Ako zdravstvenim radnicima aplaudiramo u 20h, aplauzom iste jačine bi bilo u redu da se svake večeri zahvalimo radnicima crnogorskih marketa u 22h, kada im se završava radno vrijeme.

Ništa manje zaslužni od prvopomenutih da naše društvo lakše prebrodi teška vremena pandemije, hrabri borci prvog borbenog trgovačkog reda, i dalje imaju daleko najniže prosječne zarade u našoj zemlji. Nadamo se da će odgovornost koju su prihvatili i požrtvovanje koje pokazuju ipak uticati da se njihov rad nagradi tokom ove godine, ne samo hvalama i aplauzom, nego i značajno većim zaradama i bonusima.

Prosječna neto zarada u sektoru trgovine na kraju 2019. godine iznosila je 381 euro i bila je 4% veća nego godinu ranije. To je i dalje daleko niže od prosječne zarade u državi koja je po podacima iz decembra bila 515 eura, ali makar raste brže negoli prosječna.

Da podjsetimo, prosječna zarada u Crnoj Gori je za posljednje 4 godine porasla svega 16 eura, tj jedva 3% (na kraju 2016 iznosila je 499 eura).

BROJ ZAPOSLENIH U TOP 5 TRGOVAČKOJ LANACA

Koliko trgovačkih boraca radi na prvoj liniji nabavke i kakve su pak njihove prosječne zarade u najvećim trgovačkim marketima, predstavili smo u tabeli ispod.

Ono što je na prvi pogled vrlo značajno jeste da je broj zaposlenih u ovih 5 marketa na kraju decembra 2019. prešao cifru od 6,3 hiljade, tačnije tokom 2019. Godine je bilo skoro 250 novozaposelnih ili nešto preko 4% više u odnosu na godinu ranije. Najveći poslodavac je i dalje kompanija Voli sa preko dvije hiljade i sto radnika.

Kao i tokom 2018. godine, najviše novih zapošljavanja registrovala je kompanija Domaća trgovina (upravlja marketima Aroma i Conto), a koja je pružila poslovnu priliku za novih čak 158 radnica i radnika.

Mercator Crna Gora je pak jedini smanjio broj radnika, pa je tako otkaz ili neproduženje ugovora sljedovalo njih 39, ali ova kompanija i dalje ostaje drugi poslodavac po broju radnika u sistemu, sa čak 1.393 zaposlena.

ZARADE

Već smo spomenuli da se zaposleni u marketima mogu pohvaliti izrazitom marljivošću i požrtvovanjem, ali nažalost ne i zaradama. Od posmatranih 5 kompanija, samo radnici jedne firme (Voli) se mogu pohvaliti da primaju više od sektorskog prosjeka koji iznosi nešto preko 380 eura, dok je u preostalim kompanijama prosječna zarada na nivpu sektorskog prosjeka ili čak manja od njega, koliko god to možda zvučalo i nemoguće.

Analizirajući podatke iz statističkog aneksa godišnjeg finansijskog izvještaja najveću prosječnu zaradu tokom 2019. godine primali su zaposleni u Voli marketima, koja je iznosila 421 euro neto (bez poreza i doprinosa). Njihova zarada je veća u odnosu na godinu ranije za 5,88 odsto.

Tokom 2019. godine zarade u marketima Aroma i Conto kojima upravlja Domaća Trgovina su takođe porasle za nešto preko 7 odsto i one su u prosjeku iznosile 380 eura.

Prosječna zarada u marketima Mercator je tokom 2019. godine bila 379 eura, dok su zarade u HD Laković uprkos godišnjem povećanju od skoro 8 odsto bile ispod sektorskog prosjeka i iznosile svega 341 euro.

Prosječna zarada u marketima Franca je i dalje najniža, i jedva da iznosi 339 eura, iako je pohvalno što zarade u ovoj kompaniji bilježe najveći godišnji rast od 8,8 odsto.

PRIHODI

Sve u svemu, ukupni Troškovi zarada i naknada zarada (bruto) prikazani u statističkim aneksima godišnjih izvještaja za posmatranih 5 kompanija tokom 2019. godine iznosili su nešto preko 43 miliona eura. Tih 6,3 hiljade radnika su pak svojim vlasnicima omogućili da uberu skoro 664 miliona eura prihoda tokom godine dana i da ostvare preko 13 miliona eura čiste zarade, nakon odbitka poreza na dobit.

Rekorder po iznosu poslovnih prihoda je i dalje Voli, koje je prebacio 240 miliona prihoda tokom 2019. godine, uz godišnji rast od preko 5 odsto.

Na drugom mjestu je HD Laković sa 157 miliona eura i rastom od skoro 10 odsto na godišnjem nivou, dok kompanija Mercator jedina bilježi pad poslovnih prihoda, ali sa i dalje vrlo reprezentativnih 103 miliona eura tokom prošle godine.

Domaća trgovina bilježi najveći procentualni rast među posmatranim preduzećima, od preko 18 odsto, tj sa prihodovanih 86 miliona eura u 2019. godini.

REZULTATI POSLOVANJA

Kada je dobit u pitanju, prošla godina je bila među rekordnim sa 13 miliona eura čistog profita za posmatranih 5 kompanija, a bitno je istaći i da je svaka zabilježila rast profita na godišnjem nivou.

Ako posmatramo samo poslovni rezultat tj EBIT (razlika između bruto dobiti i operativnih troškova, engl Zarada prije kamata i poreza) vidimo da Voli već godinama suvereno drži prvu poziciju. Rezultat poslovanja od osnovne djelatnosti na kraju 2019. godine iznosio je 10,8 miliona eura, što je 15 odsto više nego godinu ranije. Voli ima i najvisočiju EBIT maržu od 4,5 odsto (udio poslovnog rezultata od osnovne djelatnosti u poslovnim prihodima.

Drugu poziciju po EBIT marži od 2,67 odsto dijele Mercator sa 2,77 miliona eura poslovnog rezultata i Franca marketi sa 2,03 miliona eura poslovnog rezultata.

Domaća trgovina bilježi najveći rast poslovnog rezultata od čak 99,9% i maržom od skoro 2 odsto.

HD Laković iako bilježi najniži EBIT od svega 0,5 miliona eura, zahvaljući bilansnoj stavci #Ostali prihodi# na kojoj su proknjižili čak 8,67 miliona eura, bilježi rekordan krajnji Neto rezultat od čak 4,92 miliona eura čiste zarade ili 1,2 miliona eura više negoli tokom 2018. godine.

Kompanija Voli je zabilježila 4,87 miliona eura dobiti tokom prethodne godine i njen rezultat je bolji za 7,64 odsto u odnosu na godinu ranije.

Interesantno je da su ove dvije kompanije za posljednjih 5 godina ostvarile po blizu 20 miliona eura neto dobiti : Voli 19,90 miliona, HD Laković 19,79 miliona eura.

a trećem mjestu su i ove godine Franca marketi sa 1,56 miliona dobiti i rastom zarade od 26 odsto.

Kompanije Mercator i Domaća trgovina bilježe najniži iznos ostvarane dobiti, ali ipak najveći relativni rast. Mercator je prošlu godinu završio sa 1,04 miliona eura profita i godišnjim rastom od 129 odsto, dok je po procentualnom rastu profita rekorder Domaća trgovina (plus 540 odsto), ali se ista i dalje ne može pohvaliti visokom profitabilnošću (svega 787 hiljada eura).

Red je da ovu malu analizu zaključimo onako kako smo i počeli, sa aplauzom radnicama i radnicima trgovačkih lanaca i nadom da će i ostale kompanije iz ove branše pratiti akt VOLI-ja ili pak Domaće trgovine koji su nedavno saopštili da će njihovi zaposleni dobiti stimulans od 10 do 20% na neto zarade, imajući u vidu aktuelnu situaciju vezanu za virus COVID-19. Toliko se sigurno može izdvojiti iz dvocifrene višemilionske dobiti koju ove kompanije uberu svake godine.