U periodu od 1. januara do 26. oktobra, na putevima u Crnoj Gori službenici saobraćajne policije registrovali su 41.905 prekršaja prekoračenja dozvoljene brzine kretanja vozilom, saopšteno je za „Dan“ iz Uprave policije (UP). Podaci UP pokazuju da je broj registrovanih prekršaja prekoračenja brzine znatno veći nego lani, kada je registrovan 34.001 prekršaj.

U Strategiji poboljšanja bezbjednosti drumskog saobraćaja za period od 2023. do 2030. godine navodi se da, u prosjeku, tek svaki drugi vozač u Crnoj Gori poštuje ograničenje brzine.

– Nešto malo više se poštuje u naselju, preko 60 odsto, a nešto malo manje van naselja preko 40 odsto, što drugim riječima znači da u naselju više vozača poštuje ograničenje brzine, a van naselja više vozača ne poštuje ograničenje brzine. S obzirom na to da je brzina ključni uticajni faktor za nastanak saobraćajnih nezgoda i glavni uzročnik zadobijanja težih posledica, i dodatno, imajući u vidu da su podaci za EU (prosjek poštovanja ograničenja brzine u naselju je preko 70 odsto, a van naselja je preko 50 odsto) takvi da je Crna Gora mnogo lošija u ovom smislu, neophodno je djelovati radi poboljšanja stanja – konstatuje se u strateškom dokumentu MUP-a.

Redakciji „Dana“ žalio se vozač koji je prekršajno kažnjen zbog prekoračenja dozvoljene brzine za 15 km/h (vozio je 65 km/h tamo gdje je bilo dozvoljeno 50 km/h). Tvrdi da su policijski službenici zaustavili i kaznili njega, dok nisu sankcionisali vozača koji je, prema njegovom subjektivnom osjećaju, vozio 30–40 km/h iznad dozvoljene brzine. Iz UP za „Dan“ objašnjavaju da li ima selektivnosti prilikom zaustavljanja i kažnjavanja vozača.

– Prilikom vršenja kontrole brzine kretanja vozila na putu, službenici saobraćajne policije sankcionišu one vozače koje su sa radarskim uređajem snimili u vršenju tog prekršaja i shodno Zakonu o bezbjednosti saobraćaja na putevima podnose prekršajnu prijavu ili izdaju nalog za plaćanje novčane kazne na licu mjesta. Činjenica je da, dok ne završe prethodno započetu službenu radnju, službenici policije nijesu u prilici da vrše kontrolu drugih učesnika u saobraćaju, te se eventualno može steći utisak da je policija selektivna, što svakako nije slučaj. Sprovode se intenzivne kontrole učesnika u saobraćaju tokom svakog radnog dana, ali i vikendom, te su evidentni i mjerljivi rezultati pomenutih kontrola koji potvrđuju pomenute navode – tvrde u UP.

Anketa o stavovima učesnika u saobraćaju MUP-a pokazuje da je preko 84 odsto vozača u Crnoj Gori prijavilo da su najmanje jednom u poslednjem mjesecu upravljali vozilom iznad propisanog ograničenja brzine na putevima u naselju i van naselja.

– Brza vožnja nije povezana samo sa rizikom nastanka saobraćajnih nezgoda, već i sa težinom posledica, i kako je u Evropi brzina jedan od tri glavna faktora rizičnog ponašanja, neophodno je postavljanje fokusa na koncept strateškog upravljanja brzinama – konstatuju u MUP-u.

Brzina, kako se navodi u strateškom dokumentu, generalno predstavlja svojstvo prema kojem ljudi imaju pozitivno mišljenje.

– Pored toga, većina putovanja koja se obave pri prekoračenju postavljenog ograničenja brzine realizuje se uspješno. Brzina može predstavljati i izvor pozitivnih emocija i zadovoljstva kod vozača. Sve ove činjenice dovode do toga da učesnici u saobraćaju imaju povoljne stavove prema brzoj vožnji, iako ona, sa druge strane, u znatnoj mjeri utiče na stopu saobraćajnih nezgoda i njihovih posledica – piše u dokumentu MUP-a.

Novac od kazni ide u budžet

U strategiji se navodi da se sredstva od novčanih kazni za prekršaje u saobraćaju, koja idu u državni budžet, ne koriste za finansiranje mjera i aktivnosti u bezbjednosti saobraćaja. Kako se dodaje, nisu propisani ni drugi izvori finansiranja bezbjednosti saobraćaja: novčane kazne od prekršaja, sredstva prikupljena u postupku odlaganja krivičnog gonjenja, dio bruto premije obaveznog osiguranja vozila, dio akciza za gorivo, itd.

– S obzirom na to da Crna Gora nema posebno uređen način finansiranja bezbjednosti saobraćaja, a imajući u vidu da iskustva najrazvijenijih u ovoj oblasti potvrđuju značaj posebnog uređivanja oblasti finansiranja bezbjednosti saobraćaja (posebni fondovi, sredstva od naplaćenih saobraćajnih kazni za prekršaje, donacije i sl.) potrebno je da se Zakonom o bezbjednosti saobraćaja na putevima propiše i finansiranje bezbjednosti saobraćaja, i to: izvori sredstava, raspodjela sredstava između države i jedinica lokalne samouprave, namjena sredstava, način korišćenja i izvještavanja – navodi se u strategiji.