Foto: Pixabay-

Prva grupa radnika kompanije Port of Adria (PoA) kod kojih su preliminarni rezultati potvrdili prisustvo uvećane koncentracije olova u krvi, pregledani su juče u Kliničkom centru Crne Gore, odakle su upućeni u Beograd, na Institut „Dr Dragomir Karajović“, specijalizovanu ustanovu za medicinu rada i zaštitu stanovništva od jonizujućeg zračenja i profesionalne toksikologije.

To je Pobjedi juče potvrdio predsjednik Sindikalne organizacije zaposlenih u Port of Adria Zoran Martinović.

– Sedam ili osam naših kolega je, prema najavi Ministarstva zdravlja, juče primljeno u Klinički centar odakle su dobili uput za odlazak u institut u Beogradu – potvrdio je Martinović.

Prethodno, prije dva dana Ministarstvo zdravlja je najavilo da će, kako bi se u potpunosti otklonile sve sumnje i u skladu sa medicinskom doktrinom i etikom proces provjera bio zaokružen dijagnostikom i eventualnim liječenjem, prijem prve grupe pacijenata biti organizovan u Kliničkom centru, a da će u skladu sa zdravstvenim stanjem i medicinskim indikacijama po potrebi biti poslati u beogradski institut „Dr Dragomir Karajović’“.

Kako je početkom sedmice Martinović potvrdio, od 63 testirana radnika preduzeća, kod njih 58 utvrđena je vrijednost viša od referentne koja iznosi 28, a da je najveća zabilježena 119.

Sistematsko testiranje je sproveo poslodavac – PoA čiji je jedan o segmenata lučkotransprotne djelatnosti i pretovar olovnog i cinkovog koncentrata. Testiranje je obavljeno u jednoj od dvije privatne laboratorije u Crnoj Gori koje posjeduju adekvatne testova na prisustvo olova i cinka u krvi.

Iz Ministarstva zdravlja su prije dva dana saopštili da je u komunikaciji sa Institutom u Beogradu dogovoren red poteza kako si se otklonile sve dileme. Pritom je iz Ministarstva saopšteno da vrijednosti, odnosno rezultati koji ukazuju na povišene vrijednosti olova u krvi, zapravo „u granicama dozvoljenim u odnosu na profesionalni angažman“.

– Radi objektivnog informisanja javnosti, obavještavamo Vas i da prvi rezultati analiza koje su poslate Institutu u Beogradu ukazuju da se radi o hroničnom procesu, te o vrijednostima olova u krvi koje su u granicama dozvoljenog u odnosu na profesionalni angažman i izloženost zaposlenih na ovom radnom mjestu – naveli su iz Ministarstva zdravlja.

Iz tog resora nijesu informisali javnost koje su to referentne vrijednosti za radnike koji su prefesionalno angažovani ili izloženi kontaminaciji olovom.

Alarmantni podaci sa zakašnjenjem 

Kako je Pobjedi potvrđeno, nijedan od testova tokom sistematskog pregleda nije sadržao testiranje na prisustvo arsena, iako je juče direktor Agencije za zatitu životne sredine Milan Gazdić javnom medijskom servisu saopštio da su na osnovu rezultata mjerenja koje je izvršio Centar za ekotoksikološka ispitivanja tokom prvog ciklusa mjerenja u 2023. godini u okruženju Luke Bar, koncentracije olova i arsena bile veoma visoke.

Pritom je saopštio da je koncentracija arsena čak 10 puta veća u odnosu na propisanu ciljnu vrijednost.

On je kazao da je Institut za javno zdravlje propisao mjere koje treba da se sprovedu i ekološka inspekcija bi trebalo da, ukoliko je došlo do tih velikih prekoračenja, zatvori izvor zagađenja.

– Preporuka jeste da građani, ako ne moraju, ne idu u to područje oko Luke Bar, dok se ne sprovedu sve mjere koje bude naložila ekološka inspekcija – rekao je Gazdić.

Pobjeda očekuje konkretne odgovore od Instituta za javno zdravlje u vezi sa čitavom situacijom sa povišenim koncentracijama olova.

S druge strane, predsjednik opštine Bar Dušan Raičević juče je, komentarišući ove podatke, izrazio zabrinutost „zbog saznanja da su građani Bara u kontinuitetu trovani, a da je sve to neko pokušao da zataška, stavljajući zdravlje i živote građana u drugi plan“.

– Očigledno je neko od silnog politikanstva zaboravio da je ljudski život ipak najvažniji i iznad svake politike. Odgovornost svih na rukovodećim pozicijama u preduzećima koja obavljaju pretovar tereta u Luci Bar, ali i nadležnih državnih institucija je negdje zakazala i omogućila da se ovo kontunirano trovanje sakriva duže od godinu dana od očiju javnosti, a za to će neko morati da odgovara i pruži odgovore građanima Bara i njihovim porodicama – naveo je Raičević.

On se upitao kako nas tek sada Agencija za zaštitu životne sredine obavještava o rezultatima mjerenja CETI.

– Saznajemo da je i Institut za javno zdravlje preporučio i zatvaranje izvora zagađenja, i sve to tek nakon što je kod 58 radnika potvrđen povišen nivo olova u krvi i ozbiljno im ugroženo zdravlje – naveo je Raičević.

Podsjetio je da je lokalna uprava početkom prošle godine, odmah po saznanju da ovaj problem može da ugrozi živote mještana u blizini Luke, pokrenuta diskusija na sjednici Skupštine opštine Bar, a delegacije Opštine i Skupštine opštine posjetile su Luku Bar i upozorile rukovodstvo na pritužbe mještana i potencijalno ugrožavanje njihovog zdravlja praškastim materijama.

– Sa ove distance potvrđuje se, nažalost, najgora slutnja koju su nam građani tada iskazali – naveo je Raičević.

Mještani dvije godine ukazuju na problem 

Na problem zagađenja vazduha u lučkoj zoni dvije godine ukazuju mještani naselja Stara bolnica koji su se u kontinuitetu obraćali medijima i državnim institucijama zbog pretovara bakarnog koncentrata na Ro-Ro terminalu Luke Bar.

U međuvremenu je rukovodstvo Luke dislociralo sam pretovar, ali je zanimljivo da u vrijeme kada se u javnosti ukazivalo na problem nijedno od zvaničnih mjerenja nije ukazivalo na povišenu koncentraciju zbog koje sada EPA upozorava da se stanovništvo kloni „okoline luke“.

Prema podacima kojima raspolaže Pobjeda još tokom 2022. godine Ekološka inspekcija je na osnovu incijative mještana sprovela kontrolu Luke Bar A D koje, između ostalog, obavlja i pretovar bakrovog koncentrata.

– Subjekat nadzora je, na zahtjev ekološke inspekcije, krajem septembra i oktobra 2021. godine vršio mjerenja kvaliteta ambijentalnog vazduha a preko Centra za ekotoksikološka ispitivanja d.o.o. Izvještaj o ispitivanju je pokazao da su sve dnevne srednje vrijednosti suspendovanih čestica PM10 i srednje vrijednosti olova i arsena svih dnevnih uzoraka PM10 čestica, u toku četrnaestodnevnog mjerenja, bile ispod propisane granične vrijednosti – navedeno je tada u izvještaju inspekcije koji je dostavljen mještanima naselja koje se nalazi tik uz Luku.

Pantović „pohvalio“ ministra što se sjetio radnika 

Predsjednik Sindikata saobraćajnih djelatnosti Crne Gore, dipl. inženjer saobraćaja Veselin Pantović kazao je da podržava stav ministra pomorstva Filipa Radulovića da je ugrožavanje zdravlja neprihvatljivo, ali očekuje od njega da se, osim retorički, aktivno uključi u ovaj slučaj.

Kontaktirajte predstavnike zaposlenih i upotrijebite svoje nadležnosti da svi oboljeli radnici dobiju najbolju moguću medicinsku njegu – poručio je Pantović ministru.

Uporedo, upitao je zar nije licemjerje i populizam Radulovićeva izjava u vezi sa kontaminacijom radnika AD Port of Adria teškim metalima, kojom poziva „nadležne organe da se hitno uključe i ispitaju slučaj“.

– Zašto nijeste Vi ili neko od Vaših saradnika odvojili djelić vremena da razgovarate sa predstavnicima 1.500 zaposlenih koji rade u vašem resoru? Između ostalih tema, vjerovatno bi se i dotakli i aktuelne teme o pretovaru ruda cinka i olova preko Luke Bar i AD Port of Adria i dobili biste informacije iz prve ruke. Podjelom Luke Bar dobili smo dvije konkurentske firme koje se, za relativno malu količinu tereta sa ovog gravitacionog područija, bore za svaku tonu i prihvata se rad čak i bez postojanja adekvatne tehnologije, kao što je to trenutno slučaj sa pretovarom rude cinka i olova – ukazao je Pantović.

On je saopštio da je ovo treće obraćanje ministru, uz podsjećanje da na dva zahtjeva Sindikata za razgovor o gorućim temama u ovoj oblasti, nije odgovarao.

– Nadam se da ćete, zbog smanjenja resora kojim upravljate, sada imati više slobodnog vremena – poručio je Pantović ministru Raduloviću.