i raditi svakodnevno u tom okviru u interesu građana koje predstavljaju. Predsjednici opštine ili SO imaju odgovornost za svakodnevno upravljanje opštinom, donošenje važnih odluka i sprovođenje lokalne politike. Spajanje ovih angažmana neminovno vodi i sukobu interesa. Naime, poslanici donose odluke koje imaju posledice i na pojedinačne opštine i njihove interese, koji ne moraju biti dio šireg interesa, o kojima poslanici moraju razmišljati – ukazao je Đurašević.