Foto: MO-

Ministarstvo odbrane su prošle godine tužila 1.333 zaposlena, koji su podnijeli ukupno 1.057 tužbenih zahtjeva. Od navedenog broja završena su 34 tužbena zahtjeva, i to usvojeno 25, djelimično usvojena dva i povučeno sedam, dok su 1.023 postupka u toku, navodi se u izvještaju Ministarstva odbrane za minulu godinu.

– Najveći broj tužbenih zahtjeva, oko 70 odsto, odnosi se na naknadu štete zbog neisplaćenih naknada po osnovu ostvarenog prekovremenog, noćnog i prazničnog rada i po osnovu dežurstava pripadnika vojske i na naknadu štete zbog manje isplaćene penzije – kursne razlike. Značajan broj tužbi odnosi se i na zahtjeve za naknadu materijalne štete vojno-diplomatskih predstavnika, za naknadu štete zbog razlike u zaradi pilota i vazduhoplovno-tehničkog osoblja u vojsci i MUP- u, kao i za naknadu štete zbog neiskorišćenog godišnjeg odmora i neisplaćenog regresa. U cilju smanjenja broja postupaka i smanjenja finansijskih troškova po ministarstvo, koji nastaju u postupcima pred nadležnim državnim organima, ovaj organ preduzima razne korektivne i preventivne mjere, zavisno od vrste spora – navodi se u dokumentu vladinog resora.

Objašnjavaju da su tužbeni zahtjevi po osnovu ostvarenog prekovremenog, noćnog i prazničnog rada i po osnovu dežurstava pripadnika vojske najvećim dijelom podneseni zbog neusklađenosti zakona i propisa ministarstva i vojske sa Zakonom o radu iz 2020. godine, koji propisuje dežurstvo kao redovno radno vrijeme.

– Dežurstvo u vojsci regulisano je podzakonskim aktima (Pravilo službe VCG i Uredba o zaradama lica u službi u VCG), kojima je propisano da dežurstvo traje najmanje 24 časa i da se licima u službi u vojsci isplaćuje dodatak za unutrašnju službu. Navedeni dodatak isključuje pravo na uvećanje zarade za rad duži od punog radnog vremena, praznični rad i rad noću – piše u izvještaju Ministarstva odbrane.

Dodaju da su izmjenama Zakona o radu, na isti način kao što je to ranije urađeno za zaposlene u zdravstvenim ustanovama i organima za izvršenje krivičnih sankcija, stvoreni preduslovi da se izmjenama zakonskih i podzakonskih akata ministarstva i vojske radno vrijeme i funkcionisanje unutrašnje službe u vojsci propišu na način koji će uzeti u obzir specifičnosti vojne organizacije i potrebe službe.

– Rješenjem ministra od 28. septembra 2024. godine formirana je radna grupa koja će izraditi predlog Pravilnika o radnom vremenu u Vojsci Crne Gore, kojim će se otkloniti uzroci velikog broja tužbi po ovom osnovu — navodi se u izvještaju.

Objašnjavaju da se tužbeni zahtjevi za naknadu štete zbog manje isplaćene penzije (kursna razlika za 2000. godinu) podnose zbog neusaglašenosti zakonskih propisa iz bivše države (Savezna Republika Jugoslavija i državne zajednice Srbija i Crna Gora) sa propisima Crne Gore.

– Nijednim pozitivnim propisom iz spornog perioda nije bila propisana obaveza Crne Gore da primjenjuje srednji kurs Narodne banke Srbije. U prethodnom periodu, u odnosu na ove tužbene zahtjeve, sudovi su donosili različite presude, od usvajajućih presuda do pravosnažno odbijajućih presuda. Vrhovni sud je donio odluke kojima je utvrdio propust ministarstva u vezi sa obračunom doprinosa za PIO, a prema kojim odlukama bivši zaposleni nisu u obavezi da trpe štetu, te je, shodno tome, Viši sud određene presude vratio na ponovni postupak i odlučivanje, pa je broj tužbi po ovom osnovu u stalnom porastu. Ministarstvo je konstatovalo da je nenadležno za potraživanje manje isplaćenih penzija, jer je penzija pravo iz penzijskog i invalidskog osiguranja koje se ostvaruje kod nadležnog Fonda PIO. Međutim, i pored svih uloženih napora i izjašnjenja koja dostavljamo Zaštitniku imovinsko-pravnih interesa Crne Gore, ministarstvo gubi skoro sve sporove po ovom osnovu, što prouzrokuje i prouzrokovaće značajan trošak po budžet ministarstva – predočeno je u dokumentu Ministarstva odbrane.

Najavljuju da će u cilju sprečavanja dalje štete organizovati sastanak sa Zaštitnikom imovinsko-pravnih interesa i predstavnicima Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga i Fonda PIO, sa ciljem preduzimanja mjera na sprečavanju dalje štete po budžet Crne Gore.

– Tužbeni zahtjevi za naknadu materijalne štete vojno-diplomatskih predstavnika (VDP) podnose se zbog razlike manje isplaćenih naknada za uvećane troškove i uslove života i rada u zemlji prijema i koeficijenta organizacije UN, tj. neusklađivanja Uredbe o zaradama VDP i koeficijenta organizacije UN (po ovom osnovu, u 2024. godini, zaključno sa 10.12.2024, imamo 31 tužbeni zahtjev/31 lice) – naveli su u izvještaju.

Traže modele za obeštećenje

U uzvještaju vojnog resora napominju da je zaključkom Vlade od 19. oktobra 2023. godine, usvojena je Informacija u vezi sa raspodjelom stanova po oglasu od 20. maja 2010. godine, kojim je zaduženo Ministarstvo da okonča postupak rangiranja profesionalnih vojnih lica i civilnih lica koji su stekli pravo na stan.

Naglašavaju i da će Ministarstvo sagledati nedostajuće resurse i modele za obeštećenje lica za koje je pravosnažnim presudama i Pravilnikom, utvrđeno da su imala pravo na dodjelu stana, a nijesu riješila svoje stambene potrebe.