Ukupna oslobađanja graditelja prve dionice auto-puta od plaćanja  dažbina državi, od početka gradnje do sada, mogu se procijeniti na oko  stotinu miliona eura. Angažovani su mnogi podizvođači koji važe za firme  bliske vlasti, ali ima i onih koje su “izvodili građevinske radove”  vrijedne desetine miliona eura, a registrovane su za trgovinu ili  konsalting.

Ima i firmi koje su dobijale poslove i novac, a bile su u  blokadi i dužne su državi, kao i slučajeva da se ne može utvrditi koja  je kompanija i za šta dobila novac jer ima više povezanih sa istim  imenom. Tu su i primjeri da su pojedine firme odlazile u blokadu ili  stečaj, a posao su nastavljale druge pod sličnim imenom.

To se sve  može vidjeti iz dokumentacije o dosadašnjim radovima i plaćanjima koju  su ministarstva finansija i saobraćaja dostavile nezavisnom poslaniku Aleksandru Damjanoviću.

Ukupna  vrijednost proizvoda i usluga za koju su podizvođači na projektu  izgradnje dionice auto-puta od Smokovca do Mateševa oslobođeni od  carinskih i poreskih obaveza od 2015. godine do danas iznosi 445,31  milion eura.

Podaci Ministarstva finansija pokazuju da su od ove sume  najveće poslove na auto-putu dobile kompanije Bemaks, Cijevna komerc i  Montengro petrol u ukupnom iznosu od blizu 160 miliona eura.

Kompaniji  Bemaks do sada je plaćeno 95,69 miliona eura za 33 urađena posla.  Glavni izvođač kineski CRBC ih je angažovao, između ostalog, za  izgradnju svih asfaltnih kolovoznih konstrukcija, zaštitu kosina za most  Moračica, četiri tunela (Suka, Vežešnik, 1 i 2 Mrke), most Mrke, tri  podvožnjaka, temeljne stubove mosta Jabuka, pripremne radove na  izvođenju petlje Smokovac, elektromašinske instalacije i  vodosnabdijevanje i zaštitu buke i naplatne rampe na toj petlji…

Na  ovaj iznos posla Bemaks je oslobođen plaćanja poreza i carina, a  direktno mu je po osnovu povraćaja dijela plaćene akcize odobreno 1,14  miliona eura. Osnivač i izvršni direktor kompanije je Veselin Kovačević,  a ta firma godinama unazad se povezuje sa vrhom dijela vladajućih  stuktura iz najjače partije DPS-a koje su bliske savjetniku šefa države, Milanu Roćenu koji je povezanost negirao.

”Cijevni komerc” milioni, a dužni za porez

U dokumentacijama oba ministarstva se navodi ime kompanije “Cijevna komerc” u vlasništvu biznismena Danila Petrovića  koja je do sada prihodovala 34,4 miliona eura. Račun firme sa ovim  nazivom je često u blokadi, a posljednja traje od 1. oktobra zbog duga  od 1,1 milion eura. Ova firma je na kraju juna imala poreski dug od 1,68  miliona eura, obuhvaćen reprogramom. Međutim, tri mjeseca ranije njen  poreski dug bio je 1,1 milion eura. To pokazuje da firma, iako u  reprogramu, povećava poreski dug, što se ne bi smjelo dešavati. Ukupni  prihodi od auto-puta više su nego dovoljni za vraćanje ovih dugova, ako  su uopšte uplaćeni firmi sa ovim nazivom.

Danilo Petrović vlasnik je  još jedne firme sa skoro istim nazivom “Cijevna commerc”. I ovoj firmi  račun je često u blokadi, a posljednja traje od 1. oktobra zbog duga od  200 hiljada eura. Ona je na kraju juna imala poreski dug u reprogramu od  370 hiljada eura, a tri mjeseca ranije bio je 355 hiljada. I njoj raste  poreski dug što je u suprotnosti sa pravilima reprograma.

“Cijevna  komerc”, makar prema podacima Ministarstva saobraćaja, bila je  angažovana za miješanje i transport betona, za utovar, istovar,  skladištenje i transport materijala, izgradnju kamenoloma, postrojenja  za drobljenje i fabrike betona… Ovoj firmi je do sada odobren povrat  akciza u vrijednosti 1,22 miliona eura.

Mostove gradi i firma za trgovinu

Treći  najveći podizvođač je firma “Montengro petrol”, koja je registrovana za  trgovinu na veliko, ali je na auto-putu obavljala građevinske radove za  koje je do sada plaćena 28,7 miliona eura. Prema spisku koji je  Ministarstvo saobraćaja dalo Damjanoviću, ovaj trgovac je gradio  pristupne puteve, montirao i sklapao postrojenja za miješanje betona,  gradio mostove preko Tare i Drcke… Dobio je 637,28 hiljada po osnovu  povraćaja na dio plaćene akcize. Osnivač firme je Andrea Šuškavčević Novović.

Na spisku podizvođača je i Ramel koji je ugovorio radove vrijedne od 9,2 miliona eura.
Radio je projekte i izvodio radove u oblasti elektroinstalacija. 

Firma Ramel je u poslovim vezama sa Blažom Đukanovićem, sinom predsjednika države Mila Đukanovića. Mlađi Đukanović je na ime svoje firme “BB solar” uzimao kredite čiji je korisnik bio Ramel.

Glavni  izvođač CRBC oslobođen je poreza i doprinosa za plate svojih zaposlenih  u iznosi od 19,92 miliona, platio je 9,36 hiljada po osnovu poreza na  dobit u 2017. godini i 48,67 hiljada u prošloj godini, a za robu koju je  uvezao u vrijednosti od 41,19 miliona oslobođen je carina i PDV-a pri  uvozu. Po osnovu povraćaja na dio plaćene akcize CRBC je 4,5 miliona  zadržao.

Damjanović: Oprošteno i zaboravljeno diže cijenu

Damjanović  za “Vijesti” kaže da podaci koje je dobio od ministarstava ukazuju da  su ustupljeni prihodi budžeta, odnosno poreska oslobođenja izvođača i  podizvođača na visokom nivou i svako računanje cijene dionice auto-puta  mora uključiti i ovaj segment.
“Činjenica da pet godina od donošenja  zakona koji je uveo poreske olakšice i četiri godine od početka  izvođenja radova protiču bez ikakvog nadzora Skupštine, govori o  neodgovornosti skupštinske većine i netransparentnoj realizaciji  najvećeg infrastrukturnog projekta. Da je bilo pune kontrole ne bi se  dešavala ni petlja, ni zaboravljeni radovi, ni problemi sa kašnjenjem  projekta, što će zajedno sa izgubljenim prihodima budžeta značajno  poskupiti prvobitnu cijenu projekta. Upiti poslanika ne mogu zamijenti  kontinuirani parlamentarni nadzor nad ovim projektom”, rekao je  Damjanović.

Iz Ministarstva finansija u odgovoru Damjanoviću navode  da je pozitivni efekat ovog projekta, koji je od velikog značaja za  privredu zemlje, doprinos projekta smanjenju nezaposlenosti ili  povećanju zaposlenosti.

“Procjenjuje se da će do kraja 2019. godine  stopa nezaposlenosti biti niža za oko 0,4 procentna poena nego što bi  bila bez izgradnje auto-puta. Očekuje se da će broj zaposlenih na kraju  2019. godine biti za oko 1,7 odsto veći nego u slučaju bez realizacije  projekta. Istovremeno očekuje se da će broj nezaposlenih biti manji za  oko 1,3 odsto”, ističu iz MF.

Izgradnja prve dionice auto-puta od  Smokovca do Mateševa zvanično je počela 11. maja 2015. godine i kineski  izvođač radova kompanija CRBC trebalo je da je završi za četiri godine.  Taj rok pomjeren je za septembar naredne godine. Ugovorom koji je država  potpisala sa CRBC-om definisano je da se podizvođačima angažovanim za  projektovanje i izvođenje radova koji imaju sjedište i registraciju u  Crnoj Gori prije 1. januara 2012. godine dodijeli najmanje 30 odsto  prihvaćenog iznosa ugovora.

Kamen vrijedan oko 50 miliona 

Ministarstvo saobraćaja navelo je u dopisu poslaniku da je ukupna  količina tehničko-građevinskog kamena koji CRBC može da koristi za  izgradnju auto-puta bez naknade i do kojeg je izvođač radova došao do  danas 7.702.000 metara kubnih, od čega je dio iskorišćen za gradnju  auto-puta, a ostatak je odložen kao višak.

“Činjenica da su prvi put  dostavljeni podaci o potrošnji kamena koji je, shodno zakonu besplatan  za izvođača, a koji svoje radove fakturiše državi kroz ugovor ukazuje na  potrebu pune kontrole. To iz razloga što računajući tržišne cijene  građevinsko- tehničkog kamena, proizilazi da je ova stavka vrijedna  skoro 50 miliona eura, što je veoma značajno kod računanja pune cijene  projekta”, kazao je Damjanović.

U odgovoru Vladinog resora navode da  je od zvaničnog početka radova 11. maja 2015. godine CRBC-u isplaćena  ukupna vrijednost avansa od 173,23 miliona, dok je izveo radove vrijedne  577,02 miliona eura.

“Od čega je za naplatu dospio iznos od 462,34  miliona nakon umanjenja za otplatu avansa, garantovanog depozita i  zadržavanja po osnovu obavještenja o neusklađenosti”, ističe  Ministarstvo.

Više firmi sa imenom “Petrobart” dobilo  11 miliona eura

Među značajnim podizvođačima nalaze se firme koje su samo formalno  crnogorske jer su njihovi vlasnici iz inostranstva. U nekoliko slučajeva  postoje dvije ili više firmi sa istim nazivom, pa je nejasno koja je  taj iznos prihodovala.

Jedan od primjera je firma „Petrobart” iz  Beograda, Gibraltara ili Podgorice. Firma ili firme ovog naziva su od  prodaje goriva izvođačima na auto-putu prihodovale 11 miliona eura. U  prvoj godini izgradnje auto-puta izvođač je imao ugovor o snabdjevanju  gorivom sa firmom „Petrobart” iz Beograda, čiji je osnivač istoimena  firma sa Gibraltara a ovlašćeni zastupnik beogradski biznismen Zoran Obradović,  i njoj je u toj godini plaćeno 159 hljada eura. Naredne godine se firmi  „Petrobart”, ne navodeći odakle je, uplaćuje 833 hiljade eura.

U  Crnoj Gori su u tom periodu postojale firme „Petrobart”, kao dio stranog  društva, „Petrobart MNE” i „Petrobart Avia”, u kojima je osnivač ili  član uprave Obradović.

Protiv firme „Petrobart” Beograd u 2017.  godini Naftna industrija Srbije pokreće zahtjev za prinudnu naplatu zbog  duga od 390 miliona dinara što je 3,3 miliona eura, dok Obradović gasi  njeno društvo u Podgorici. Nakon toga Obradović poslovanje prebacuje na  blizance firme u Crnoj Gori, dok dugovi ostaju firmi u Beogradu.

Prema  podacima Ministarstva finansija, firmi „Petrobart”, ne navodeći  sjedište ili dodatak u nazivu, je u 2017. godini uplaćeno 5,37 miliona  eura. Za 2018. se navodi da je firmi „Petrobart MNE” uplaćeno 1,84  miliona eura. U decembru te godine „Petrobart” iz Beograda odlazi u  stečaj.

Ove godine do kraja septembra za snabdjevanje gorivom  izvođača na auto-putu isplaćeno je 2,86 miliona eura firmi „Petrobart”,  bez navođenja sjedišta ili nastavka u imenu. U firmi „Petrobart MNE”  osnivač je Obradović, a direktor bivši pomoćnik ministra finansija Nemanja Pavličić.

Ne zna se koja je od tri firme “Skladgradnja” dobila tri miliona eura

Firmi ili firmama koja se u papirima vode pod nazivom „Skladgradnja” je u  protekle tri godine plaćeno oko tri miliona eura. U izvještajima za  neke godine, navedeno je da je novac isplaćen inostranoj firmi sa tim  nazivom, a negdje nema takvih detalja. U Crnoj Gori postoje dvije firme  sa tim imenom, a treća je u Splitu.

Firmi „Skladgradnja” iz  Podgorice, kao dijelu stranog društva iz Splita, direktor je Slaven  Žužul. Ovoj firmi račun je u blokadi i prošle godine nije imala prihoda.  Druga firma je „Skladgradnja Montenegro” čiji je vlasnik i direktor  Žužul, koja se takođe sada nalazi na listi blokiranih firmi. Žužul je  direktor i istoimene firme iz Splita. Njegovi radnici u Crnoj Gori su  više puta protestovali jer nijesu dobijali plate za angažman na  auto-putu.

Trgovcu ili konsultantu “Montesino” 7,8 miliona  za postavljanje drobilice

Firmi ili firmama koje koriste naziv „Montesino”, uplaćeno je 7,8  miliona eura. U nekim izvještajima se navodi da je ova firma iz  inostranstva, a u nekima da je iz Podgorice.

U jednom izvještaju o  davanju saglasnosti Ministarstva saobraćaja se navodi da je firma  „Montesino” iz Podgorice angažovana da postavi drobilično postrojenje na  kampu Mrke. 

Međutim, prema podacima iz registra u Crnoj Gori  postoji jedna firma sa ovim imenom čiji je vlasnik i direktor Marina  Bisenić a registrovana je za trgovinu. Podaci o njenim prihodima u  poreskom izvještaju ne odgovaraju onima za koje ministarstvo kaže da je  uplatilo toj firmi.

U registru postoji i firma „Monte-Sino Investment  Services” registrovana u Podgorici čiji su vlasnici Anja Đurović i  Marko Rešetar, koja se bavi poslovnim konsaltingom. Firma je  registrovana prošle godine i nije imala nikakve prihode. 

Na sajtu ove firme navedeno je da je njihov partner istoimena firma iz Kine koja se bavi poslovnim savjetovanjem.