Migracije, veći mortalitet od nataliteta i ekonomska nesigurnost doprinijeli su da se stanovništvo u Srbiji od 2000. godine do danas smanji za 980 hiljada ljudi, a Srbija nađe na desetom mjestu u svijetu po odlivu mozgova.

Iako prema tvrdnjama političara na vlasti Srbija krupnim koracima grabi ka svijetloj budućnosti i što je, prema statistici, prosječna plata u martu 550 eura i dalje je veći broj onih koji napuštaju zemlju nego povratnika.

– Ovaj problem nije detektovan na vrijeme i sada se ne može brzo promijeniti – ocijenio je Ratko Dmitrović, ministar za brigu o porodici i demografiju, saopštivši i da se sa migracijama susrijeće cijela Evropa i da to nije za utjehu.

Statistika

Republički zavod za statistiku objavio je početkom jula procjenu da je broj stanovnika u 2020. godini 6.899.126 osoba sa negativnom stopom rasta od -6,7 odsto. Podsjetimo, prema posljednjem popisu iz 2011. godine Srbija je imala 7,2 miliona stanovnika. Demografi često upozoravaju na negativan priraštaj.

Evropski statistički zavod naveo je prošle godine da se dnevno iz Srbije isele 142 osobe što je na godišnjem nivou 52.049. Prema istim podacima, u posljednjih 11 godina, (do 2020. god.), 336 hiljada ljudi iz Srbije je dobilo dozvole za odlazak u EU iako se oni koji odu ne odjavljuju iz mjesta boravišta u Srbiji. Ima i onih koji se vraćaju u Srbiju, ali njihov broj ne prelazi dvije hiljade godišnje.

Demograf Vladimir Nikitović je još prije godinu upozorio da je za smanjenje ,,bijele kuge“ osim populacionih mjera važan i broj žena u reproduktivnom periodu. Danas je svaki pet stanovnik Srbije stariji od 65 godina, a od 160 opština u Srbiji samo njih sedam ima pozitivan prirodni priraštaj.

– Srbija je jedna od deset zemalja koje imaju najbrži pad broja stanovnika i treba razmišljati o tome da će razvijene zemlje pokušati da brzo povrate ekonomiju nakon pandemije korona virusa te će nastojati da privuku mlado stanovništvo – ocijenila je u februaru Gordana Bjelobrk, šefica odsjeka za demografiju Republičkog zavoda za statistiku.

Ona je navela da Srbija od 1992. godine ima negativan prirodni priraštaj, u velikom broju opština takav priraštaj je čak od 60-ih godina i sve to utiče na smanjenje mladih generacija koje učestvuju u rađanju.

Populacione mjere 

Iako je Vlada Srbije odobrila 5,5 miliona eura za populacionu politiku, te mjere su često administrativno komplikovane i očigledno neadekvatne. Dešavalo se da žene kada ostanu u drugom stanju dobijaju otkaz, ali i pri razgovoru za posao poslodavac ih prvo pita da li planiraju potomstvo.

– Iskustva sa terena govore da ih poslodavci često obeshrabruju ili čak kažnjavaju lošije plaćenim radnim mjestom ukoliko rađaju dvoje ili troje djece – kaže ministar Dmitrović.

Sa druge strane, porodice koje mogu da koriste pomoć države za podizanje djece treba da prođu veliku birokratsku proceduru da bi ih dobili. Zato se sve češće dešava da se u humanitarnim akcijama preko medija prave i popravljaju kuće siromašnim stanovnicima i prikuplja pomoć za njihov opstanak.

Prema riječima ekonomiste Saše Đogovića, u visini plata prednjači javni sektor što je i povećalo prosječnu cijenu zarade, a ekonomskom politikom su dovođene fabrike koje su zapošljavale ljude sa nisko plaćenim poslovima.

Velike socijalne razlike 

Prema nekim istraživanjima, 1,8 miliona ljudi u Srbiji sebi može da priušti samo puko preživljavanje, a jedna petina građana Srbije ima deset puta veća primanja od petine građana sa najnižim primanjima.

-Nizak životni standard, neuređena država i neizvjesna perspektiva utiču na odluku o napuštanju zemlje – rekla je prof. dr Gordana Matković koje je bila ministarka za rad, boračka i socijalna pitanja u Vladi Zorana Đinđića.

Ona je prošle godine upozorila i da su razlozi velikih nejednakosti najvećim dijelom vezani za položaj na tržištu rada, ali i da ,,odsustvo vladavine prava i korupcija doprinose sve većim socijalnim razlikama“.

Upravo je i EU u svom posljednjem izvještaju o Srbiji izrazila ozbiljnu zabrinutost zbog političkog uticaja na pravosuđe i umjereni napredak u borbi protiv korupcije.