Specijalno državno tužilaštvo (SDT) podiglo je tokom prošle godine 14 optužnica u kojima su obuhvaćene 34 osobe zbog korupcije na visokom nivou. To su podaci koje je Vlada Crne Gore dostavila Evropskoj komisiji a navedeni su u nedavnom izvještaju Evropske komisije o vladavini prava.

Tužilaštvo na čijem je čelu glavni specijalni tužilac Vladimir Novović, izdalo je tokom 2023. godine naloge za sprovođenje istraga za krivična djela korupcije na visokom nivou u 11 predmeta protiv 20 lica. 

U izvještaju se navodi da je samo godinu ranije, odnosno 2022. godine, SDT u 11 predmeta vezanih za istragu krivičnih djela na visokom nivou obuhvatilo 76 fizičkih i pet pravnih lica. 

Kad je u pitanju podizanje optužnica, Novovićevo tužilaštvo podiglo je 14 optužnica u slučajevima korupcije na visokom nivou protiv 34 fizička lica. Čak 81 fizičko lice i pet pravnih lica bilo je obuhvaćeno u tom domenu samo godinu ranije. 

Izvršna vlast je saopštila da je, recimo, 2020. godine po pitanju korupcije na visokom nivou bilo osam prvostepenih presuda u koje je uključeno 19 fizičkih ili pravnih lica, što je rezultiralo sa dvije pravosnažne presude.

Godinu kasnije, tačnije 2021. godine, broj prvostepenih presuda povećan je na 21, u kojima je uključeno 41 fizičko ili pravno lice. U dokumentu koji je Vlada proslijedila Evropskoj komisiji navodi se da je to dovelo je do tri pravosnažne osude.

U nedavnom izvještaju o vladavini prava obuhvaćena je i 2022. godina, kada su donijete 22 prvostepene presude protiv 65 fizičkih i pravnih lica, i dvije pravosnažne osude.

„Godine 2023. broj prvostepenih presuda porastao je na 25, u kojima su učestvovala 72 lica ili pravna lica, ali je bila samo jedna pravosnažna osuda“, navodi se u nedavnom izvještaju Evropske komisije o vladavini prava.

EK godišnje objavljuje izvještaj o stanju vladavine prava u državama članicima i Evropskoj uniji u cjelini, a ove godine je prvi put analizirano i stanje u Crnoj Gori, Albaniji, Sjevernoj Makedoniji i Srbiji.

U izvještaju se analiziraju četiri ključne oblasti za vladavinu prava – pravosuđe, borba protiv korupcije, medijski pluralizam i slobode, kao i institucionalna kontrola.

U dijelu Izvještaja EK o Crnoj Gori navodi se da pravosudni sistem Crne Gore prolazi kroz intenzivnu fazu reformi, uključujući reviziju nekoliko zakona, u cilju daljeg usklađivanja sa evropskim i međunarodnim standardima.

„Značajna kašnjenja sa imenovanjima na visoke pravosudne funkcije ozbiljno su uticala na pravosudni sistem u Crnoj Gori, iako je za sada ostalo da se izabere još predsjednik Vrhovnog suda“, navodi se u izvještaju.

U Izvještaju EK ističe se da je broj istraga i krivičnih gonjenja za slučajeve korupcije na visokom nivou stabilan, ali i da nedostatak suđenja i konačnih odluka doprinosi percepciji nekažnjivosti.

EK konstatuje da promocija i sprovođenje etike i profesionalnih standarda među sudijama i tužiocima i dalje predstavlja izazov u Crnoj Gori.

„Od Crne Gore se očekuje izmjena disciplinskog i etičkog pravnog okvira za sudije i tužioce i jačanje odgovornosti sudija i tužilaca“, kaže se u Izvještaju.

Navodi se da je efikasnost pravosuđa otežana nedostatkom strateškog ulaganja u ljudske resurse i infrastrukturu.