Danas je Sveti Luka, apostol i jevanđelist, svjedok Hristovih čudesa i pratilac apostola Pavla. Srpska pravoslavna crkva obilježava danas i Svetog Petra Cetinjskog.

Sveti Luka, apostol i jevanđelist, svjedok je Hristovih čudesa i pratilac apostola Pavla. Grk po rođenju, pre krštenja neznabožac, po zanimanju ljekar, bio je izuzetno obrazovan, sa velikim darom za slikarstvo.

Živopisao je tri ikone Bogorodice i ikone apostola Petra i Pavla, zbog čega se smatra osnivačem hrišćanskog ikonopisa.

U hrišćanskoj tradiciji smatra se autorom trećeg od četiri jevanđelja (Jevanđelje po Luki) i Dela apostolskih.

I u dubokoj starosti nastavio je da piše, putuje i propovjeda. U 84. godini, mučenički je postradao za vjeru. U vrijeme cara Konstancija njegove mošti su prenijete u Carigrad. Vjeruje se da imaju isceliteljsku moć.

Praznik je u našem narodu poznat kao Lučindan i česta je krsna slava. Obično se kaže: „ide Luka – eto vuka“ ili „Sveti Luka – sneg do kuka“, najavljujući zimu i snijegove. Zato se valja što prije pripremiti.

Prema bogoslužbenom kalendaru Srpske pravoslavne crkve, ovaj dan nije obilježen kao zavetni, već je kao „crno slovo“ svrstan u praznike od značaja za suštinu Crkve.

Kao svog zaštitnika slave ga i obrazovne ustanove, među kojima je i Akademija Srpske pravoslavne crkve za umjetnost i konzervaciju.

Poštuje se i kao zaštitnik medicine i farmacije, bolnica i apoteka, ljekara, farmaceuta i bolesnika.

Običaji i vjerovanja

Na Svetog Luku koncima se opasuju torovi da vukovi ne bi davili stoku. U južnoj Srbiji se po prvom gostu koji uđe u kuću na Lučindan gata kakva će zima ili godina biti.

U Crnoj Gori kažu da je duga na nebu pojas Svetog Luke i da, ukoliko je vidite, to znači da Sveti Luka moli Boga za nas.

Danas ne smijete da budete preki i nervozni jer je Sveti Luka bio blag i miran, uvijek je pomagao ljudima.

Prema narodnom vjerovanju, danas će se saznati kakva nas zima čeka.

Uspomena na Svetog Petra Cetinjskog 

Srpska pravoslavna crkva slavi danas i Svetog Petra Cetinjskog, koji je živeo krajem 18. i početkom 19. veka u Crnoj Gori. Mitropolit i gospodar Crne Gore postao je 1782. godine.

Bio je poznat po skromnom i čestitom životu, koji je viteški posvetio svome narodu, boreći se da izmiri zavađena plemena i odbrani zemlju od spoljnih neprijatelja.

Njegove mošti počivaju u manastiru na Cetinju.