Klanovi „Škaljari“ i „Kavač“ su najistaknutiji akteri i prvenstveno se bave pranjem novca i trgovinom kokainom iz Latinske Amerike. Dva klana su sprovela značajne akte nasilja koje se preliva preko granica u Srbiju i Evropu, piše u izvještaju

Crna Gora je peta u Evropi po Globalnom indeksu organizovanog kriminala za 2023. godinu, pokazuje najnoviji Indeks transnacionalnog organizovanog kriminala u svijetu koji je juče predstavila Globalna inicijativa za borbu protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (GI-TOC). Od 193 države u svijetu Crna Gora je na 54. mjestu kad je riječ o organizovanom kriminalu.

Globalni indeks za ovu godinu otkriva kontinuirani porast organizovanog kriminala na globalnom nivou, pri čemu 83 odsto svjetske populacije živi u uslovima visokog kriminala. Ako se posmatra 17 država centralne i istočne Evrope, po ovom indeksu, Crna Gora je na četvrtom mjestu.

– Grupe formirane u mafijaškom stilu su dominantna vrsta kriminalnih mreža u Crnoj Gori. Klanovi „Škaljari“ i „Kavač“ su najistaknutiji akteri i prvenstveno se bave pranjem novca i trgovinom kokainom iz Latinske Amerike. Dva klana su sprovela značajne akte nasilja koje se preliva preko granica u Srbiju i Evropu. Vođe kriminalnih grupa ili visokopozicionirani članovi koji služe kaznu u Crnoj Gori često regrutuju nove snage u zatvorima. Sofisticiranost labavih kriminalnih mreža raste. Porast količina kokaina u Luci Bar i široko rasprostranjene veze mreža sa grupama iz Latinske Amerike, EU i Zapadnog Balkana pokazuju da su organizovane kriminalne grupe koje potiču iz Crne Gore uspostavile konsolidovanu kriminalnu mrežu. Kriminalne mreže su uglavnom povezane sa mafijaškim grupama i trgovinom kokaina i imaju veze sa korumpiranim lokalnim političarima i organima za sprovođenje zakona, piše u izvještaju, čije detalje je prenio portal RTCG.

Kako se navodi, uprkos kontinuiranim političkim krizama, privremena vlada je uložila napore u borbi protiv organizovanog kriminala, posebno u borbi protiv trgovine kokainom i šverca cigareta.

– Međutim, tenzije i nepovjerenje unutar vladajuće koalicije i nedostatak konstruktivnog učešća svih političkih partija na plenarnim sjednicama doveli su do kašnjenja i neefikasnosti u poboljšanju ključnih zakona. Parlament takođe tek treba da pokaže u praksi svoju posvećenost crnogorskoj reformskoj EU agendi i da poboljša svoju koordinaciju sa Vladom u pogledu zakonodavnih inicijativa, navodi se u izvještaju.

Korupcija i kronizam i dalje su rasprostranjeni u Crnoj Gori, a napori vlasti da riješe problem, uključujući hapšenja dvoje važnih sudija u aprilu i maju 2022. godine, dijelom podstaknuti zahtjevima za pristupanje EU nijesu dali značajne rezultate.

Što se tiče međunarodne saradnje, kako se navodi, situacija u Crnoj Gori je znatno poboljšana poslednjih godina, posebno nakon što je zemlja ušla u NATO i potpisala bilateralne sporazume sa SAD i drugim zapadnim i susjednim zemljama.

– Nedostaje saradnja između državnog tužilaštva i drugih državnih aktera, posebno sa Agencijom za nacionalnu bezbjednost. Sprovođenje zakona takođe pati od političkog miješanja u njihove operativne aktivnosti i procesuiranje slučajeva. Crnogorska policija nema dovoljno sredstava i nema profesionalizam i tehničke sposobnosti potrebne za razotkrivanje složenih međunarodnih kriminalnih mreža trgovine drogom. Štaviše, zbog zarobljavanja države, agencije za sprovođenje zakona nijesu u mogućnosti da održe integritet istraga. Specijalno tužilaštvo za organizovani kriminal i korupciju na visokom nivou povećalo je broj zaposlenih u poslednjih nekoliko godina, ali njegovu efikasnost podrivaju loši uslovi rada, slaba saradnja sa drugim agencijama za sprovođenje zakona, kao i korupcija i snažan politički uticaj. Poboljšana je proaktivnost i efikasnost istraga, sa četiri policijske jedinice, navedeno je u izvještaju.

Rusija na prvom mjestu, Srbija i Italija dijele treću poziciju

Na prvom mjestu u Evropi, prema indeksu transnacionalnog organizovanog kriminala, nalazi se Rusija, slijedi Ukrajina, a treće mjesto dijele Srbija i Italija.

Kada se uporedi globalna otpornost sa porastom rasprostranjenosti kriminala, podaci pokazuju da sistem generalno ne uspijeva da odgovori na prijetnju organizovanog kriminala.

– Sve veći jaz između organizovanog kriminala i naših napora za kolektivnu otpornost naglašava hitnu potrebu za praktičnim strategijama za borbu protiv organizovanog kriminala na globalnom nivou. Indeks, kao poboljšani alat, otkriva domet i složenost transnacionalnog organizovanog kriminala i procjenjuje kapacitete 193 zemlje članice UN da se odupru kriminalnim prijetnjama – piše u saopštenju.

Kako se tvrdi, sve jedinice su sada povezane sa sigurnim komunikacionim kanalom Europolove aplikacije za bezbjednu razmjenu informacija.

– Napori uloženi da se sprovođenje zakona učini efikasnim doveli su do povećanja broja slučajeva organizovanog kriminala koji su istraženi i procesuirani u zemlji. Međutim, kapacitet za rješavanje krijumčarenja duvana i pranja novca još nije na željenom nivou, piše u izvještaju GI-TOC.