Tuče navijača, fizički sukob članova uprava klubova, udarci između igrača i šovinističko skandiranje upereno protiv Albanaca u Crnoj Gori slike su sa crnogorskih stadiona poslednjih mjeseci.

“Ovo podneblje je puno predrasuda i to se odražava na sport. Već duže pokušavamo da eliminišemo govor mržnje, šovinizma i rasizma tako što se maksimalno korektno ponašamo”, kaže za Radio Slobodna Evropa Paljo Drešaj predsjednik kluba Dečić iz Tuzi u kome dominantno žive Albanci.

Talas incidenata na stadionima, sportski novinar Saša Radović smatra odrazom stanja u društvu.

“Društvene podjele se ispoljavaju na mjestima koja su javna. U ovom slučaju stadioni gdje se ističu i te niske strasti. Ne bih volio da to postane pojava, već da ostane na pojedinačnim slučajevima.”

Osim policijskih i tužilačkih saopštenja da će identifikovati počinioce do sada nema krivično procesuiranih.

O šovinizmu prema Albancima tužilaštvo još ćuti

Utakmica između Dečića iz Tuzi i podgoričke Budućnosti 9. aprila, prekinuta je na jedan sat zbog nereda, tokom kojih su navijači podgoričkog tima skandirali “Šiptari” navijačima albanske nacionalnosti.

Navijači Dečića, među kojima su bili i državni funkcioneri, na uvredljive poruke su uzvratili aplauzom, nakon čega je vrijeđanje prestalo.

Moguća žalba UEFI

Više tužilaštvo je tada naložilo policiji da identifikuju vinovnike incidenata.

Na upit Radija Slobodna Evropa, iz policije je 29. aprila saopšteno da su prikupili obavještenja ali da se “tužilac još uvijek nije izjasnio o kvalifikaciji eventualnog krivičnog djela”.

Iz Višeg tužilaštva je za RSE rečeno da je “formiran predmet u Osnovnom tužilaštvu u Podgorici”.

Disciplinska komisija Fudbalskog saveza Crne Gore kaznila je Budućnost sa 10.000 eura, između ostalog zbog vrijeđanja protivničkih igrača na nacionalnoj i vjerskoj osnovi.

I Dečić je kažnjen “zbog slabe organizacije utakmice”.

Protest albanskih predstavnika u vlasti

To je izazvalo revolt kod političkih predstavnika Albanaca i čelnika Dečića koji su najavili da bi mogli izaći iz lige i tražiti od fudbalskih asocijacija FIFA i UEFA, da Crnu Goru izbace iz međunarodnih takmičenja.

Predsjednik Opštine Tuzi Lindon Đeljaj je saopštio da će razgovarati o istupanju kluba Dečić iz lige jer je “nekoliko godina meta najprizemnijih nacionalističkih i šovinističkih napada”.

Poslanik najjače albanske partije u crnogorskom parlamentu Artan Čobi je najavio da će međunarodnim organizacijama dostaviti dokaze o direktnom promovisanju i podržavanju rasizma i mržnje na nacionalnoj osnovi od strane Fudbalskog saveza Crne Gore:

“Makar to značilo da FSCG, kao Rusija, bude suspendovana iz svih takmičenja zbog govora mržnje, šovinizma i rasizma.”

Takođe je zbog blage kazne protestovao i ministar javne uprave Maraš Dukaj pozivajući Fudbalski savez da preispita rad Disciplinske komisije.

Iz Fudbalskog saveza Crne Gore za RSE kažu da je postupano u skladu sa važećim pravnim okvirom.

“Disciplinska komisija donijela je odluke vezane za utakmicu Dečić – Budućnost u skladu sa ovlašćenjima.

Eventualne izmjene Disciplinskog pravilnika predmet su analize nadležnih službi Fudbalskog saveza.

Drešaj kaže za RSE da je klub uložio žalbu na blagu kaznu, te da očekuje dalju reakciju nadležnih

“Ako ista grupa više puta širi govor mržnje, a nema reakcije, onda im se daje zeleno svijetlo da nastave s tim. Sa zabrinutošću se razgovaralo o incidentima, ali nismo dolivali ulje na vatru. Sve smo prepustili institucijama”, kaže Drešaj.

Nekažnjivost ohrabruje

Pooštravanje zakona i pravilnika je jedini način za sprječavanje incidenata, smatra novinar Saša Radović:

“Policija i tužilaštvo treba da identifikuju i imaju evidenciju onih koji prave probleme. Ako za ovoliko godina nije bilo kažnjenih, onda znači da državni organi ne uzimaju za ozbiljno probleme sa kojima se sport suočava.”

On podsjeća da je Crna Gora 2019. godine bila na stubu srama zbog rasističkog ponašanja tokom fudbalskog meča reprezentacije sa Engleskom. Slučaj je ispitivala UEFA i kaznila Crnu Goru praktično minimalno.

Nacionalistički izliv mržnje se dogodio u maju prošle godine kada su navijači Sutjeske iz Nikšića skandirali ulicama glavnog grada “Nož, žica, Podgorica”, što je asocijacija na šovinistički poklič “Nož, žica, Srebrenica”, kojim se veliča genocid u kojem je 1995. u Srebrenici, u Bosni i Hercegovini, ubijeno više od osam hiljada Bošnjaka.

Nekoliko mjeseci kasnije Više tužilaštvo u Podgorici, koje je istraživalo ovaj slučaj, je konstatovalo da nema osnova za pokretanje krivičnog postupka protiv navijačke grupe iz Nikšića.

Radović ističe da izostanak krivičnog postupka može ohrabriti ekstremni dio navijača da nastavi sa porukama mržnje.

“Porazno je čuti takve stvari u Crnoj Gori, ali ja ne želim da prihvatim da postoje ljudi koji sa mržnjom gledaju svog komšiju. Želim da vjerujem da su to samo pojedinci.”

Iz Ministarstva ljudskih i manjinskih prava su za RSE saopštili da neprimjereni komentari koji dovode do incidentnih situacija, narušavaju multinacionalni, multikulturalni i multikonfesionalni karakter Crne Gore.

Ostali incidenti na stadionima i oko njih

Slučaj utakmice Dečić – Budućnost, samo je jedan u nizu incidenata na sportskim terenima i oko njih.

Tri policajaca povrijeđena su u masovnoj tuči u Baru 17. marta nakon fudbalske utakmice Mornar –Budućnost.

Četvoricu Podgoričana, koji su nakon toga uhapšeni zbog sumnje da su počinili krivično djelo napad na službeno lice, sudija za istragu je pustio da se brane sa slobode.

Gostujući u Tivtu, prije utakmice Arsenal – Sutjeska, navijači iz Nikšića su se 14. aprila, na samoj rivi sukobili sa građanima koji su sjedjeli u kafićima, gađajući ih flašama i stolicama. Policija, koja je bila prisutna, spriječila je teži incident i dalje divljanje navijača Sutjeske.

U Tivtu je i 21. aprila došlo do fizičkog sukoba, ovog puta između rukovodstava tivatskog Arsenala i Mornara iz Bara i to u VIP loži stadiona.

Nadležni tužilac u Kotoru je konstatovao da nema krivičnog djela čije se gonjenje preduzima po službenoj dužnosti, a policija je saopštila da su podnesene prekršajne prijave protiv više lica.

Serija incidenata dogodila se u Podgorici 27. aprila za vrijeme i nakon utakmice između Budućnosti i nikšićke Sutjeske. Navijači su aktivirali veliku količinu pirotehničkih sredstava, a po završetku utakmice policija je spriječila fizički sukob između dvije navijačke grupe.

Oštećena je infrastruktura stadiona. Do nesvakidašnjeg fizičkog sukoba došlo je između igrača Budućnosti. Naime, golman Đorđije Pavličić je udario saigrača Igora Ivanovića. Sukob je nastavljen i u svlačionici gdje su ušli i navijači.

Policija je saopštila da utvrđuje okolnosti i ovog događaja sa kojim je upoznat i tužilac.