Od kancera dojke u Crnoj Gori godišnje oboli više od 400 žena, a najveći broj njih uzrasta je između 50 i 64 godine, iako se bolest u posljednje vrijeme češće javlja kod mlađih djevojaka.

Prema podacima Evropskog registra za rak, oko sedam odsto oboljelih u trenutku otkrivanja opake bolesti ima manje od 40 godina, dok su dva do četiri odsto žena sa dijagnozom kancera dojke mlađe od 25 godina.

Specijalista radiologije, supspecijalista onkologije iz Novog Sada, prof. dr Viktorija Vučaj Ćirilović za „Vijesti“ je kazala da djevojke uglavnom smatraju da su suviše mlade da bi oboljele te rade samopregled, mislivši da je to dovoljno. Zato poručuje da do 30. godine urade prvi ultrazvučni pregled, nakon čega se on radi jednom godišnje.

“Zabrinjava podatak da se karcinom dojke sve češće dijagnostikuje kod veoma mladih djevojaka, pa i kod onih koje nisu rađale“, istakla je Vučaj Ćirilović.

Trudnoća zavisi od mnogih faktora

Ljekarka tvrdi da se nekada smatralo da trudnoća predstavlja rizik za žene koje su liječene od raka dojke, zbog nepovoljnog uticaja na tok bolesti.

“Ukoliko bi i zatrudnjele, morale su da prekidaju trudnoću. Prvi razlog je uglavnom strah da trudnoća povećava rizike da se tumor povrati, naročito kod žena sa HR – pozitivnim rakom dojke“, kazala je.

Vučaj Ćirilović tvrdi da te žene danas imaju šansu za potomstvo i to veoma uspješno, kao i da trudnoća poslije te bolesti zavisi od brojnih faktora, poput stadijuma i perioda kada je otkrivena…

“U toku terapije koja se sprovodi zračenjem i citostaticima, trudnoća nije moguća. Kada se liječenje završi, ljekari daju procjenu o mogućnosti trudnoće, odnosno kada je vrijeme za bebu. To, između ostalog, zavisi od toga da li je potrebna dugotrajna terapija, da li hormoni loše utiču na tumor i još puno obaveznih analiza. Ako se vaš ljekar složi da ćete biti bezbjedni u trudnoći, možete da krenete u proces vantjelesne oplodnje. Zato je važno da se o svemu detaljno posavjetujete sa vašim stručnim timom“, objasnila je ljekarka.

Vučaj Ćirilović tvrdi da žene koje su iza sebe ostavile tešku borbu sa karcinomom ulaze u planiranje trudnoće sa izvjesnim strahom.

“Počev od bojazni da li će trudnoća ‘provocirati’ povratak karcinoma, preko strepnje da li će organizam koji je prethodno oslabljen borbom sa bolešću moći da iznese trudnoću, pa sve do toga da li će se maligni geni prenijeti na bebu“.

Zato je, tvrdi ljekarka, važna psihološka podrška i razmjena iskustava, kako bi žene shvatile da nisu same u svojoj borbi…

Zamrzavanje ćelija prije operacije i liječenja

Žene kod kojih je otkriven rak dojke, ali i jajnika i materice, mogu prije agresivnih metoda liječenja ili operacija da sačuvaju jajne ćelije postupkom zamrzavanja, tvrdi Vučaj Ćirilović.

Ona je istakla da onda imaju jednake šanse kao i žene koje nisu iz tih razloga zamrzle polne ćelije.

“Redovan pregled grudi jednom godišnje je najvažniji i prvi korak, da bi se ukoliko bolest postoji, otkrila na vrijeme, u što ranijoj fazi kada je izlječenje moguće“.

342 osobe, među kojima su tri muškarca, oboljele su od kancera dojke u 2013. godini u Crnoj Gori, podaci su Registra malignih neoplazmi Instituta za javno zdravlje. Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, u Crnoj Gori se tokom 2018. sa karcinomom dojke suočilo 420 osoba, dok je od te bolesti umrlo 129 (31 odsto). 

Ona je preporučila svim pacijentkinjama koje se pripremaju za postupak vantjelesne oplodnje da urade i pregled dojki, koji se odnosi na ultrazvuk ili mamografiju, u zavisnosti od godina.

“Pregled dojki je neizmjerno važan u ovim slučajevima, jer rano otkrivanje promjena kod žena koje planiraju vantjelesnu oplodnju ima veliki značaj u daljem toku. Žene posle 40. godine života obavezno treba da urade baznu (prvu mamografiju), a one mlade ultrazvučni pregled“.

Vučaj Ćirilović je kazala da je jedno od najčešćih pitanja prilikom informisanja o samom procesu vantjelesne oplodnje i prije donošenja konačne odluke – može li hormonska stimulacija da ima i negativne posljedice.

“Hormonska terapija u procesu vantjelesne oplodnje je kratkotrajna, svega desetak dana kod kratkih protokola i uglavnom ne ostavlja posljedice po zdravlje. Ona može da se koristi kod zdravih žena, a uz oprez i nadzor i kod pacijentkinja koje boluju od određenih bolesti (npr. bolesti jetre, bubrega, tumora). Upravo iz tih razloga prije postupka vantjelesne oplodnje pacijentkinja se detaljno pregleda, a to podrazumijeva i obavezan pregled dojki“.