Nakon objave o vanrednoj reviziji koja je potvrdila publikovanje netačnih podataka o broju za-poslenih u Crnoj Gori tokom 2021. godine, Monstat je najavio da će biti sprovedena provjera parametara i za 2020. godinu.

– U toku je obrada i analiza podataka koja podrazumijeva, pored ostalog, i upoređivanje podataka koji su dostavljani redovno, mjesečno tokom 2020. godine. Nakon završene analize Uprava za statistiku će, u slučaju potrebe, revidirati podatke za 2020. godinu. O ovoj aktivnosti javnost će biti blagovremeno obaviještena – saopšteno je iz Monstata.

Nijesu precizirali rokove u okviru kojih će se taj posao obaviti, ali ističu da se drže prihvaćenih evropskih principa revizije za statistiku.

Najava provjere podataka za 2020. godinu, koji su posljedično mogli uticati i na krivu sliku za godinu kasnije, uslijedila je nakon što je krajem 2021. provjerom podataka utvrđeno da je iz baza na nivou prošle godine „zagubljeno“ 50.000 zaposlenih.

Ti su podaci naknadnim provjerama i prikupljanjem novog stanja od Uprave prihoda i carina vraćeni na, kako je saopšteno, realno stanje stvari.

RASKORAK

Prema objavljenim podacima, pogrešni parametri za 2021. godinu na osnovu kojih je Monstat pravio mjesečnu statistiku prikupljeni su posred-stvom Uprave prihoda i carina, koja je, prema njenim navodima, baratala neažuriranim podacima koje su joj dostavljali poslodavci.

Uprava prihoda i carina, u skladu sa Sporazumom o saradnji od 14. septembra 2010. godine, dostav-lja podatke o broju osiguranika Upravi za statistiku do 20. u mjesecu za prethodni mjesec. Ti podaci se koriste za potrebe sprovođenja „Statističkog istraživanja o osiguranicima-zaposlenima po djelatnostima i opštinama“.

– Detaljnom analizom podataka, u odnosu na kretanje ostalih makroekonomskih indikatora i uobičajenih kretanja broja zaposlenih naročito imajući u vidu sezonski karakter, ustanovljene su nelogičnosti – potvrđeno je Pobjedi iz Uprave prihoda i carina Crne Gore.

To je bio povod da Uprava za statistiku zatraži od Uprave prihoda i carina Crne Gore dostavljanje nove, ažurirane baze podataka o kretanju broja osiguranika tokom 2021. godine, što predstavlja osnovni izvor podataka za statistiku zaposlenih. Kako navode iz Uprave prihoda i carina, nakon uvida u prispjele baze podataka za period od januara 2021. godine zaključno sa oktobrom 2021. godine, sa presjekom od 26. novembra 2021. godine, primijećene su razlike u podacima u odnosu na ranije dostavljene.

– Razlozi koji su doveli do odstupanja u podacima odnose se na neažurnost u dostavljanju prijava od strane poslodavaca; kašnjenje prilikom unosa obrazaca zbog velikog obima posla u pojedinim područnim jednicima u toku turističke sezone; kao i kratak vremenski period između dostavljanja podataka i perioda na koji se podaci od-nose i slično – obrazložili su iz Uprave prihoda.

Navode da je poštujući principe kvaliteta zvanične statistike, a posebno imajući u vidu pravovremenost i značaj tačnih podataka za donošenje odluka svih korisnika zvanične statistike, bilo neophodno revidira-ti kompletnu vremensku seriju podataka za 2021. godinu.

UTICAJ

Na pitanje koji će konkretno podaci, odnosno makroekonomske statistike biti revidi-rane, a koji bi mogli da, uzročno-posljedično budu takođe neadekvatni realnim parametrima, kao i da li je Monstat u obavezi da precizira tajminge i najavi procedure daljih revizija čija se potreba nameće nakon što je utvrđeno da je jedan od ključnih inputa bio neprecizan, iz te ustanove navode da se oslanjaju na evropske principe revizije i poštovanje Kodeksa prakse evropske statistike.

– Na temeljima preporuka Politike revizije nacionalnih računa, cilj je da se korisnicima pruži jasna slika o potrebi i opravdanosti revizije, kada se stvore uslovi za nju, a posebno da se obezbijedi usaglašenost između kvartalnih i godišnjih serija podataka – naveli su iz Uprave za statistiku. Konkretno, napominju, Uprava za statistiku sprovodi redovnu reviziju kvartalnog bruto domaćeg proizvoda (BDP) koji se smatra preliminarnim sve do objave godišnjeg BDP-a.

– Nakon obračuna godišnjeg BDP-a za prethodnu godinu sprovodi se i redovna revizija kvartalnog BDP-a za prethodnu godinu u cilju usaglašavanja sa konačnim godišnjim podacima BDP-a (koji će sadržati i novonastale promjene). Dakle, u septembru tekuće godine objavljuju se i godišnji i konačni kvartalni podaci BDP-a za prethodnu godinu. Posljedično, revidiraju se i kvartalni podaci tekuće godine, jer usljed promjene podataka baznog pe-rioda (konačni kvartalni poda-ci za prethodnu godinu) dolazi do manje promjene i preliminarnih podataka za kvartale – navedeno je iz Uprave za statistiku.

Kako nezaposlenost pada i raste istovremeno

Dok se, s obzirom na utvrđene nepravilnosti u evidenciji tokom 2021. godine, čekaju rezultati revizije podataka o broju zaposlenih za 2020. godinu, sa druge strane ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović u više navrata je baratao podacima revidiranim podacima o broju zaposlenih, kao i nezaposlenih kako bi argumentovao napredak koji je u rezultatima rada ostvarila Vlada.

U isto vrijeme, dok je on saopštavao podatke o padu stope nezaposlenosti, Zavod za zapošljavanje bilježio je rast broja nezaposlenih u odnosu na 2020. godinu, a samo tokom decembra prošle godine za više od 2.000 lica.

Milatović je 2. decembra objavio, pozivajući se na podatke Monstata, da je broj zaposlenih u oktobru 2021. veći za 37.000 nego u istom mjesecu 2020.

-Ovog oktobra smo imali 202.981  zaposlenih, dok je prethodnog taj broj iznosio svega 165.961. Broj zaposlenih je veći čak i u odnosu na isti mjesec 2019 – naveo je Milatović.

Potom je 4. januara naveo da je prema redovnoj anketi o radnoj snazi koju sprovodi Uprava za statistiku, stopa nezaposlenosti smanjena na nivo od 14,8 odsto u trećem kvartalu prošle godine.

Konstatovao je da je ekonomski rast imao pozitivne efekte i na tržište rada.

Podsjetimo, Zavod za zapošljavanje Crne Gore objavio je krajem prošle godine da je, zaključno sa novembrom, u Crnoj Gori bilo 55.924 nezaposlene osobe, dok je na isti dan 2020. godine taj broj bio 47.136.

-To ukazuje da je nezaposlenost za godinu porasla za 8.788 lica ili 18,6 odsto. Stopa registrovane nezaposlenosti trenutno iznosi 24,1 odsto što je rast od 3,8 procentnih poena, u odnosu na uporedni period lani – saopštio je direktor zavoda Goran Folić.

Potom je iz Zavoda za zapošljavanje u januaru saopšteno da je na kraju decembra prošle godine bilo 57.386 nezaposlenih, što je 2,6 odsto više nego u novembru.

Stopa nezaposlenosti je time porasla sa 24,12 odsto na 24,73 odsto.

Prema podacima ZZZCG, najveća stopa nezaposlenosti 32,7 odsto, zabilježena je u julu 2000. a najniža 10,1 odsto u avgustu 2009. godine.