Savjet Evropske unije ohrabruje sve političke aktere da slijede ambiciozni plan za zatvaranje pristupnih pregovora, posebno zatvaranje poglavlja 23 i 24 koji se odnose na vladavinu prava. No, istovremeno ukazuje na brojne nedostatke koji se odnose na istrage, krivično gonjenje, pravosnažne presude i oduzimanje imovine stečene kriminalom. Traži se sveobuhvatna izborna reforma i usklađivanje zakona o finansiranju partija sa evropskim standardima, nezavisnost izborne komisije i transparentnost biračkog spiska, potpuno usklađivanje sa viznom politikom EU i jačanjem kontrole granica. Neophodno je i smanjenje javnog duga, jačanje i transparetnost fiskalnog sistema.

Ovo su ključne poruke Savjeta EU koji je juče potvrdio preporuke da Crna Gora zatvori još tri poglavlja. Sumirajući rezultate naše zemlje na putu ka zajednici evropskih zemalja, članovi tog visokog tijela su takođe potvrdili saglasnost sa ocjenama Evropske komisije iznijetim u posljednjem izvještaju iz oktobra ove godine.

PODRŠKA

Na samom početku poglavlja posvećenog Crnoj Gori, Savjet u prvi plan stavlja pozitivne rezultate u dugotrajnom ispunjavanju reformskih obaveza.

– Savjet pohvaljuje Vladin cilj da nastavi brzi put Crne Gore ka EU i ohrabruje sve političke aktere da slijede ambiciozni plan za zatvaranje pristupnih pregovora – ističe se u preporukama Savjeta EU.

Pozitivne ocjene stižu i za tok pregovora, pošto su otvorena sva 33 poglavlja i privremeno zatvoreno šest. Posebno je pohvaljeno ispunjavanje privremenih mjerila za poglavlja 23 i 24 koja se odnose na vladavinu prava.

– To je važna prekretnica koja označava početak nove i ujedno završne faze u pristupnim pregovorima. Savjet ohrabruje Crnu Goru da nastavi sa brzim ispunjavanjem završnih mjerila za poglavlja 23 i 24 – ističe se u dokumentu iz Savjeta EU u koji je Pobjeda imala uvid.

Kako bi, očigledno, dao vjetar u leđa onom dijelu vlasti na svim nivoima koji se zalaže da se Crna Gora što prije priključi EU, istaknuto je i najnovije privremeno zatvaranje tri poglavlja.

– Raduje to što će zemlja biti u mogućnosti da privremeno zatvori dalja poglavlja što je prije moguće, a kada uslovi budu ispunjeni. Pod uslovom da Crna Gora održi kontinuirani napredak i sprovede sve potrebne reforme, Savjet je spreman da blagovremeno započne pripreme za izradu nacrta sporazuma o pristupanju – podsjećaju iz ovog evropskog tijela.

U dijelu ekonomskih kriterijuma, smatraju da je zemlja ostvarila „snažan oporavak“ i ustanovila „stabilan rast privrede“, uz potvrđenu stabilnost bankarskog i finansijskog sektora, te poboljšanja uslova na tržištu rada.

– Savjet EU ohrabruje sprovođenje neophodne strukturne reforme, i, između ostalog, smanjenje javnog duga, te nastavak napora za jačanje fiskalnog upravljanja i transparentnosti – napominje se u dokumentu.

S ozbirom na to da je Savjet EU svoj stav bazirao na osnovu izvještaja o napretku koji je objavljen u oktobru, a da je crnogorska politička scena dodatno polarizovana i usložnjena upravo tokom protekla dva mjeseca, ne treba da čude pozitivne ocjene onih oblasti oko kojih se sada kreiraju ključne krizne situacije.

Tako Savjet EU, na primjer, pozdravlja napredak Crne Gore u oblasti pravosuđa, potpuno funkcionisanje glavnih pravosudnih tijela, ubrzavanje i produbljivanje implementacije ključnih reformi, te usvajanje novog strateškog okvira. U pozitivnom kontekstu bilo je označeno i konačno imenovanje mnogih sudija i to „kroz transparentne procedure i izbor zasnovan na zaslugama“. Kako su precizirali, „ove mjere doprinose većoj nezavisnosti, odgovornosti, nepristrasnosti, integritetu, efikasnosti i profesionalizmu u pravosudnom sistemu“.

– Savjet takođe pozdravlja imenovanje nove predsjednice Vrhovnog suda u punom mandatu – dodaje se u dokumentu.

KLJUČNE OBLASTI

Ohrabrenje zbog napretka u pregovorima Crna Gora je dobila i u onim reformskim naporima koji se odnose na ključne oblasti prema evropskim standardima. To su sloboda izražavanja i mediji, a podrazumijevaju još zaštitu novinara, borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala, te reformu javne uprave.

– Priznajući napredak koji je postignut, Savjet ponavlja da Crna Gora mora poboljšati evidenciju istraga, krivičnog gonjenja, pravosnažnih presuda i oduzimanja imovine stečene kriminalom, uključujući i slučajeve na visokom nivou. Crna Gora takođe treba da napreduje u sveobuhvatnoj izbornoj reformi, koja podrazumijeva izmjene i dopune zakona koje se tiču finansiranja političkih partija, kako bi se one uskladile sa evropskim standardima, zatim obezbjeđivanje nezavisnosti izborne komisije i transparentnost biračkog spiska – stav je Savjeta EU.

Posebno su se osvrnuli na migracije, uz još jedno „prepoznavanje dobrog napretka“ u ovim slučajevima.

– Istovremeno naglašavamo potrebu za potpunim usklađivanjem s viznom politikom EU i jačanjem kapaciteta za kontrolu granica – ističe se u dokumentu.

Pohvaljeni su dobrosusjedski odnosi i regionalna saradnja naše zemlje, kao „suštinski elemenati procesa proširenja“ te, ujedno, procesa stabilizacije i pridruživanja.

– Savjet posebno pohvaljuje Crnu Goru za njenu dosljednu saradnju u oblasti vanjske politike, njeno kontinuirano i dugotrajno puno usklađivanje sa Zajedničkom bezbjednosnom i odbrambenom politikom (ZBOP – CSDP) EU, uključujući restriktivne mjere EU. To je snažan signal strateškog opredjeljenja Crne Gore na putu ka EU. Takođe, pozdravljamo kontinuirano aktivno učešće Crne Gore u misijama i operacijama EU u okviru ZBOP.

Savjet za opšte poslove Savjeta EU dao je i više generalnih ocjena koje se odnose na sve zemlje kandidate. U prvom redu to je potvrda da će se u proširenju EU do 2029. godine rukovoditi „pravičnim i rigoroznim uslovima“, te da će najvažniji biti principi zasluga i reverzibilnosti.