Vjerovatno ste čuli upozorenja da pazite na unos soli, posebno ako ste zabrinuti zbog krvnog pritiska. To je zato što so izaziva zadržavanje vode u tijelu, što dodatno opterećuje srce i krvne sudove.

Ali so nije jedini faktor koji može podići krvni pritisak. Iako privremeni skokovi nisu nužno problematični, dugotrajno povišene vrijednosti mogu izazvati ozbiljnu štetu.

Dodatni šećer

Možda je čak i važnija od soli kada je u pitanju podizanje krvnog pritiska, posebno u prerađenom obliku poput visoko fruktoznog kukuruznog sirupa.

Ljudi koji konzumiraju više dodatih šećera prijavljuju značajno povećanje gornjeg (sistolnog) i donjeg (dijastolnog) pritiska. Na primjer, jedno piće od 700 ml može povećati sistolni pritisak u prosjeku za 15, a dijastolni za devet jedinica.

Usamljenost

Ne radi se samo o broju prijatelja, već o osjećaju povezanosti. Stres ili depresija ne objašnjavaju u potpunosti ovaj efekat.

Štaviše, stanje se vremenom pogoršava – u studiji sprovedenoj tokom četiri godine, krvni pritisak najusamljenijih učesnika porastao je za više od 14 jedinica.

Strah od odbijanja, razočaranja i povećana budnost za bezbjednost mogu trajno promeniti način na koji tijelo funkcioniše.

Apneja tokom spavanja

Ljudi sa apnejom češće imaju visok krvni pritisak i druge probleme sa srcem. Prekinuto disanje tokom sna stimuliše nervni sistem da oslobađa hemikalije koje podižu krvni pritisak.

Pored toga, smanjeni unos kiseonika može oštetiti zidove krvnih sudova i otežati dugotrajnu regulaciju pritiska.

Nedostatak kalijuma

Bubrezima je potreban balans natrijuma i kalijuma da bi održali adekvatan nivo tečnosti u krvi.

Čak i uz ishranu sa malo soli, krvni pritisak može porasti ako ne jedete dovoljno voća, povrća, graška, nemasnih mliječnih proizvoda ili ribe.

Iako se banane često smatraju glavnim izvorom kalijuma, brokoli, spanać i drugo lisnato povrće su bolji izbor za one koji vode računa o tjelesnoj težini.

Bol

Iznenadni, akutni bol aktivira nervni sistem i podiže krvni pritisak. Ovaj efekat se može vidjeti kada stavite ruku u ledenu vodu, pritisnete obraz ili vas udari struja u prst.

Biljni dodaci

Dodaci kao što su ginko, ženšen, guarana, efedra, gorka pomorandža i kantarion mogu podići krvni pritisak ili ometati dejstvo ljekova, uključujući ljekove za krvni pritisak.

Problemi sa štitnom žlijezdom

Nedostatak hormona štitne žlijezde usporava rad srca, a arterije postaju manje elastične. Nizak nivo hormona takođe može povećati LDL („loš“ holesterol), dodatno očvršćujući arterije.

Krv teče brže kroz takve „ukočene“ krvne sudove, što povećava pritisak. Višak tiroidnih hormona može ubrzati rad srca i dodatno povećati vrijednosti.

Potreba za mokrenjem

Studija je pokazala da se sistolni pritisak povećava za oko četiri jedinice, a dijastolni za tri kod ljudi koji nisu mokrili najmanje tri sata. Pražnjenje bešike može pomoći u dobijanju preciznijih očitavanja krvnog pritiska.

Nesteroidni antiinflamatorni lekovi (NSAID)

Ljekovi kao što su aspirin i ibuprofen mogu podići krvni pritisak, bez obzira da li već imate problema sa krvnim pritiskom. Iako je prosječno povećanje samo nekoliko jedinica, za neke ljude efekat može biti mnogo izraženiji.

Ljekarski pregled

Tokom posjete lekaru, pritisak može biti veći nego kod kuće. „Efekat bijelih mantila” podrazumijeva povećanje do 10 jedinica sistolnog i pet jedinica dijastolnog pritiska usljed nervoze ili anksioznosti.

Dekongestivi

Sastojci poput pseudoefedrina i fenilefrina sužavaju krvne sudove, što znači da krv mora da prođe kroz manji prostor. Ovi ljekovi takođe mogu smanjiti efikasnost ljekova za krvni pritisak.

Dehidratacija

Kada ćelije u tijelu nemaju dovoljno vode, krvni sudovi se sužavaju i bubrezi proizvode manje urina da bi zadržali tečnost. Ovo dodatno povećava pritisak.

Hormonska kontracepcija

Kontracepcijske pilule, injekcije i druga hormonska sredstva mogu da podignu krvni pritisak, posebno kod žena starijih od 35 godina, onih koje imaju višak kilograma ili su pušači.

Razgovor

Bez obzira na godine ili mjesto, razgovor podiže krvni pritisak. Što je veći pritisak u mirovanju, veći je skok tokom govora. Efekat traje nekoliko minuta, a sadržaj i emocije razgovora imaju veći uticaj od samog govora.

Antidepresivi

Ljekovi koji utiču na hemikalije u mozgu, kao što su dopamin, noradrenalin i serotonin, mogu uticati na krvni pritisak. Selektivni inhibitori ponovnog preuzimanja serotonina (SSRI) takođe mogu povećati krvni pritisak ako se uzimaju sa litijumom ili drugim ljekovima koji utiču na serotonin