Realizovan veliki broj zadataka. Posebno ćemo jačati kapacitete nadležnih institucija koje su zadužene za pitanja ekološkog kriminala i odgovornosti za štetu u životnoj sredini – kazala je Ivana Vojinović .

Godinu od otvaranja pregovaračkog poglavlja 27 – životna sredina i klimatske promjene u Ministarstvu održivog razvoja i turizma zadovoljni su postignutim i najavljuju da će u Crnoj Gori uskoro biti riješen višedecenijski problem industrijskog zagađenja, nakon što je tokom ove godine napravljen značajan iskorak u remedijaciji takozvanih ,,crnih ekoloških tačaka“ kontaminiranih opasnim industrijskim otpadom.

Veliki broj zadataka realizovan je tokom 12 mjeseci, kazala je Pobjedi generalna direktorica Direktorata za životnu sredinu Ivana Vojinović i dodala da je počet niz aktivnosti kako u dijelu usklađivanja nacionalnog zakonodavstva sa pravnom tekovinom Evropske unije, tako i u dijelu realizacije konkretnih koraka za unapređenje stanja životne sredine, kao što su gradnja infrastrukture i sanacija zagađenja.

Planovi

– U protekle tri godine u oblast ispunjenja mjerila iz poglavlja 27 uloženo je više od 200 miliona eura, a prema našim projekcijma Crna Gora će ostvariti ulaganja od nešto više od jedne milijarde eura do 2035. godine, kako bi u potpunosti uskladila sistem sa evropskim standardima. Pažljivo gradimo finansijsku konstrukciju uključivanjem svih raspoloživih izvora finansiranja (IPA instrumenta, povoljnih kredita, EU grantova, donacija, sredstava iz državnog i opštinskih budžeta), a od dana punopravnog članstva u EU i strukturnih fondova – kazala je ona.

U narednom periodu, najavila je naša sagovornica, jačaće inspekcijski nadzor na državnom i lokalnom nivou i sankcionisati sve zagađivače.

– Posebno ćemo jačati kapacitete nadležnih institucija koje su zadužene za pitanja ekološkog kriminala i odgovornosti za štetu u životnoj sredini. Komunikacija između Vlade i civilnog društva biće nastavljena – kazala je Vojinović.

Biće usvojen i strateški akcioni plan za ispunjavanje završnih mjerila iz poglavlja 27.

– U kontinuitetu će se nastaviti istraživanja u kontekstu uspostavljanja Natura 2000 mreže. Biće definisan adekvatan model upravljanja Ulcinjskom solanom i samo tokom 2020. uloženo iz kapitalnog budžeta milion eura za kapitalne investicije, odnosno sanaciju nasipa/bentova na Solani – najavila je ona.

Nastaviće se i realizacija ugovora za projektovanje i gradnju postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Andrijevici, Petnjici i Danilovgradu, a posebno će biti važne aktivnosti za početak gradnje novog sistema u Podgorici.

– U oblasti upravljanja otpadom, nastaviće se aktivnosti za uspostavljanje sistema koji se bazira na: selekciji, prevenciji, reciklaži i ponovnoj upotrebi otpada, paralelno sa daljom izgradnjom transfer stanica, reciklažnih dvorišta i ostale prateće infrastrukture koja je neophodna za funkcionisanje četiri centra za upravljanje otpadom – rekla je Vojinović i istakla da će raditi i na jačanju svijesti građana o zaštiti životne sredine.

U narednom periodu jačaće inspekcijski nadzor na državnom i lokalnom nivou i sankcionisati sve zagađivač

Radiće i na planu uspostavljanja jedinstvenog sistema za prikupljanje podataka o vrstama i količinama otpada.

Do polovine 2020. biće, kako navodi, sanirane lokacije Brodogradilište Bijela, dio deponije pepela i šljake „Maljevac“ i flotaciono jalovište Gradac, kao i kompletirana tehnička i projektna dokumentacija za sanaciju deponija čvrstog otpada KAP i bazena crvenog mulja. Planirano je da se sanacije neuređenog odlagališta „Ćafe“ u opštini Bar i odlagališta „Komarača“ u opštini Plav završe tokom 2020.

– U vezi sa višedecenijskim zagađenjem vazduha u opštini Pljevljima, tokom 2020. počinje velika ekološka rekonstrukcija TE „Pljevlja“ koja, poslije 38 godina rada ovog postrojenja, predstavlja najznačajniji ekološki poduhvat i bitnu pretpostavku realizacije projekta toplifikacije kao trajnog rješenja sanacije zagađenja vazduha. Počeće i aktivnosti za uspostavljanje elektronskog registra hemikalija. U oblasti zaštite od štetnog dejstva poplava biće pripremljene preliminarne procjene rizika od poplava i izrađene karte opasnosti i karte rizika od poplava, što će biti zaokruženo izradom planova upravljanja rizikom od poplava – naglašava naša sagovornica.

Govoreći o zaštićenim područjima, Vojinović ističe da su napori Vlade za očuvanje i zaštitu Ulcinjske solane ove godine krunisani njenim proglašenjem parkom prirode, a posebno njenim upisom na Listu močvara od međunarodnog značaja – Ramsar listu.

– Pored Solane, teritorija pod zaštitom proširena je i nedavnim proglašenjem Parka prirode Zeta, takođe, Skupština opštine Kolašin ovih dana će donijeti odluku o proglašenju parka prirode Komovi za teritoriju ove opštine – poručila je Vojinović.

Govoreći o uspostavljanju Natura 2000 mreže, sagovornica Pobjede ističe da je 2019. bila najuspješnija godina do sada.

– Do kraja godine biće mapirano oko 20 odsto kopnene teritorije i oko 50 odsto ornitofaune, a u toku je i istraživanje tri potencijalna morska zaštićena područja. Uz pomoć Vlade Njemačke u ovoj godini smo mapirali i staništa Skadarskog jezera kao važnog močvarnog ekosistema – kazala je Vojinović.

Zaštita

Sagovornica Pobjede podsjeća i da je naša Vlada pozvala komisiju UNESCO u savjetodavnu misiju, da su eksperti krajem oktobra posjetili NP „Durmitor“ kako bi dali dodatne preporuke za očuvanje ovog područja svjetske prirodne baštine, ali za održivi razvoj.

– Kako bi se poštovali ekološki standardi tokom gradnje auto-puta i smanjio uticaj na rijeku Taru pojačan je kontrolni mehanizam i inspekcijski nadzor, a izvođaču radova je naloženo da izradi plan mjera remedijacije. Tokom čitave godine se na mjesečnom nivou sprovodio monitoring faune, tim stručnjaka Prirodno-matematičkog fakulteta, a i svaka tri mjeseca rađen je monitoring kvaliteta površinske vode – kazala je Vojinović.

U obasti kontrole kvaliteta vazduha, kako je rekla, povećan je broj automatskih mjernih stanica sa sedam na 10, a nabavljena je nova mjerna i analitička oprema.

Vojinović podsjeća i da je Vlada posvećena rješavanju ekoloških problema u Pljevljima, te da je u oktobru dala saglasnost na odluku o naknadi za zaštitu i unapređivanje životne sredine koja je zasnovana na principu „zagađivač plaća“, a čiji će obveznici plaćanja biti pravna lica koja u opštini Pljevlja obavljaju aktivnosti u oblasti proizvodnje energije i ekstraktivne industrije.

– Prihodi opštine po osnovu ove naknade treba godišnje da iznose 2,5 do tri miliona eura i da se namjenski koriste za sanaciju posljedica eksploatacije prirodnih resursa, ali i za dalju zaštitu životne sredine – kazala je Vojinović.

Posebno je istakla da su tokom ove godine značajan iskorak napravili u remedijaciji takozvanih ,,crnih ekoloških tačaka“ kontaminiranih opasnim industrijskim otpadom. Očišćen je grit i zagađeno zemljište na lokaciji Brodogradilišta Bijela, čime su, kako je rekla sagovornica Pobjede, otvorena vrata za ekonomsku valorizaciju ovog prostora.

U septembru je, podsjeća ona, počela remedijacija dvije crne ekološke tačke u opštini Pljevlja – odlagalište pepela i šljake „Maljevac“ i flotaciono jalovište olova i cinka Gradac.

– Završetkom ovih projekata, kao i sanacijom lokacije KAP (deponija čvrstog otpada i bazeni crvenog mulja) za koju se radi tehnička dokumentacija, u Crnoj Gori biće riješen višedecenijski problem industrijskog zagađenja – istakla je Vojinović.

Do kraja godine završiće i inventar postrojenja koja podliježu obavezama iz Zakona o industrijskim emisijama, što podrazumijeva identifikaciju privrednih subjekata koji svojim aktivnostima utiču ili mogu uticati na zagađenje životne sredine.

Tokom godine, iz kapitalnog budžeta, izgrađena su reciklažna dvorišta u opštinama: Berane, Kolašin, Danilovgrad i Pljevlja i transfer stanice u opštinama: Andrijevica, Mojkovac i Pljevlja.

U obasti kontrole kvaliteta vazduha povećan je broj automatskih mjernih stanica sa sedam na 10, a nabavljena je nova mjerna i analitička oprema

– Privedena je kraju sanacija neuređenog odlagališta „Komarača“ u opštini Plav, dok je u toku sanacija neuređenog odlagališta „Ćafe“ u opštini Bar – kazala je Vojinović.

Počela je izrada predstudije izvodljivosti za gradnju trećeg regionalnog centra upravljanja otpadom koji će opsluživati opštine na sjeveru, u opštini Bijelo Polje.

Za otpadne vode do 2035. biće uloženo skoro pola milijarde

Oblast upravljanja otpadnim vodama je jedna od najizazovnijih u okviru poglavlja 27 zbog zahtjevnih infrastrukturnih projekata.

– Planom upravljanja komunalnim otpadnim vodama u Crnoj Gori do 2035. godine predviđene su aktivnosti u ukupnom iznosu od 472 miliona eura iz kojih će se potpuno izgraditi postrojenja za tretman komunalnih otpadnih voda i proširiti kanalizacioni sistemi. U strukturi finansiranja predviđeno je učešće EU fondova (bespovratnih sredstava) sa 255,4 miliona eura, dok su nacionalna sredstva (državni budžet, lokalni budžeti, Eko fond) predviđena u iznosu od 201 milion eura i ostali izvori (krediti, bilaterala) – kazala je Vojinović.