Vlada neće ukinuti podsticaje za proizvodnju električne energije iz obnovljivih izvora energije (OIE) koje građani i privreda plaćaju preko računa za struju od 2014. godine. Takođe, u Vladi smatraju da su podsticaji za OIE u skladu sa Ustavom i zakonom, te da ne omogućavaju monopolski položaj povlašćenim proizvođačima.

Ovom temom se vlada Duška Markovića bavila na poslednjoj sjednici Vlade, jer je davala mišljenje na ustavnu inicijativu pet poslanika opozicije, a u vezi sa zakonitosti odredaba člana 23 i 24 Zakona o energetici. Podnosioci predloga su citirali odredbe člana 23 i 24 Zakona o energetici, kojima se propisuju podsticajne mjere i plaćanje naknade za podsticanje korišćenja obnovljivih izvora energije i visokoefikasne kogeneracije, ističući da su citirane zakonske odredbe u suprotnosti sa ustavnim normama iz članova 139, 140 i 145 Ustava. Oni su naveli da su zbog osporenih odredaba člana 23 i 24 Zakona o energetici građani, kao i ostali potrošači električne energije, prinuđeni da plaćaju električnu energiju po cijenama višim od cijene električne energije koja je određena na zakonskim, odnosno tržišnim principima, za iznos podsticaja. Takođe, u predlogu je navedeno da se time narušava Ustavom zagarantovana sloboda preduzetništva i konkurencije na tržištu električne energije i podstiče monopolski položaj pojedinih snabdjevača koji za isporučenu električnu energiju dobijaju dodatne, ekstra prihode, u odnosu na ostale snabdjevače.

Mišljenje u vezi sa ovom inicijativom je dao resor Ministarstva ekonomije koji vodi Dragica Sekulić. Oni su tražili da Ustavni sud odbije inicijativu poslanika opozicije.

– Smatramo neosnovanim navode podnosilaca predloga da se osporenim odredbama člana 23 i 24 Zakona o energetici podstiče monopolski položaj pojedinih snabdjevača, koji za isporučenu električnu energiju dobijaju dodatne, ekstra prihode, u odnosu na ostale snabdjevače. Ovo iz razloga što se odredbom člana 23 ne propisuju prava i obaveze snabdjevača električnom energijom, dok se odredbom člana 24 ne utvrđuju prava već samo obaveze svih snabdjevača da na računu za utrošenu električnu energiju koji dostavlja krajnjem kupcu odvojeno iskaže naknadu za podsticanje proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i visokoefikasne kogeneracije, kao i da sredstva prikupljena od naknade prenese operatoru tržišta električne energije. Imajući u vidu odredbe člana 23 i 24 Zakona o energetici, nesporno je da se istima ne omogućava monopolski položaj pojedinih snabdjevača, kao i sticanje dodatnih ekstra prihoda. Iz prethodno navedenog proizilazi da je odredba člana 23 Zakona o energetici kojom se propisuju podsticajne mjere za korišćenje obnovljivih izvora energije i visokoefikasne kogeneracije u saglasnosti sa potvrđenim međunarodnim ugovorima, a odredba člana 24 koja se odnosi na prikupljanje i plaćanje naknade za podsticanje proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i visokoefikasne kogeneracije ne omogućava monopolski položaj pojedinih snabdjevača i dobijanje ekstra prihoda u odnosu na ostale snabdjevače – piše u mišljenju koje potpisuje Sekulić, a koje je usvojeno na poslednjoj sjednici Vlade.

Naknada za OIE je od 2014. godine drastično porasla. Prije pet godina se za OIE plaćalo tri centa po prosječnom računu, dok je sada taj iznos preko dva eura. Nedavno je Vlada donijela odluku da OIE1 plaćaju od akciza na ugalj, a da OIE2, koji se odnosi na svaki kilovat-sat nakon 300 potrošenih, plaćaju građani i privreda po skoro jedan cent.

Među povlašćenim vlasnicima mini-hidroelektrana su Vuk Rajković, kum Mila Đukanovića, Oleg Obradović, nekadašnji predsjednik borda direktora Prve banke, Igor Mašović, brat predsjednika opštine Andrijevica, predsjednik Privredne komore Vlastimir Golubović, dok privremeni status povlašćenog proizvođača ima firma čiji je suvlasnik Blažo Đukanović, sin predsjednika države i DPS-a… Povlašćeni proizvođači dobijaju godišnje nekoliko miliona eura preko podsticaja.

Brojne nezakonitosti u ugovorima
WWF, svjetska organizacija za zaštitu prirode, analizirala je sve koncesione ugovore i utvrdila preko 20 protivpravnosti u zaključenih 70 ugovora i sprovedenih postupaka za izgradnju mHE.

Projektima mHE, kako su naveli, nije dokazan javni interes, koji je osnov za dodjelu koncesija i obavljanje koncesione djelatnosti.

– Analizom je preporučeno da Vlada raskine sve ugovore čiji koncesionari nijesu obezbijedili novac za investicije, bez prava odštete za njih, kao i u slučajevima u kojima ne postoje planski dokumenti koji omogućavaju gradnju mHE, te da se u potpunosti zaustavi prenos koncesija na potencijalno nove koncesionare – saopštili su iz ove organizacije.

Iz Vlade su najavili raskide ugovora sa šest mHE. Opozicija je upozorila da će to koštati budžet desetine miliona eura.

Prije pet godina se za naknadu za OIE plaćalo tri centa po prosječnom računu, dok je sada taj iznos preko dva eura.