Podaci Centralne banke koji se prate iz mjeseca u mjesec pokazuju da depoziti građana u bankama rastu. Za deset godina uvećani su duplo.

Građani u bankama u Crnoj Gori drže više od 1,3 milijarde eura, što znači da svaki građanin ima po dvije hiljade eura. To je “statistička” računica koja je daleko od stvarnosti jer većina nema ni eura štednje, a mali broj ima pozamašne svote. Prema posljednjim podacima iz ove godine imamo 71 milionera, a najbogatiji među njima ima 32 miliona eura na svom kontu u banci. No, i ovi podaci o milionima eura u kešu su relativni jer nema podataka koliko domaći građani drže u stranim bankama.

Na kraju 2010. bila je 738 miliona, godinu kasnije 791 milion, 2012. više od 864 miliona, godinu kasnije 931 milion, 2014. je bila 990 miliona, 2015. preko milijarde, godinu kasnije 1,1 milijardu, 2017. godine 1,23 milijarde, prošle godine 1,32 milijarde i tekuće godine sa kraja oktobra bila je 1,305 milijardi eura.

Sličnom dinamikom rasli su i ukupni, odnosno depoziti privrede i banaka, tako da su prije deset godina bili 1,82 milijarde a danas 3,49 milijardi eura.

Na pitanje kakvo se kretanje depozita očekuje, generalni sekretar Udruženja banaka Bratislav Pejaković Pobjedi je kazao da ne očekuje smanjenje.

“Ne očekujem smanjenje ukupnih depozita, a kamoli masovnije podizanje kojeg nije bilo niti tokom 2019. kada je došlo do intervencije kod dvije banke. Sistem je kvalitetno odgovorio, tako da nije bilo negativnih konsekvenci, čak je konstatovan značajan rast depozita. Uostalom, prednost držanja novca kod banaka je sa više aspekata očigledan, kako za dnevne aktivnosti vlasnika depozita tako i kao djelimičan, ili u cijelom kolateral za eventualne potrebe ulaganja”, smatra Pejaković.

Prednost je, dodaje on, i brzina povlačenja sredstava. Uz najavu je kvalitetnija od reakcije na tržištu kapitala, gdje bi trebali da realizujete vaše hartije od vrijednosti.

 “Veća kamatna stopa ima svoju težinu, ali u selekciji prioriteta, prihvatljivosti rizika koji nose HoV i potreba vlasnika se prepoznaje odgovarajući način tezaurisanja sredstava. Odluka je uvijek na vlasniku novca i njegovim preferencijama”, ističe on.

Bankari očekuju da će depoziti rasti i naredne godine.

“Očekujemo da će depoziti u bankama rasti i naredne godine, uz projektovani rast BDP-a. Na to upućuju trendovi posljednjih godina, ali i najavljena politika Evropske centralne banke za 2020. Kako u regionu, tako i širom EU depoziti kod finansijskih institucija rastu. U Crnoj Gori ukupni depoziti na kraju oktobra 2019. iznosili su 3,489 milijarde eura, od čega stanovništva 1,305 milijardi eura, gdje u zavisnosti od doba godine, investicionih aktivnosti, pripreme sezone, investicija, ili ubiranje prihoda, imamo rast ili pad depozita na nivou sistema”, pojašnjava Pejaković.

Kamatne stope na depozite su stvar više faktora.

“Prosječna kamatna stopa kojom se koristi javnost je na ukupne depozite koja je za oktobar bila 0,42 odsto. Međutim oko 60 odsto ukupnih depozita stanovništva su po viđenju. Na nivou ukupnih depozita procenat ide na oko 72 odsto, gdje skoro nema kamate, odnosno oko 0,002 odsto se kreće, dok na oročene depozite imate na godišnjem nivou i kamatu više od dva odsto kod pojedinih banaka u Crnoj Gori, što je za euro depozite vrlo dobra ponuda, uporedbom sa regionom i razvijenim zemljama”, pojašnjava generalni sekretar Udruženja banaka.

Sve ovo znači da treba posmatrati konkurentnu ponudu kamate na oročene depozite, a ne samo čitati prosječnu kamatu u kojoj su i depoziti po viđenju.

Prosječna cijena, odnosno kamata na kredite je nešto više od šest odsto na godišnjem nivou, pa se čini da je spread (razlika između kamata na štednju i kredite) veliki u odnosu na prosječnu kamatu na depozite.

“Međutim, prosječna kamata u plasmanima obuhvata i gotovinske kredite kao skuplje i stambene kao najniže od 2,99 odsto kamate na godinu za subvencioniranje kredita kod fizičkih lica. Kod pravnih lica imate kredite overdraft, one za likvidnost kao skuplje, ali i kamate na investicione kredite od 3,5 odsto godišnje za najbolje klijente. Naravno, da ima i kredita koji su značajno na većem, ili nižem nivou kamate, a sve je u zavisnosti od proizvoda banke, boniteta klijenta i preuzetog rizika plasmana”, pojašnjava Pejaković.

Jasno je, kaže on, da statistika može da zavara i dovede do pogrešnih komentara.

“Dobro je što u ponudi banaka ima stambenih i investicionih kredita kojih nije bilo prije 2006. makar u značajnim iznosima”, kaže on i podsjeća da se u skladu sa mogućnostima i potrebama treba zaduživati.